2064. Yahya b. Said
[Yahya b. Said] b. Kays b. Amr b. Sehl b. Salebe b. el-Haris b. Zeyd b. Salebe b. Ganm b. Malik b. en-Neccar. Künyesi Ebu Saiddir. Annesi ümmü veleddir. Yahyanın çocukları şunlardır: Abdülhamid, Abdülaziz ve Emetülhamid: Bu kız ile Ubeydullah b. Muhammed b. el-Münzir b. ez-Zübeyr b. el- Avvam evlenmiştir. Yine bu kız Ömer b. el-Hattabın torunlarından bir adamla da evlenmiştir. Bu üç çocuğun annesi Beni Adi b. en-Neccardan Ümeyme bt. Sırme b. Abdullah b. Abdullah b. Niyar b. Ebu Enes b. Sırmedir. Bize Muhammed b. Ömer haber verdi; dedi ki: Bana Süleyman b. Bilal haber verdi; dedi ki: Yahya b. Said, bir mirası sebebiyle İfrikıyyeye iki defa gitti. Rebia b. Abdurrahman onun için posta hayvanı temin etti. Yahya da bu hayvana binip İfrikıyyeye gitti. Sonra o miras malı ile birlikte geri geldi. Miras 500 dinardı. İnsanlar gelip ona selam verdiler. Rebia da geldi. Rebia kalkıp gitmek isteyince onu tuttu. İnsanlar gittikten sonra kapının kapatılmasını emretti. Sonra para kesesinin getirilmesini istedi. Yahya da Rebianın önünde onu yere döktü. Yahya, “Ey Ebu Osman! Ondan başka ilah olmayan Allaha yemin olsun ki, ondan bir dinar dahi kaybetmiş ve yemiş değilim. Ancak yolda nafakamızı ondan harcadık.” dedi. Sonra para sayıldı. İkiyüz elli dinar çıktı. Onu Rebiaya verdi. O da iki yüz elli dinarı kendisi için aldı. Bu dinarları bizzat kendisi taksim etti. Leys b. Sad dedi ki: Yahyaya bir kitap getirilip arzedilmişti. Onun çoğunu inkar etti. Çünkü kendisinin kitabı yoktu. Kendisine şöyle denilinceye kadar inkara devam etti: “Biz sana bunu arzediyoruz. Bildiklerinize icazet vermiş oluyorsun, bilmediklerini de reddetmiş oluyorsun.” Sonra o hadislerin hepsini bildi. [Ravi] dedi ki: Abdullah b. Salih, Muaviye b. Salihten rivayetle şunu dedi: O, Yahya b. Saidin yüzüğünü görmüştü, üzerinde “Bismillah” veya “Elhamdülillah” yazıyordu. Muhammed b. Ömer dedi ki: el-Velid b. Yezid b. Abdülmelik halife olunca Yusuf b. Muhammed b. Yusuf es-Sekafiyi Medineye vali, Sad b. İbrahimi de kadı olarak tayin etti. Fakat sonra Sadı azledip yerine Yahya b. Said el-Ensariyi kadı yaptı. Bize İsmail b. Abdullah b. Ebu Üveys haber verdi; dedi ki: Bana Malik b. Enes anlattı; dedi ki: Yahya b. Said Iraka gitmeyi arzu edince bana dedi ki: “Bana, İbn Şihabın rivayet ettiği hadislerden 100 hadis yaz ve onu bana ver.” Ben de İbn Şihabın rivayet ettiği hadislerden 100 hadisi yazıp kendisine getirdim. O da bunu benden aldı. Malike, “Yani onları, ne o sana okudu, ne de sen ona okudun?” dedim. Malik, “Hayır! O bunu benden daha iyi biliyor ve anlıyordu.” dedi. Muhammed b. Ömer dedi ki: Yahya b. Said Kufeye gelince Ebu Caferin huzuruna çıktı. Ebu Cafer o zaman el-Haşimiyyede bulunuyordu. Ebu Cafer onu el-Haşimiyye kadılığına tayin etti. Yahya 143 senesinde vefat etti. Çok hadis rivayet eden, sika, güvenilir, hüccet ve rivayetleri sağlam bir ravi idi.
2065. Kardeşi Abdürabbih b. Said
[Abdürabbih b. Said] b. Kays b. Amr b. Sehldir. Annesi ümmü veleddir. O, Ümmü Yahya b. Saiddir. Abdürabbihin çocukları şunlardır: Saide: Muhammed b. Esad b. Kays b. Amr b. Sehl b. Salebe b. el-Haris b. Zeyd b. Salebe b. Amr b. Malik b. en-Neccar ile evlendi. Fatıma: Abdülhamid b. Yahya b. Said b. Kays ile evlendi. Fatımanın annesi ümmü veleddir. Abdürabbih b. Said 139 senesinde vefat etti. Sika ve güvenilir, çok hadis rivayet eden bir ravi idi. Ancak kardeşi Yahya b. Saidden daha az hadis rivayet etmiştir.
2066. Kardeşleri Sad b. Said
[Sad b. Said] b. Kays b. Amr b. Sehl. Annesi ümmü veleddir. O, Ümmü Yahya b. Saiddir. Sad b. Saidin çocukları şunlardır: Said, Kays, Muhammed ve Ümame: Bunların annesi Evs kabilesinden Habibe bt. Muhammed b. Mahmud b. Abdullah b. Muhammed b. Mesleme b. Seleme b. Halid b. Adi b. Mecdea b. Harise b. el-Haristir. Sad b. Said, 141 senesinde vefat etti. Ebu Muaviye ed-Darir ve Abdullah b. Nümeyr ondan hadis rivayet etmişlerdir. Kardeşinden daha az hadis rivayet eden, sika ve güvenilir bir ravi idi.
2067. İbrahim b. Ukbe
[İbrahim b. Ukbe] b. Ebu Ayyaş. [Ebu Ayyaş,] ez-Zübeyr b. el-Avvam b. Huveylidin mevlasıdır. Kardeşi Musa b. Ukbeden yaşça daha büyüktür. Fakat Musa daha önce vefat etmiştir. İbrahim, Süfyan b. Uyeyne ile görüşmüş ve ondan hadis rivayet etmiştir. Muhammed b. Ömer dedi ki: İbrahim, Musa ve Muhammed b. Ukbenin Allah Resulünün mescidinde ilim halkası bulunuyordu. Onların hepsi hem fakih, hem muhaddis idiler. Ancak onlardan sadece Musa fetva verirdi. İbrahim az hadis rivayet eden sika ve güvenilir bir ravi idi.
2068. Musa b. Ukbe
ez-Zübeyr b. el-Avvam b. Huveylidin mevlasıdır. Künyesi Ebu Muhammeddir. Muhammed b. Abdullah b. Hasanın isyanından önce vefat etti. Az hadis rivayet eden sika ve güvenilir bir ravi idi. Kardeşlerinden hadis rivayet edildiği gibi ondan da hadis rivayet edilmiştir.
