Farklı kültürlerde, inançlarda bir çok kuş türü kutsaldır. Alevi deyişlerinde turna kuşunun sıkça kullanılmasının birçok nedeni bulunmaktadır. Bu nedenler; turna göçmen bir kuş olması, diyar diyar gezmesinden ötürü kimi zaman coşkunun, hüznün ve bazen de mutluluğun habercisi olmuştur.
Şah Hatayi turnalara şöyle seslenmiştir;
Şah Hatayim der ki, gezdim dünyayı,
Dilim zikreyledi, gani Hudayı,
Oniki Imamı, nesli Aba‘yı,
Turnalar, Aliyi görmediniz mi?
Şah Hatayinin bu dörtlüğünde şahit olduğumuz gibi turnalar; Şahı Merdan Aliden sevenlerine, sevenlerinden de Şahı Merdan Aliye, Ehli Beytine selam getirip götüren bir elçi görevini üstlenmişlerdir.
Turnaların Alevi inancındaki diğer önemli bir husus ise, turnalar semahıdır.
Hava üzerinde semah dönerken,
Turnalar Aliyi görmediniz mi?
Şah Hatayi
Cem ibadetinin önemli temel ilkelerinden biri olan semah ritimlerinin ayrı ve özel anlamları söz konusudur. Turna semahı; gökyüzünü, özgürlüğü, evrenin dönüşünü, evrendeki bütün cisimlerin birbirine endeks olduğunu ve bir bütünlük içinde beraberce döndüğünün ifadesidir. Turnaların, gökyüzündeki hareketleri semah dönmek, döndükçe yükselmek, yükseldikçe de Hakka ulaşmayı, Hakkla bütünleşmeyi simgeler.
Diğer önemli bir husus ise, Şahı Merdan Ali avazının turna denilen bir kuştadır. Diğer bir manada, „telli turna“ inancıdır.
Hazreti Şahın avazı,
Turna derler bir kuştadır.
Pir Sultan
Ulu ozanlarımızın deyişlerindeki avazın sadece „ses“i değil, kıtalar arası insanlara ulaştırılan batıni anlamdaki nefestir, sezgidir. Ve bu batıni anlamın, turna avaziyle bütünleştiren sebep ise; Turna sesinin uzun nefesli bir ses olduğunu, uzun mesafeler kat ettiğini, diyardan diyarlara ulaştığı için, Şahı Merdan Alinin avazı olarak kabul edilir.
Telli Turnadaki mana ise, bağlamadır. Ulu ozanlarımızın, Muhammed Ali yolu ilminin ulu ozanlarımızın önderliğinde bağlama yolu ile insanlara ulaştırılmasıdır. Insanlara ulaştırılan, Hakk kelamıdır. Bağlamayı kutsal kılan da, bağlamanın üstlendiği bu kutsal görevdir.
Iki turnam gelir başı ciğalı,
Eğlen turnam eğlen Ali misin sen?
Birisi Muhammed birisi Ali,
Yoksa Hace Bektaş Veli misin sen?
Iki turnam gelir rengi yem yeşil,
Biri İmam Hasan ol pak-i nesil,
Biri İmam Hüseyin cennette bir gül,
Eğlen turnam eğlen Ali misin sen?
Yoksa Hace Bektaş Veli misin sen?
Iki turnam gelir rengi kırmızı,
Biri İmam Zeynel, sürelim yüzü,
Biri İmam Bakır, edek niyazı,
Eğlen turnam eğlen Ali misin sen?
Yoksa Hace Bektaş Veli misin sen?
Iki turnam gelir rengi Caferi,
Biri İmam Rıza, sürelim yüzü,
Biri Musa-i Kazım, edek niyazı,
Eğlen turnam eğlen Ali misin sen?
Yoksa Hace Bektaş Veli misin sen?
Turnalar Hicazdan sökün eyledi,
Muhammed Mehdiyi yakın eyledi,
Hakikat ehlini memnun eyledi,
Eğlen turnam eğlen Ali misin sen?
Yoksa Hace Bektaş Veli misin sen?
Turnalar geldiler verdiler selam,
Aldım selamını eyledim kelam,
İlhami şüphesiz gördüm vesselam,
Eğlen turnam eğlen Ali misin sen?
Yoksa Hace Bektaş Veli misin sen?
Aşık Ilhami
Şahı Merdan Ali „avazı“ ile anlatılmak istenen, Hakk kelamdır, ilmidir. Dini manada pirlerimizin okuduğu Duaz-ı imamlara, deyişlere, gülbenglere, dualara, mersiyelere, vs. nefes denilir. Nefes, batıni anlamda Hakkın kelamıdır, ilmidir