Dimetoka Kızılçal ve Kütüklü köylerinden İstanbula göç edip, Firuzköyde oturun, Kızıldeli Ocağı mensubu Lütfü Aykurt: “Malatyadaki Kızıl deliler, 1501 yılında sonra Hacı Bektaş Veli Postunda oturan Balım Sultandan icazet alarak ocak kurmuşlar” demektedir. (Murat Küçük-Kızıl Deli Sultan Talipleri-Cem dergisi, sayı 77).
Malatyanın Fethiye Köyüne bağlı Tenci Mezrasında ki Ocakzade Ali Dede ise bunun tersini söylemektedir: “seyyid Ali Sultan, Ali Seydi Sultan ve Hacım Sultan kardeştirler. Erdebilden Iraka, oradan Lübnan üzerinden deniz yolu ile Rumeline giderler. Bir zaman sonra Yıldırım Han onları Elazığ-Malatya bölgesine gönderdi. Gelip Tencide ikamet ettiler. Kızıl Deli sultan, 1300lü yıllarda Tencide vefat etti. Rumelinde Ocakzade Kızıl Deli evlatları yoktur” demektedir.
Her iki iddia da yanlıştır. Hacı bektaş Velinin dedesi Seyyid Musa, Horasan Nişabur Dergahı Pirdir. Seyyid Musanın üç oğlu var. Büyük oğlu Seyyid Alidir. Seyyid Ali, Seyyid Musadan sonra Nişabur Dergahı Postuna oturmuştur. Ondan sonra onun oğlu Pir İlyas (Baba İlyas) Nişabur Piri oldu. O da 1219 yılında Moğol işgalinden sonra Nişaburdan ayrılarak önce İran Azarbeycanındaki Hoy kentine geldi. Daha sonra (1231) Amasya İlyas Köye gelip, dergahını orda kurdu.
Seyyid Musanın ikinci oğlu, Hacı Bektaş Velinin babası Seyyid İbrahim Sanidir seyyid Musanın üçüncü oğlu ise Seyyid Haydar Gazidir.
Haydar Gazi, Moğol işgali öncesi gelip Hoy kentine yerleşmişti. Onun büyük oğlu Abdal Musanın babası Seyyid Hasan Gazidir. İkinci oğlu ise, Seyyid Hüseyin Gazidir. Hüseyin Gazinin de iki oğlu oldu. Biri Hacım Sultan, diğeri Ali Seydi Sulatandır.
Seyyid Haydar Gazi, Hoyda vefat etti. Onun oğulları Hasan Gazi ile Hüseyin Gazi, 1231 yılından sonra Hoydan Malatyaya gelerek, Tenci ve İriağaç köylerine yerleştiler.bu kardeşler, 1239 – 1240 yıllarında Büyük Türkmen İsyanına (Baba İshak İsyanı) katıldılar. Bu kardeşlerin akibetleri tam olarak bilinmiyor. İsyanda şehit düşmedilerse bile, isyan sonrası diğer Seyyidler gibi bunlar da arazi oldular. Ancak 1246 yılında Gıyasettin Keyhüsrevin ölümü ve Selçuklu ülkesinin üçe bölünmesinden sonra açığa çıkmış olabilirler. Tam da bu Tarihlerden sonra Seyyid Hasan Gazinin oğlu Abdal Musa ile Seyyid Hüseyin Gazinin oğlu Hacım Sultanı, Karacahöyükte (Hacıbektaş) Hacı Bektaş Velinin yanında görüyoruz. Bu tarihlerde onların Babalarının hayatta olup olmadığını bilmiyoruz.
Tencili Ali Dedenin: “Seyyid Ali Sultan (Kızıl Deli) 1300lü yıllarda Tencide vefat etti” diye bahsettiği zat, Kızıl Deli değil, onun dedesi Ali Seydi Sultandır. Tencideki türbe de ona aittir.
Ali Seydi Sultanın oğullarından birinin adı da Hüseyindir. Yani babası Hüseyin Gazinin adını oğluna verdi. Bu Hüseyin, 2.Hüseyin Gazidir. İşte bunun içindir ki Doç. Bedri Noyan: “Seyyid Ali Sultan, Horasan Erenlerinden Hüseyin Ata oğludur. Ahmet Hamdi Zeza Paşanin Mısırda Arapça olarak basılmış kitabında “Hızır Lale, Seyyid Ali Sultan” olarak yazılmış olup, resmin altında Seyyid Hüseyin Ata oğlu Seyyid Ali Sultan diye yazmaktadır. Hızır Lala diye lakaplanmıştır. Doğumu ve ölümü Milladi 1310 – 1402 dir” diyor.
Ancak Bedi Noyanın yanıldığı nokta; O Hüseyin Ata oğlu değil, Hüseyin Gazi oğludur. Çünkü “Ata”lar, imam Hüseyin soyundan gelmediği için “Seyyid” olarak anılmazlar. Seyyid Ali Sultan (Kızıl Deli) “Seyyid” diye anıldığına göre O, Seyyid Hüseyin Gazi oğludur. Bu Hüseyin Gazi de 2.Hüseyin Gazidir. Malatya Tenci ve İriağaç köylerinde bir çok söylenceler anlatılmaktadır.