2069. Muhammed b. Ukbe
ez-Zübeyr b. el-Avvam b. Huveylidin mevlasıdır. Kardeşlerinden hadis rivayet edildiği gibi ondan da hadis rivayet edilmiştir. Sika ve güvenilir bir ravi idi. İbrahim, Musa ve Muhammedin annesi, ez-Zübeyrin mevlası Ebu Habibenin kızıydı.
2070. Amr b. Ebu Amr
el-Muttalib b. Abdullah b. Hantab el-Mahzuminin mevlasıdır. Künyesi Ebu Osmandır. Ebu Amrın ismi Meyseredir. Ebu Caferin halifeliğinin ve Ziyad b. Ubeydullah el-Harisinin Medine valiliğinin ilk zamanlarında vefat etti. Süleyman b. Bilal ondan hadis rivayet etti. Mürsel hadis rivayet ederdi.
2071. Alkame b. Ebu Alkame
Peygamberin eşi Ayşenin mevlasıdır. el-Mansurun halifeliğinin ilk zamanlarında vefat etti. Malik b. Enes ondan hadis rivayet etti. Hakkında iyi ve güzel sözler söylenmiştir. Alkamenin Arapça, Nahiv ve Aruzla ilgili bir kitabı vardı. İnsanlara bunları o kitaptan öğretirdi.
2072. Ömer b. Abdullah
Bilal b. Rebahın kız kardeşi Gufre bt. Rebahın mevlasıdır. Said b. el- Müseyyeb, el-Kasım b. Muhammed ve diğerleriyle aynı mecliste oturmuştur. Muhammed b. Abdullah b. Hasanın isyanından önce vefat etti. Çok hadis rivayet eden sika ve güvenilir bir ravi idi. Neredeyse hiç isnad kullanmaz, hadisleri mürsel olarak rivayet ederdi. Rivayet ettiği hadislerin çoğu böyledir.
2073. Esid b. Ebu Esid
Ebu Katade el-Ensarinin mevlasıdır. Künyesi Ebu İbrahimdir. Ebu Cafer el-Mansurun halifeliğinin ilk zamanlarında vefat etti. Az hadis rivayet eden bir ravi idi.
2074. Abbad b. Ebu Salih
Kays kabilesinden Cüveyriye isimli bir kadının mevlasıdır. Yaşça kardeşi Süheyl b. Ebu Salihten daha büyüktü. Süheyl ondan hadis rivayet etmiştir. Abbad, Mervan b. Muhammedin halifeliği zamanında vefat etti. Zayıf görülen ve az hadis rivayet eden bir ravi idi.
2075. Kardeşi Süheyl b. Ebu Salih
Bize Muhammed b. Ömer haber verdi. O da İbn Ebu Zib ve diğer arkadaşlarından şöyle dediklerini rivayet etti: Süheyl, kardeşi Abbaddan çok daha fazla vecd sahibi idi. O kendi nefsini kötülemeye devam etmiştir. Süheyl, Ebu Cafer el-Mansurun halifeliği zamanında vefat etti. Çok hadis rivayet eden, sika ve güvenilir bir ravi idi. Medineliler de Iraklılar da ondan hadis rivayet etmişlerdir.
2076. Salih b. Muhammed
[Salih b. Muhammed] b. Zaide el-Leysi. Leys kabilesindendir. Muhammed b. Ömer dedi ki: Onu gördüm; fakat ondan hiçbir şey dinlemedim. Künyesi Ebu Vakıddır. Gazalara katılırdı. Muhammed b. Abdullah b. Hasanın Medinedeki isyanından sonra vefat etti. Said b. el- Müseyyeb, Ebu Seleme b. Abdurrahman ve Ömer b. Abdülazizden hadis rivayet etmiştir. Hakkında ileri-geri bazı sözler söylenmiştir. Zayıf bir ravi idi.
2077. Ebu Cafer el-Hatmi
Adı, Umeyr b. Yezid b. Umeyr b. Habib b. Hubaşe b. Cüveybir b. Ubeydullah b. Gayyan b. amir b. Hatmedir. Hatmenin ismi Abdullah b. Cüşem b. Malik b. el-Evstir. Ebu Caferin annesi, Ümmül-Kasım bt. Ukbe b. el-Fakih b. Sad b. Cebr b. Ubeydullah b. Gayyan b. amir b. Hatmedir. Nesli devam etmemiştir. Şube, Hammad b. Seleme ve Yahya b. Said el-Kattan ondan hadis rivayet etmiştir.
2078. Muhammed b. Abdurrahman
[Muhammed b. Abdurrahman] b. Lebibe. Lebibe, Muhammedin annesidir. O, Arap asıllı olmayan yabancı bir kadındır. Baba Abdurrahman, Kureyşin mevlasıdır. Muhammed b. Abdurrahman, Abdullah b. Ömere ulaşmış ve ondan hadis rivayet etmiştir. Yine amir b. Sad b. Ebu Vakkastan da rivayette bulunmuştur. Abdurrahmandan da Abdülhamid b. Cafer ve Üsame b. Zeyd hadis rivayet etmiştir. Abdurrahman, Muhammed b. Ömeri de görmüş, ancak ondan bir şey rivayet etmemiştir. Az hadis rivayet edenlerdendir.
2079. Abdurrahman b. Harmele el-Eslemi
Künyesi Ebu Harmeledir. Beni Malik b. Efsadandır. Eslem b. Huzaanın kardeşidir. Muhammed b. Abdullah b. Hasanın isyan ettiği günlerde vefat etti. Muhammed Ömer dedi ki: Onu gördüm, fakat ondan bir şey dinlemedim. Çok hadis rivayet eden sika ve güvenilir bir ravi idi.
2080. Abdurrahman b. Muhammed b. Abdullah
Künyesi Ebu Muhammeddir. Karilerdendir. el-Cevn b. Huzeymeye mensuptur. Ebu Cafer el-Mansurun halifeliği zamanına kadar yaşadı. Az hadis rivayet edenlerdendir.
2081. Abdülvahid b. Ebu Avn
Devs kabilesine mensuptur. Abdullah b. Hasan b. Hüseyn b. Ali b. Ebu Talibin sohbetlerini hiç kaçırmazdı. Halife Ebu Cafer onu, Muhammed b. Abdullahın ne yaptığını ve nerede olduğunu bilmiş olmakla itham etti. O da el-Kadum tarafına kaçtı. Muhammed b. Yakup b. Utbenin yanında gizlendi. 144 senesinde onun yanında aniden vefat etti. Ondan rivayet edilen bazı hadisler vardır.
