Enel Hakk, manası; Hakktan ayrı değilim, Hakkla beraberim demektir. Yani gerçek ve doğrunun Cenab-ı Hakkın kendisi olduğu için doğrudan ayrı değilim, doğru ile beraberim anlamındadır.
Hallac-ı Mansur, Allahın ilahi aşkına yani ilmi deryasına daldığı sırada Enel Hakk demiştir. Buradaki Derya manası, hakikat ilmidir.
Allahın ilmi deryasında, benliğini yetirip yok olmasıdır yani cisim aleminden mana alemine geçiştir. Işte Hallac-ı Mansurda da, bu gerçekleşmiştir.
Dolayısıyla kişinin varlığı, Allahın varlığı içerisinde eriyip yok olmasıdır yani Allahın varlığı, kişinin yapısında cemal bulması anlamının ifadesidir. Fakat Allahın kendisidir, anlamına gelmez.
Hallac-ı Mansurun, Insanı-Tanrıyı-Doğayı yani Vahdeti Vücut-u bir bütün olarak gören inançta; Sevgiyi temel alan ve herşeyi insanda arayan bu öğretisi, Alevi inanç öğretisinin, temeli olmuştur.
Aleviler; Hakk Meydanında özünü dara çektikleri duruşa, “Dar-ı Mansur” adını vermişlerdir. Mana anlamı, yanlış düşünce ve kötü alışkanlıklardan arınıp doğru ile beraber olmaktır.
Münkirin gıdası Hakktan kesildi,
Nesimi yüzüldü, Mansur asıldı.
Dünya yetmiş kere doldu eksildi,
Dolduran Alidir, dolan Alidir.
Pir Sultan Abdal
Batın alemini çözemiyen, anlamıyan ve sadece cisim aleminden haberdar olan cehaletin yoz ve yobazları, Hallac-ı Mansuru anlamamaları ve tevhid inancına aykırı bulduklarından ötürü idamına ferman verip idam ettirmişlerdir.
Hakk ile hakikati sahiplenen, hizmetini veren Hakk dostlarının cehaletin yoz ve yobazları tarafından katledilmemesi için, Şahı Merdan Alinin buyurduğu gibi; Gelin cehaleti, ilimle geri çevirelim. Ilme, hizmet edelim. Aşk ile….