Örneğin Tencide oturan M. Şenkaya: “Kızıl Deli Tenciye gelmeden önce, Hacı Bektaşa gitmiş. Orada keramet gösterince, nasip verilip Rumeline gönderilmiş. Saru Saltuk ile birlikte onları irşat etmişler. Elinde bulunan secereye göre Tencili Dedeler, Kızıl Deli oğlu Hasan Atadan gelmektedirler” diyor.
M. Şenkayaya göre, kendi dedeleri Malatyanın Karaca Köyünden İ. Temiz, Ali Yusuf ve Arguvan Miniyek Köyünden Memo Temiz Dedelerdir. Bunlar Mürşit kapılarımızdır. Z.Aydoğan ise: “Kızıl Deli ile Ali Seydi kardeştirler. Kızıl Deli Tencide evlenmiş, burada şehit düşmüş” denmektedir.
Yine bu yörede anlatılan söylemceye göre: “Seyyid Ali Sultan ile Şah İbrahim Veli Musahiptirler. Bu iki Musahip, Salıcak Köyünden Mezirme Köyüne gitmektelermiş. Bir taşa sırtını dayayıp dinlenirken, Çoban Mustafa yanlarına gelmiş. Acıktıkları için Çobandan karakoyunun sütünü istemişler. Çoban, karakoyunun kısır olduğunu söyleyince, onlar üstelemişler: “Sen git sağ, ondan süt gelir” demişler. Çoban istemeye istemeye karakoyuna yanaşıp sağınca, gerçekten süt geldiğini şaşarak görmüş. Sütü içip doymuşlar. Ona adlarını söyleyip ayrılmışlar. “Dara düştüğün zaman bizi çağır” diye bir uyarıda bulunmuşlar.
Bir zaman sonra Çoban Mustafanın nişanlısı hastalanıp ölmüş. Mustafa dayanmayıp ağlarken, süt verdiği zatlar aklına gelmiş. “Yetiş ya Ali Seydi! Yatiş ya İbrahim Veli! demiş. İkisi de aynı anda gelmişler. Dualar edip, Çoban Mustafanın nişanlısını iyileştirmişler.”
Kanuni Sultan dönemi Tahrir Defterinde “Yirağaç Köyü” olarak kayıtlı olduğu ve burada yaşayanların “silsile takip eden dervişler olduğu ve vergiden muaf olduğu” kayıtlı imiş.
Miladi 1907 tarihli Mamuretül-Aziz Salnamesinde İriağaç Köyünde “Ali Seydi” ismi ile bilinen bir türbe olduğu, uzaklardan buraya akıl hastaları ile çocuğu olmayan kadınların ziyarete geldiği kaydı yer alır.
Tencilerin aktardıklarına göre: Fethiyedeki Ahmet Çelebiler kabilesi, Yıldırım Beyazıt döneminden sonra, İriağaçtan Fethiyeye göç etmişler.
Yine söylencelere göre Fethiye, İriağaç, Tahtalı, Salıklı ve Çavuş köylerinde yaşayanlar, Ali Seydi evlatlarıdır.
Bütün bu söylencelerden şunu çıkarıyoruz ki; Tenci Ocağı mensupları, doğrudan Kızıl Deli evlatları değil, onun kardeşleri ve amcazadelerinin soyundan gelmektedirler. (Kaynak: Murat Küçük, ege).
Onların Ali Seydiye kadar olan soyağaçları şöyledir:
1-Hz.Ali
2-İmam Hüseyin
3-İmam Zeynel Abbidin
4-İmam Muhammed Bakır
5-İmam cafer-i sadık
6-İmam Musa-i Kazım
7-İmam Ali-ül Rıza
8-İmam Muhammed Taki
9-Seyyid Musa Araç
10-Seyyid Muhammed (874 yılında Nişabur Dergahı Piridir.)
11-Seyyid Yahya
12-Seyyid Cafer
13-Seyyid Hüseyin
14-Seyyid Ubeydullah
15-Seyyid Muhammed
16-Seyyid İbrahim
17-Seyyid Hasan
18-Seyyid Muhammed Sani
19-Seyyid Mehdi
20-Seyyid İshak
21-Seyyid Musa
↓
22-Seyyid Ali
23-Seyyid İlyas
24-Seyyid Muhlis
↓
22-Seyyid İbrahim Sani
23-Hacı Bektaş Veli
24-Seyyid Hızır Lale (Habip Emirci)
↓
22-Seyyid Haydar Gazi
↓
23-Seyyid Hasan Gazi
24-Seyyid Abdal Musa
↓
23-Hüseyin Gazi (1210 ?)
↓
24-Hacım Sultan
↓
24-Ali Seydi Sultan (1240 ?)
↓
2.Hüseyin Gazi
↓
Seyyid Ali (Kızıl Deli).