2082. İshak b. Abdullah
[İshak b. Abdullah] b. Ebu Ferve. Künyesi Ebu Süleymandır. Ebu Ferve, Osman b. Affanın mevlasıydı. Derler ki: Ubeydullah b. el-Haffar kendi yerine köle olarak Ebu Ferveyi getirdi. Osman daha sonra onu da azad etti. Ebu Ferve Haricilerin görüşündeydi. İsyan edenlerin görüşünü benimsiyordu ve Abdullah b. ez-Zübeyr ile birlikte öldürüldü. Mescid-i Harama defnedildi. Bazı çocukları dediler ki: O, Beli kabilesindendir. İsmi de el-Esved b. Ömerdir. Ebu Fervenin oğlu Abdullah Irakta Musab b. ez-Zübeyr ile birlikteydi. Musab ona çok güvenirdi. Sonuçta çok mal elde etmişti. İshak b. Abdullahın Allah Resulünün mescidinde bir ilim halkası bulunuyordu. Onunla birlikte daha çok kendi ailesine mensup olanlar otururdu. Medinede bu ailenin fertleri çoktu. Yine İshak, Salih b. Ali ile birlikte Şama gitti. Şamlılar da ondan hadis dinlediler. Sonra Medineye döndü. Ebu Caferin halifeliği zamanında 144 senesinde burada vefat etti. İshak çok hadis rivayet edenlerdendir. Fakat alimler onun hadislerini kabul etmez ve hüccet olarak kullanmazlardı.
2083. Kardeşi Abdülhakim b. Abdullah
[Abdülhakim b. Abdullah] b. Ebu Ferve. Yahya b. Said el-Ensari ondan hadis rivayet etmiştir. Kardeşi İshaktan daha sağlam kabul edilmiştir. O, az hadis rivayet eden sika ve güvenilir bir ravi idi. Medinede fetva verirdi. Ayrıca kendisinin burada bir ilim halkası mevcuttu. Künyesi Ebu Abdullahtır. Uzun yaşadı. Ebu Caferin halifeliğinin son zamanlarında 154 senesinde vefat etti. Muhammed b. Ömer ondan hadis dinledi. Kardeşlerin çoğu fetva verir; hadis rivayet ederdi. Onlardan biri de Salih b. Abdullahtır. Abdullahın Ebül-Hasan, İbrahim ve Abdülgaffar adlarını taşıyan çocukları vardır.
2084. el-Muhacir b. Yezid
al-i Ebu Zib el-amirinin mevlasıdır. Künyesi Ebu Abdullahtır. İbn Ebu Zib dedi: “Ata b. Ebu Rebaha onunla bir mektup gönderdim.” Az hadis rivayet edenlerdendir.
2085. el-Hattab b. Salih
[el-Hattab b. Salih] b. Dinar et-Temmar. al-i Katade b. en-Numan el- Ensari ez-Zaferinin mevlasıdır. Künyesi Ebu Ömerdir. Kardeşi Muhammed b. Salih b. Dinardan yaşça daha büyüktür. Ebu Caferin halifeliği zamanında 143 senesinde vefat etti.
2086. el-Muhacir b. Mismar
Sad b. Ebu Vakkas ez-Zührinin mevlasıdır. Muhammed b. Abdullah b. Hasanın isyanından sonra vefat etti. 150 senesinde vefat ettiği söylenmiştir. Hakkında ileri-geri bazı şeyler söylenmiştir. Halbuki durum böyle değildir. O, hadisi doğru olan bir kişidir.
2087. Kardeşi Bükeyr b. Mismar
Künyesi Ebu Muhammeddir. Muhammed b. Ömer ona kavuşmuş ve ondan hadis dinlemiştir. Yüz elli üç senesinde vefat etti. Hakkında ileri-geri bazı şeyler söylenmiştir. O, kardeşine yakın bir konumdadır.
2088. Abdullah b. Yezid
[Abdullah b. Yezid] b. Füntus. Bizzat onların kabilelerindendir. Künyesi Ebu Yeziddir. 149 senesinde vefat etti. İbn Ebu Zib ondan hadis rivayet etti. Abdullah da Enes b. Malik ve Said b. el-Müseyyebden hadis rivayet etmiştir.
2089. Muhammed b. Aclan
Fatıma bt. el-Velid b. Utbe b. Rebia b. Abdüşemsin mevlasıdır. Künyesi Ebu Abdullahtır. abid, şüpheli şeylerden kaçınan, fakih bir zattı. Allah Resulünün mescidinde bir ilim halkası vardı. Fetva verirdi. Davud b. Kays el-Ferra onun meclisinde otururdu. Muhammed b. Ömer dedi ki: Abdullah b. Muhammed b. Aclanı şöyle derken işittim: “Babam üç seneden fazla taşındı. [Annesinin hamileliği üç seneden fazla sürdü.]” Muhammed b. Ömer dedi ki: Zeyd b. el-Hattabın çocuklarından al-i Cahhafın kadınlarının şöyle dediğini işittim: “Bizden hiçbir kadın otuz aydan daha az hamilelik görmedi. Hamilelik böyleydi.” – Bu ifadeyle şunu demek istiyor: Kendisiyle cima edildikten sonra üç sene veya daha az, ya da daha fazla süreyle hayız görmüyor. Sonra ikinci cima olayı olmadan hamile olduğu anlaşılıyor.- Malik b. Enesin şöyle dediğini duydum: Bazen hamilelik iki sene veya daha fazla sürer. Ben ana rahminde iki seneden fazla taşınan birini -kendisini kastediyor- tanıyorum. Muhammed b. Aclan, Medinede Muhammed b. Abdullah b. Hasan ile birlikte isyan etti. Muhammed b. Abdullah öldürülünce, Cafer b. Süleyman b. Ali Medine valiliğine tayin edilmişti. Adam gönderip Muhammed b. Aclanın yanına gelmesini istedi. Muhammed de onun yanına geldi. Cafer onu çok şiddetli bir şekilde azarladı; ona çeşitli sözler söyledi ve “Demek sen o yalancı ile birlikte isyan ettin?” dedi. Elinin kesilmesini emretti ve eli kesildi. Muhammed b. Aclan tek kelime konuşmadı. Sadece dudaklarını kıpırdatıyordu, ancak ne söylediği anlaşılmıyordu. Tahmin edildiğine göre dua ediyordu. Muhammedin elinin kesilmesi sebebiyle Medinenin fakih ve eşrafından bazı kişiler Cafer b. Süleymanın huzuruna çıkıp şöyle dediler: Allah Emiri ıslah etsin! Muhammed b. Aclan Medinenin fakihi ve abidi idi! Öyle ki, ondan şüphelenildi ve onun hakkında hadis gelen Mehdi olduğu ortaya çıktı.” Cafer, Muhammedi bırakıncaya kadar onu istemeye devam ettiler. Muhammed b. Aclan tek bir kelime konuşmadan oradan ayrılıp evine gitti. Muhammed b. Ömer dedi ki: Onu gördüm ve ondan hadis dinledim. Ebu Cafer el-Mansurun halifeliği zamanında 158 veya 159 senesinde Medinede vefat etti. Çok hadis rivayet eden sika ve güvenilir bir ravi idi.
