Yoz ve yobazlık felsefesi; Sadece kendi düşüncesini, fikrini doğru bulan, onun dışındaki fikir ve düşünceleri red etmektir. Diğer bir deyimle, kendi fikirleri dışındaki düşünceleri red eden ve kabul etmeyen felsefedir.
Yoz ve yobazlar; Bencil, egoist, sadece kendini düşünenlerdir. Karekter olarak; Sevgisiz, saygısız, kaba, akliyle hareket etmeyen, başkasına kullu eden, ilimden, bilimden uzak, sadece hisleriyle hareket eden, her türlü kötülüğe hazır ve açıktırlar.
En büyük yobazlık, bağnazlık, dinci ve milliyetçilik zihniyetinde yaşanır. Inandığı dinin dışında ki dinlerin, yanlış ve şeytan dini olduğuna inanan ve gerektiğinde zor kullanarak kendi doğrusunu kabul ettirmeye çalışırlar.
Aynı durumu, milliyetçilik zihniyetinde de görmekteyiz. Kendi ırkından, milletinden başkasına yaşam hakkı tanımayan, hiçe sayan, gerektiğinde şiddette baş vurarak akıl durduran acı, zulüm ve katliamlar yaşatırlar. Kendi ölümlerini kutsal sayarak, Allaha iyi kul olduklarını ve aynı zamanda direkmen cennete gideceklerine inanırlar.
Yoz ve yobazların, sevmedikleri ve en çok rahatsız oldukları; Sevgi, okumak, hoşgörü, muhabbet, dostluk, vs. gibi kavramlardır. Yarasa gibi kan emicidirler, kana doymazlar.
“Yaradılanı severiz yaratandan ötürü”(Yunus Emre), gibi insanlıkla ilgili en güzel cümle ve sözcükleri kullanırlar fakat öbür taraftan da insanları boğazlamak, canına kıymak, gözünü kırpmadan başını gövdesinden ayırmaktan geri kalmazlar. Yoz ve yobazların en sevdiği iş, fetva vererek hüküm etmektir. Kadına saygısı olmayan; Hizmetçi, huri, zevk aracı ve hatta meta olarak görürler.
Dolayısıyla Şahı Merdan Ali, cehaletin yoz ve yobazları için; “Cehaleti ilimlele geri çevirin” buyurmuştur.
Cehalet ve kemalet arasında ki fark
Cahil; Hisleriyle hareken eden, başkasının akıl cantacılığını yapan ve kula kul olandır.
Kamil ise; Okuyan, ilme değer veren, hoşgörülü, saygılı, hür, seven, sevilen ve çağın insanıdır.
Sonuç itibariyle kendi bildiklerini tartışmasız doğru, başkalarının fikir ve düşüncelerini tartışmasız yanlış gören, kabul etmemeyen felsefedir. Insanı severiz, sevgi insana yakışır diyenlere selam olsun.