Yol, Pir ve talip ilişkisi nedir?
Yol nedir?
Yol, doğuş noktasından Hakka göç noktasına kadar ki yaşam sürecidir. Bu zaman süreci inanç, ibadet, usul, düzen, adet, kültür, gelenek, görenek, vs. olgularının tümüdür. Dolayısıyla insanoğlu, bu olgulara göre kendi manevi hayat tarzını geliştirip yapılandırmıştır.
Yol önderliği nedir?
Alevi inancında, manevi hizmeti yürütenler Seyyidlerdir. Seyyidlik kurumu Mürşid, Pir ve rehberden ibarettir.
Seyyidler, Seyyidi Saadet Evlad-ı Resul soyundan ve Şahı Merdan Ali ile Seyyide Fatma-tüz Zehra ana evlatları olan Imamların evlatlarıdırlar. Seyyidlere aynı zamanda “Ocakzade de” denilir.
Dolayısıyla Alevilikte önemli bir konuma sahip olan Seyyidlik kurumunun yürütücüleri olan kişilerdir. Seyyidlerin hizmeti Muhammed Ali yoluna ikrar verip yola talip olan insanları Alevi inancınının ilim irfan ilkelerine göre aydınlatır, eğitir ve irşad ederler.
Taliplik boyutu nedir?
Talip, Ocakzade olmayan yani Peygamber soyundan gelmeyen bütün Aleviler için kullanılan bir tanımdır ve her talip, bir Pire bağlıdır.
Talip, Hakk ile hakikatın ilim irfanını talep eden, istekli, istiyen anlamına gelir. Muhammed Ali yoluna talip olmak, ikrar yani söz vermekle başlar.
Alevi yolunda, ikrar vermedeki amaç; Kal-u Beladan yani Ruhlar aleminde “evet” demekten beri verilen ikrarı hatırlatmak diğer bir deyimle ilk ikrara göndermedir. Dolayısıyla yola girmek isetyen yani talip olmak isteyen kişinin isteyerek, gönülden inanıp cemde pir ve toplum huzurunda söz vererek yolun kurallarını, ilkelerini yerine getirmekle mükelleftir. Burdaki amaç; Kötüklüklerden arınarak iyi, faydalı ve uyumlu insan olmaktır. Ve manevi anlamda, yeniden doğuş demektir.
Talip olan kişi, yılda bir kere Pir huzuruna çıkarak görgüden geçmesi gerekir. Buna “Mute kable” denir. Mute kable, ölmeden evvel ölmektir yani Hakka yürümeden önce manevi hesabını Pir huzurunda vermektir. Alevilikte inanç önderliği yol gösteren, inanç önderi ve hizmetcisidir. Inançsal anlamda talipleri eğiten, öğreten ve irşad edendir.
Sonuç itibatiyle yol bir bütün olarak elele el Hakk‘a ilkesiyle tanımlanır. Çünkü Muhammed Ali yolunda, her can bir taliptir. Bu bağlamda yol, Pirsiz ve talipsiz değildir.