2090. Muhammed b. Ebu Meryem
Beni Nasıradan Beni Süleymin mevlasıdır. Muhammed b. Abdullah b. Hasanın isyan etmesinden sonra Medinede vefat etti.
2091. Kardeşi Abdullah b. Ebu Meryem
O, Ebu Yahya b. Abdullah b. Ebu Meryemdir. Halife Harun ile birlikteliği vardı. Muhammed b. Abdullah b. Hasanın isyan etmesinden sonra vefat etti. Ondan hadis rivayet etmiştir.
2092. Müslim b. Ebu Meryem
Medineli birisinin mevlasıdır. O, Ebu Meryemin yukarıda adları geçen Muhammed ve Abdullahın kardeşi değildir. Malik b. Enes ondan hadis rivayet etmiştir. Kaderiyyeye karşı çok şiddetle bir tavrı vardı. Az hadis rivayet eden sika ve güvenilir bir ravi idi. Bize Muhammed b. Ömer haber verdi; dedi ki: Bize Muhammed b. Abdurrahman b. Ebüz-Zinad haber verdi; dedi ki: Müslim b. Ebu Meryemin Kaderiyyeye karşı çok şiddetli bir tavrı vardı. Onları ve onların sözlerini ayıplıyordu. Bu konuda şöyle bir mesel getirdi: “Bir kişinin ayağı kırıldı. Ayağını tedavi etmek için bir şey yapmadı. Sonra bu konuda kendi kendine şöyle konuştu: “O kırıyor, ben tamir ediyorum. Böyle bir şey olur mu? Bu durumda ben de Onunla (Allahla) inatlaşıyorum.”
2093. el-Haris b. Abdurrahman
[el-Haris b. Abdurrahman] b. Sad b. Ebu Zübab ed-Devsi. O, Irak yolu üzerinde Medineye onbir mil uzaklıkta el-Avasta oturuyordu. Muhammed b. Ömer dedi ki: Ona ulaştım, onu gördüm, fakat ondan hiçbir şey dinlemedim. Muhammed b. Abdullah b. Hasanın isyanından sonra vefat etti. Az hadis rivayet edenlerdendir.
2094. Kardeşi Abdullah b. Abdurrahman
[Abdullah b. Abdurrahman] b. Sad b. Ebu Zübab ed-Devsi. Ondan da hadis rivayet edilmiştir.
2095. Yezid b. Ebu Ubeyd
Seleme b. el-Ekva el-Esleminin mevlasıdır. Muhammed b. Abdullah b. Hasanın isyanından iki veya üç sene sonra Medinede vefat etti. Çok hadis rivayet eden sika ve güvenilir bir ravi idi.
2096. Muhammed b. Ebu Yahya
Ebu Yahyanın adı Seman olup Eslem kabilesinin oymaklarından Beni Sehme mensup Amr b. Abdünühmün mevlasıydı. Künyesi Ebu Abdullahtır. O, muhaddis olan Ebu İbrahim b. Muhammed b. Ebu Yahya el-Medenidir. Ebu Cafer el-Mansurun halifeliği zamanında 144 senesinde Medinede vefat etti. Çok hadis rivayet eden sika ve güvenilir bir ravi idi. Yahya b. Said el-Kattan ondan hadis rivayet etmiştir.
2097. Kardeşi Üneys b. Ebu Yahya
Künyesi Ebu Yunustur. 145 veya 146 senesinde vefat etti. Az hadis rivayet eden sika ve güvenilir bir ravi idi.
2098. Kardeşleri Abdullah b. Ebu Yahya
Künyesi Ebu Muhammeddir. Ebu Cafer el-Mansurun halifeliği zamanında 152 senesinde vefat etti. Az hadis rivayet eden sika ve güvenilir bir ravi idi.
2099. İsmail b. Rafi
Künyesi Ebu Rafidir. İbn Ebu Uveymir diye bilinir. Müzeynenin mevlasıdır. Medinede vefat etti. Çok hadis rivayet eden, ancak rivayetleri zayıf olan bir ravi idi. O, resimle ilgili hadisi en uzun şekilde rivayet eden ravidir.
2100. Abdullah [b. Said] b. Ebu Hind
Künyesi Ebu Bekirdir. Beni Fezareden Beni Şamhın mevlasıdır. Ebu Cafer el-Mansurun halifeliği zamanında 147 senesinde vefat etti. Çok hadis rivayet eden sika ve güvenilir bir ravi idi. Yahya b. Said el-Kattan ondan hadis rivayet etmiştir.
2101. Sad b. İshak
[Sad b. İshak] b. Kab. Ucre. Beli kabilesindendir. Ensardan Beni Salimin halifidir. Muhammed b. Abdullah b. Hasanın isyanından önce 140 senesinden sonra Medinede vefat etti. Sika ve güvenilir bir ravi idi. Hakkında ileri-geri bazı şeyler söylenmiştir. Yahya b. Said el-Kattan ondan hadis rivayet etmiştir.
2102. el-Misver b. Rifaa
[el-Misver b. Rifaa] b. Ebu Malik el-Kurazi. Salebe b. Ebu Malikin erkek kardeşinin oğludur.
2103. Muhammed b. Amr
[Muhammed b. Amr] b. Alkame b. Vakkas el-Leysi. Künyesi Ebu Abdullahtır. Ebu Cafer el-Mansurun halifeliği zamanında 144 senesinde Medinede vefat etti. Çok hadis rivayet eden, ancak rivayetleri zayıf bulunan bir ravidir.
2104. Seleme b. Verdan el-Cündei
Beni Kinanenin mevlasıdır. Künyesi Ebu Yaladır. Allah Resulünün ashabından birçok Sahabiyi gördü. Bildiği çok az hadis vardı. Hadisi hüccet olan fakih bir zattı. Ebu Cafer el-Mansurun halifeliğinin sonlarında vefat etti. Bize Muhammed b. Ömer haber verdi; dedi ki: Bize Süleyman b. Verdan haber verdi; dedi ki: Allah Resulünün ashabından Cabir b. Abdullah, Enes b. Malik ve Abdurrahman b. el-Üşeym el-Eslemi ile Malik b. Evs b. el-Hadsanı gördüm. Saçları ve sakalları ağarmıştı.
2105. İsa b. Hafs
[İsa b. Hafs] b. asım b. Ömer b. el-Hattab b. Nüfeyl b. Adi b. Kab. Lakabı Rebah idi. Annesi, Meymune bt. Davud b. Küleyb b. Yesaf b. Utbe b. Amr b. Hadic b. amir b. Cüşem b. el-Haris b. el-Hazrecdir. İsa b. Hafsın çocukları şunlardır: Übeyye: Ubeydullah b. Urve b. ez-Zübeyr b. el-Avvam ile evlenmiştir. Ubeydullahtan çocuğu olmuştur. Ümmü Amr ve Ümmü Seleme: Bu üç çocuğun annesi Abde bt. Abdullah b. Seleme b. Rebia b. Ebu Ümeyyedir. İsa b. Hafs, Ebu Cafer el-Mansurun halifeliğinin son zamanlarında 157 senesinde seksen yaşında iken Medinede vefat etti. Nafi ve diğerlerinden hadis rivayet etti. Az hadis rivayet eden bir ravi idi. Erkek kardeşinin oğlu Ubeydullah b. Ömer b. Hafstan yaşça daha küçüktü.
2106. Ubeydullah b. Ömer
[Ubeydullah b. Ömer] b. Hafs b. asım b. Ömer b. el-Hattab. Annesi, Fatıma bt. Ömer b. asım b. Ömer b. el-Hattabdır. Ubeydullah b. Ömerin çocukları şunlardır: Rebah: Ondan hadis rivayet edilmiştir. Hafs ve Bekkar: Bu üç çocuğun annesi Übeyye bt. Ebu Bekir b. Ubeydullah b. Abdullah b. Ömer b. el-Hattabdır. İsmail: Bunun annesi Fudayle bt. Musa b. Utbe b. Abdurrahman b. Abdurrahman b. Avftır. Ubeydullah b. Ömerin künyesi Ebu Osmandır. Muhammed b. Abdullah b. Hasan, Ebu Cafer el-Mansura karşı isyan edince Ubeydullah b. Ömer çiftliğine kapandı, isyana katılmaktan çekindi ve Muhammed b. Abdullah ile birlikte isyana katılmadı. Ancak erkek kardeşleri Abdullah b. Ömer el- Umeri ve Ebu Bekir b. Ömer onunla birlikte isyana katıldılar. Muhammed b. Abdullah, Abdullah b. Ömere, “Ebu Osman nerede?” diye sordu. Abdullah, “Çiftliğinde. Ben ve Ebu Bekir b. Ömer sizinle isek, Ebu Osman da bizimle sayılır.” dedi. Muhammed, “Evet!” dedi. Muhammed, Ubeydullahı sorduğu gibi, onunla beraber isyana katılmaktan çekinen ve geri duran herkesi sordu. Ancak hiç kimseyi isyana zorlamadı. Muhammed b. Abdullahın isyanı sona erip kendisi de katledilince, insanlar ve beldeler emniyet içinde oldu. Ubeydullah b. Ömer de Medineye geri döndü. Ebu Cafer el-Mansurun halifeliği zamanında 147 senesinde vefat edinceye kadar Medineden ayrılmadı. Çok hadis rivayet eden sika, güvenilir ve hüccet olan bir ravi idi.
2107. Ebu Bekir b. Ömer
[Ebu Bekir b. Ömer] b. Hafs b. asım b. Ömer b. el-Hattab. Annesi, Fatıma bt. Ömer b. asım b. Ömer b. el-Hattabdır. Ebu Bekir b. Ömerin çocukları olmadı. Ubeydullah b. Ömerden yaşça daha büyüktü. Muhammed b. Abdullah b. Hasan ile birlikte isyana katıldıysa da öldürülmedi. Bundan sonra vefat etti.
2108. Abdullah b. Ömer
[Abdullah b. Ömer] b. Hafs b. asım b. Ömer b. el-Hattab. Annesi, Fatıma bt. Ömer b. asım b. Ömer b. el-Hattabdır. Abdullah b. Ömerin çocukları şunlardır: el-Kasım, Ümmü Ömer ve Ümmü asım: Bunların annesi Hafsa bt. Ebu Bekir b. Ömer b. Abdurrahman b. Abdullah b. Ömer b. el-Hattabdır. Abdullah b. Ömer el-Umeri, Nafiden çok rivayette bulundu. Uzun yaşadı. Birçok insan ona ulaştı, birçok olay onu buldu. Muhammed b. Abdullah b. Hasanın isyanına o da katıldı. Davası sona erinceye ve öldürülünceye kadar Muhammed ile birlikte oldu. Bu olay münasebetiyle o da gizlendi. Ancak arandı, bulundu ve Ebu Cafer el-Mansura getirildi. Ebu Cafer onun hapsedilmesini emretti. İki sene yer altındaki zindanda [el- Mutbik] hapsedildi. Sonra Ebu Cafer onu çağırdı ve “Ben seni üstün tutmadım mı, sana güzel davranmadım mı? Halbuki sen o yalancı ile birlik olup bana karşı isyan ettin.” dedi. Abdullah, “Ya Emirül-Müminin! Doğruluğunu bilmediğimiz bir işin içine düştük. Ondan sonra da fitne ortaya çıkmış oldu. Emirül-Mümininin görüşü, affetmek, durumu tekrar gözden geçirmek ve Ömer b. el-Hattabın hatırını muhafaza etmek olmalıdır.” dedi. Ebu Cafer de onu serbest bıraktı. Abdullah b. Ömerin künyesi Ebül-Kasım idi. Sonra onu kullanmayı terk ederek şöyle dedi: “Ona saygımdan dolayı Allah Resulünün künyesini kullanmıyorum; Ebu Abdurrahman künyesini kullanıyorum.” Ölünceye kadar bu künyeyi kullandı. Harun b. Muhammedin halifeliğinin ilk zamanlarında 171 veya 172 senesinde Medinede vefat etti. Biz onu bu tabakada yazdık. Ondan daha yaşlı olmakla birlikte onu kardeşi Ubeydullah b. Ömere ilhak ettik. Çok hadis rivayet eden, ancak hadisi zayıf görülen bir ravi idi.
2109. asım b. Ömer
[asım b. Ömer] b. Hafs b. asım b. Ömer b. el-Hattab. Nesli devam etmemiştir. Kardeşi Abdullah b. Ömerden yaşça daha küçüktü. asım ondan hadis rivayet etmiştir. Biz onu da kardeşleriyle birlikte bu tabakaya dahil ettik. asım, şair bir zattı. Rivayet ettiği bazı hadisleri vardır. Zayıf görülen bir ravi idi.
2110. Ebu Bekir b. Muhammed
[Ebu Bekir b. Muhammed] b. Zeyd b. Abdullah b. Ömer b. el-Hattab. Annesi ismi Şasa olan bir ümmü veleddir. Ebu Bekirin soyu devam etmemiştir. Muhammed b. Abdullah b. Hasanın isyanından sonra, 150 senesinden önce Medinede vefat etti. Ondan hadis rivayet edenler olmuştur. Az hadis rivayet edenlerdendir.
2111. Ömer b. Muhammed
[Ömer b. Muhammed] b. Zeyd b. Abdullah b. Ömer b. el-Hattab. Annesi, Şasadır. Kardeşi Ebu Bekir b. Muhammedden az sonra vefat etti. Nesli devam etmemiştir. Ondan hadis rivayet edenler olmuştur. Az hadis rivayet eden sika ve güvenilir bir ravi idi.
2112. asım b. Muhammed
[asım b. Muhammed] b. Zeyd b. Abdullah b. Ömer b. el-Hattab. Annesi Şasadır. Vefat ettiğinde neslini devam ettiren kimse bulunmuyordu. Ondan da hadis rivayet edilmiştir.
2113. Zeyd b. Muhammed
[Zeyd b. Muhammed] b. Zeyd b. Abdullah b. Ömer b. el-Hattab. Annesi, Şasadır. Vefat ettiğinde neslini devam ettiren kimse bulunmuyordu. Ondan da hadis rivayet edilmiştir.
2114. Vakıd b. Muhammed
[Vakıd b. Muhammed] b. Zeyd b. Abdullah b. Ömer b. el-Hattab. Annesi Şasadır. Vakıdın çocukları şunlardır: İbrahim, Osman, Zeyd, Muhammed, Ömer, Abdullah ve Ebu Bekir: Bunların annesi Remle bt. Musa b. Ubeydullah b. Mamer b. Osman b. Amr b. Kab b. Sad b. Teym b. Mürredir. Vakıddan hadis rivayet edilmiştir.
2115. Abdurrahman b. el-Mücebbir
[Abrdurrahman b. el-Mücebbir] b. Abdurrahman el-Asğar İbn Ömer b. el- Hattab. Annesi Ayşe bir ümmü veleddir. Salim b. Abdullahtan hadis dinledi. Malik b. Enes ondan hadis rivayet etti. Muhammed b. Ömer dedi ki: Onu gördüm. Yakın zamanda vefat etti. Ondan bir şey dinlemedim. Abrdurrahman b. el-Mücebbirin çocukları şunlardır: Muhammed, Ömer, Zeyd ve Büreyhe: Bunların annesi Sevde bt. Zeyd b. Abdullah b. Ömer b. el-Hattabdır.
2116. Ebu Bekir b. Ömer
[Ebu Bekir b. Ömer] b. Abdurrahman b. Abdullah b. Ömer b. el-Hattab. Annesi, ümmü veleddir. Ebu Bekir b. Ömerin çocukları şunlardır: Ömer, Abdurrahman ve Hafsa: Bunların annesi Ümmü Bilal bt. Mabed b. Abdullah b. el-Haris b. Kays b. Heyşe b. el-Haris b. Ümeyye b. Muaviye b. Malik b. Avf b. Amr b. Avftır.
2117. Haşim b. Haşim
[Haşim b. Haşim] b. Utbe b. Ebu Vakkas b. Üheyb b. Abdümenaf b. Zühre. Annesi, ümmü veleddir. Haşim b. Haşimin Haşim isminde bir oğlu vardır. Bu çocuğun annesi Ümmü Amr bt. Sad b. Ebu Vakkastır. Haşim, amir b. Sad ve başkalarından, ondan da Ebu Damre, Abdullah b. Nümeyr ve diğerleri hadis rivayet etti.
2118. Muhammed b. Abdullah
[Muhammed b. Abdullah] b. Hasan b. Hasan b. Ali b. Ebu Talib. Annesi Hind bt. Ebu Ubeyde b. Abdullah b. Zema b. el-Esved b. el-Muttalib b. Esed b. Abdüluzza b. Kusaydır. Muhammed b. Abdullahın çocukları şunlardır: Abdullah: el-Kışmir taraflarında öldürüldü. Onu savaşta Hişam b. Urve öldürmüştü. Ali: Hapiste öldü. Mısırda yakalanmıştı. Hasan: Fahta asılarak öldürüldü. Onu öldüren Musa b. İsa b. Musa b. Muhammed b. Ali b. Abdullah b. Abbas b. Abdülmuttalib idi. Fatıma: Amcasının oğlu Hasan b. İbrahim b. Abdullah b. Hasan b. Ali b. Ebu Talib ile evlenmişti. Zeyneb: Halife Ebül-Abbasın oğlu Muhammed ile evlenmişti. Zeynebin babası Medinede iken Muhammed b. Ebül-Abbas onunla zifafa girmişti. Zeynep daha önce İsa b. Musa ile evliydi. İsa onunla cima etmeden vefat etmişti. İsa b. Musanın ölümünden sonra Zeyneb, İsa b. Ali b. Abdullah b. Abbas ile evlendi. Sonra ondan ayrıldı Muhammed b. İbrahim b. Muhammed b. Ali b. Abdullah b. Abbas ile evlendi. Zeynebin ondan bir kız çocuğu dünyaya geldi, fakat küçük iken öldü. Zeynep ondan da ayrıldı; daha sonra da İbrahim b. İbrahim b. Hasan b. Zeyd b. Hasan b. Ali b. Ebu Talib ile evlendi. Muhammed b. Abdullahın [buraya kadar zikrettiğimiz] çocuklarının hepsinin annesi Ümmü Seleme bt. Muhammemd b. Hasan b. Hasan b. Ali b. Ebu Talibdir. et-Tahir: Annesi Fahıte bt. Felih b. Muhammed b. el-Münzir b. ez-Zübeyr b. el-Avvam b. b. Huveyliddir. İbrahim: Annesi ümmü veleddir. Muhammed b. Abdullah b. Hasanın künyesi Ebu Abdullahtır. İbn Ömerin mevlası Nafi ile karşılaştı. Ondan ve diğerlerinden hadis dinleyip rivayet etti. Az hadis rivayet edenlerdendir. Ondan da Abdullah b. Cafer b. Abdurrahman b. el-Misver b. Mahreme ez-Zühri ve başkaları hadis rivayetinde bulundular. Muhammed b. Abdullah b. Hasan ve kardeşi birlikte badiyede kalırlardı. İkisi de başbaşa kalmayı severlerdi. Halifelerin ve valilerin yanlarına gitmezlerdi. Bize Muhammed b. Ömer haber verdi; dedi ki: Bana Abddurrahman b. Ebül-Mevali haber verdi; dedi ki: Abdullah b. Hasanın şöyle dediğini işittim: Hişam b. Abdülmelikin huzuruna çıktım. Bana, “İki oğlun Muhammed ve İbrahimi göremiyorum. Onlar niçin gelmediler?” dedi. Ben, “Ya Emirül-Müminin! Onlar, insanlardan uzak bir şekilde çölde yalnız kalmaktan hoşlanıyorlar. Kerih gördükleri bir şey sebebiyle Emirül- Müminine gelmemezlik gibi bir şey yapmadılar.” dedim. Bunun üzerine Hişam bir şey söylemeyip sustu. Abbasoğulları Emevilerle yaptıkları savaşlarda galip gelip devletlerini kurunca Abdullah b. Hasanın iki oğlu Muhammed ve İbrahim yine kayıplara karıştılar. Ebül-Abbasa gelip biat etmediler. Ebül-Abbas onları sordu. Babaları Abdullah b. Hasan, Hişam b. Abdülmelike söylediklerinin benzerini ona da söyledi. Ebül-Abbas, onları sormaktan ve aramaktan vazgeçti. Ebu Cafer el-Mansur halife olunca onların bulunup getirilmesi konusunda ısrar etti. Onlar da korktukları için kaçıp çöle gittiler, ıssız yerlerde gizlenmeye çalıştılar. Ebu Cafer, Mekke ve Medineye Ziyad b. Ubeydullah el-Harisiyi vali olarak tayin etti ve ona Muhammed ve İbrahimi yakalamasını emretti. Ziyad onları yakalama işine sıcak bakmadı. Onları yakalama imkanı bulduğu halde bu imkanı kullanmadı. Ziyadın bu şeklide davrandığına dair bilgi Ebu Cafere ulaştı ve onu azletti. Yerine Muhammed b. Halid b. Abdullah el-Kasriyi Medine valisi olarak tayin etti. Ona da Muhammed ve İbrahimi yakalama emri verdi. O da Ziyad b. Ubeydullah gibi davranarak onların yakalanması konusu üzerinde ciddiyetle durmadı. Öyle ki Muhammed b. Halide onların nerede oldukları haberi gelirdi, o ise onları arayan süvarileri başka yerlere gönderirdi. Hatta Muhammed ve İbrahimin aracıları Muhammed b. Halide gelirler, onların durumunu kendisine haber verirler, Vali Muhammed de onların ihtiyaçlarını karşılardı. Muhammedin böyle yaptığı haberi Ebu Cafere ulaşınca, bu işe çok sinirlendi ve onu da azletti. Yerine Riyah b. Osman b. Hayyan el-Mürriyi Medine valisi yaptı ve ona da Muhammed ve İbrahimi ciddiyetle arayıp bulmasını emretti. Onları arama konusunda Riyah ısrarcı oldu ve gevşeklik göstermedi. Muhammed ve İbrahim de korkup dağlara kaçtılar. Riyah b. Osman, babalarına ve aile fertlerine karşı sert davranmaya başladı. Bu konuda Ebu Cafere bir mektup yazdı. Ebu Cafer de ona Muhammed ve İbrahimin yakalanması konusunda ailesine baskı yapmasını yazdı. Riyah onları önce Rebezede topladı, sonra Kufeye gönderdi. Orada el- Haşimiyyede hapsetti. Onlar burada sırayla tek tek vefat ettiler. Bu haber Muhammed b. Abdullaha ulaşınca yanında olanlarla birlikte Abbasi idaresine karşı isyan etti. Cüheyne kabilesi ile çevrede bulunan kabilelerden bazı adamlar etrafında toplandı. Medineden de Kureyşe ve diğer kabilelere mensup pek çok insan gelip kendisine katıldı. Kendilerine sempati duyan diğer kabilelerden de katılımlar oldu. Muhammed beyaz elbiseler giyip Ebu Cafer el-Mansura isyan etti, hilafet davasında bulundu. Sonra Medineye yönelip orayı da ele geçirdi. Riyah b. Osman b. Hayyanı ve oğullarını yakaladı, onları hapsetti ve bağladı. Yine Medinede Abbasoğullarının mevalisini de yakalayıp onları bir evde hapsetti. Muhammed b. Ömer dedi ki: Muhammed b. Abdullah 144 senesinin Cemaziyelahir ayının son iki gününde Medineye hakim oldu. Bu haber bize ulaşınca bir grup genç olarak biz de isyana katıldık. Ben o zaman on beş yaşındaydım. O, Menayimü Haşrem yanında iken biz onun yanına gittik. Etrafında insanlar toplanmış ona bakıyorlardı. Hiç kimse ondan daha yüksek bir yere çıkmış değildi. Ona doğru yaklaştım ve onu gördüm. Onu görmeden önce, kendisini atın üzerine binmiş, üzerine içlikli beyaz bir kaftan giymiş, başına beyaz bir sarık sarmış bir kişi olarak tahayyül ediyordum. Halbuki o, derisi kalkmış ve çiçek hastalığının izi yüzünde görünen normal bir adamdı. Sonra Mekkeye bir birlik gönderdi. Orası onun adına ele geçirildi. Kardeşi İbrahim b. Abdullah Basraya yöneldi ve orasını aldı. Onunla birlikte olanlar da beyaz elbiseler giydiler. Bu durum Ebu Cafere ulaştı. Muhammedin isyanından dolayı telaşa kapılmıştı. Vakit kaybetmeden savaşa hazırlandı. Medinede Muhammed b. Abdullahın üzerine İsa b. Musa b. Muhammed b. Ali b. Abdullah b. Abbası gönderdi. İlk Abbasi halifesi Ebül-Abbasın oğlu Muhammedi, Horasanlılardan meydana gelen bir grubu, kumandanı ve birliği de onunla birlikte gönderdi. İsa b. Musa, ordusunun öncü komutanlığına da Humeyd b. Kahtabe et-Taiyi tayin etti. Orduyu at, katır, silah ve çeşitli yiyeceklerle donattı. Ordu için gerekli olan hiçbir şeyi ihmal etmedi. İsa b. Musa b. Ebül-Mekarim el-Caferinin Ebu Cafer el-Mansur ile dostluğu vardı. Beni Abbasa meyilli biriydi. Ebu Cafer, onun dostluğuna güvendi. İsa b. Musa, yanında olanlarla birlikte Medineye yöneldi ve devesini Medine önünde çökertti. Muhammed b. Abdullah ve beraberindekiler ona karşı çıktılar. Günlerce süren şiddetli bir savaş oldu. Cüheyne kabilesinden kendilerine Beni Şüca denilen bir grup insan, öldürülünceye kadar Muhammed b. Abdullah ile birlikte savaştılar. Halbuki onların maddi durumlarının iyi olması sebebiyle savaşa ihtiyaçları yoktu. Bunu kahramanlık için yapıyorlardı. İbnüz- Zübeyrin çocuklarından İbn Hudayr da Muhammed b. Abdullah ile birlikte isyana katılmıştı. İbn Hudayr, Muhammed b. Abdullahın öldürüldüğü gün geldiğinde, onun taraftarları arasında bir karışıklık meydana geldiğini ve kılıcın sonlarını getirdiğini görünce Medineye girmek üzere Muhammedden izin istedi. Ne yapmak istediğini bilmeden ona izin verdi. O da, Riyah b. Osman b. Hayyan el-Mürri ile oğlunu boğazlayarak öldürdü. Sonra geri dönüp yaptığı işi Muhammede söyledi. Sonra da en ön safa geçip öldürülünceye kadar çarpıştı. Karşı taraf Muhammedin üzerine çokça saldırdılar ve usanmadan savaşa devam ettiler. Sonuçta 145 senesinin Ramazan ayının ortalarında Muhammed b. Abdullahı öldürdüler. Kesilen başını İsa b. Musaya götürdüler. İsa, İbn Ebül-Kiramı çağırarak kesik başı ona gösterdi. O da onu tanıdı. İsa b. Musa hemen secdeye kapandı. Sonra Medineye girdi. İnsanlara eman verdi. Muhammed b. Abdullahın isyan etmesinden öldürülünceye kadar geçen zaman iki ay on yedi gündür. Öldürüldüğü gün elli üç yaşındaydı. Daha sonra İsa b. Musa Medine valisi oldu. Sonra Mekkeye yöneldi, umre yapmak üzere ihrama girdi.
2119. İbrahim b. Abdullah
[İbrahim b. Abdullah] b. Hasan b. Hasan b. Ali b. Ebu Talib. Annesi, Hind bt. Ebu Ubeyde b. Abdullah b. Zema b. el-Esved b. el-Muttalib b. Esed b. Abdüluzza b. Kusaydır. İbrahim b. Abdullahın çocukları şunlardır: Hasan: Annesi Beni amir b. Sasaadan Ümame bt. İsme b. Abdullah b. Hanzale b. et-Tufeyl b. Malik b. Cafer b. Kilabdır. Ali: Annesi ümmü veleddir. Muhammed b. Abdullah b. Hasan isyan edip Medine ve Mekkeye hakim olup kendisine halife olarak selam verilince, kardeşi İbrahimi de Basraya göndermişti. İbrahim Basraya 145 senesinin Ramazan ayının ilk gününde girdi. Orayı hakimiyeti altına aldı. Onunla birlikte Basralılar da beyaz elbise giydiler. İbrahim ile birlikte İsa b. Yunus, Muaz b. Muaz, Abbad b. el- Avvam, İshak b. Yusuf el-Ezrak, Muaviye b. Hüşeym b. Beşir, ulema ve fukaha grubundan büyük bir topluluk isyana katıldılar. İbrahim, Ramazan ve Şevval aylarını Basrada geçirdi. Kardeşi Muhammed b. Abdullah b. Hasanın öldürüldüğü haberi kendisine ulaşınca savaş için hazırlandı. Kufede Ebu Caferi el-Mansuru ele geçirmek için harekete geçti. Ebu Cafer bir mektup yazarak İsa b. Musaya durumu bildirdi ve ona, İbrahimi karşılamasını emretti. Ebu Caferin elçisi ve mektubu kendisine ulaştığında o umre yapmak üzere ihrama girmişti. Umre yapmayı bırakarak İbrahim b. Abdullah b. Hasan ile karşılaşmak üzere oradan ayrıldı. İbrahim b. Abdullah da İsa b. Musanın topluluğundan daha büyük bir toplulukla birlikte Kufeye doğru yöneldi. İki ordu Kufeye on altı fersah uzaklıktaki Bahamra mevkiinde karşılaştı. Şiddetli bir savaş oldu. Sonuçta Humeyd b. Kahtabe hezimete uğradı. Humeyd, İsa b. Musanın öncü kuvvetlerinin başındaydı. Humeyd ile birlikte onun adamları da hezimete uğramıştı. İsa b. Musa, karşılarına çıkıp onları Allah için birliğe davet etti; ancak yumuşamadılar; ona bir cevap da veremediler. Hezimete uğramış olarak geçip gittiler. Humeyd, hezimete uğramış olarak gelince İsa ona şöyle dedi: “Ey Humeyd! Allaha itaat et, Allaha!” Humeyd, “Sıkıntı ve hezimet halinde itaat olmaz. Bütün insanlara emret ki, İsa b. Musa ile İbrahimin karargahı arasında hiç kimse kalmasın.” dedi. İsa bulunduğu yerden ayrılmayarak orada kaldı. Onunla beraber özel adamlarından ve maiyyetinden 100 kişi vardı. Ona, “Allah Emirinin iyiliğini versin! Bu yerden kenara çekilsen de insanlar sana haberin olmadan saldırmasın.” dediler. İsa, “Ölmedikçe veya Allah bana bir zafer ihsan etmedikçe bu mekanı terk etmeyeceğim. Benim hakkımda O, hezimete uğradı. denilmeyecek.” dedi. İbrahim b. Abdullahın askeri kendisine iyice yaklaştı. Öyle ki İsa, İbrahimi ve yanındakileri görüyordu. İşte tam bu sırada bir atlı ortaya çıktı. Sağa sola aldırmadan İbrahimin üzerine doğru hücüm etti. Bu atlı, Humeyd b. Kahtabe idi. Cariyesi onu gayrete getirmişti. Başına sarı bir sarık sarmıştı. Ona tabi olarak insanlar da hücuma geçti. Öyle ki, -insanlara karışıncaya kadar- hezimete uğrayanlardan saldırıya geçmek üzere geri dönmeyen kimse kalmamıştı. Böylece her iki taraf şiddetli bir savaşa tutuşmuş oldu. Öyle ki, her iki taraf birbirlerinden kendi adamlarını bile öldürdüler. Neticede Humeyd b. Kahtabe karşı tarafın kesik başlarını İsa b. Musaya göndermeye başladı. Bir baş ise kalabalık bir cemaatle yüksek sesli konuşmalarla birlikte getirildi. Onlar, “Bu, İbrahim b. Abdullahın başıdır.” dediler. İsa b. Musa, İbnül-Kiram el-Caferiyi çağırdı. Başı ona gösterdi. O, “Bu, o değildir.” dedi. O gün şiddetli bir şekilde savaşa devam edildi. Kimin attığı bilinmeyen bir ok, İbrahim b. Abdullahın göz bebeğine isabet etti ve onu perişan etti. Bulunduğu yerden bir köşeye çekilerek, “Beni indiriniz.” dedi. Bineğinden indirilirken şöyle diyordu: “Bu Allahın takdir ettiği bir iştir. Biz bir şey istedik, Allah başka bir şeyi murad etti.” Yere indirildi. Durumu ağırlaşmıştı. Etrafına arkadaşları toplandı. Özel adamları onu korumaya çalışıyorlar, biraz aşağısında çarpışıyorlardı. Humeyd onların toplandıklarını gördü; orada hoş olmayan bir şey olduğunu anladı. Arkadaşlarına, “Şu topluluğu yerlerinden uzaklaştırıncaya ve orada niçin toplandıklarını öğreninceye kadar üzerlerine hücum edin.” dedi. Onların üzerlerine saldırdılar. Şiddetli çarpışmalar oldu. İbrahim ile onu korumak için çarpışanları birbirlerinden ayırdılar ve onunla başbaşa kaldılar. Kafasını kesip İsa b. Musaya getirdiler. İsa onu İbnül-Kiram el-Caferiye gösterdi. Bu sefer “Evet! Bu, odur” dedi. İsa b. Musa yere inip secde etti ve onu Ebu Cafere gönderdi. Onun öldürülmesi, 145 senesinin Zilkade ayının bitimine beş gün kala Pazartesi günü gerçekleşmişti. Öldürüldüğü gün, kırk sekiz yaşında idi. İsyan etmesiyle öldürülmesi arasında üç aydan beş gün eksik bir süre geçmiştir.
2120. Musa b. Abdullah
[Musa b. Abdullah] b. Hasan b. Hasan b. Ali b. Ebu Talib. Annesi, Hind bt. Ebu Ubeyde b. Abdullah b. Zema b. el-Esved b. el-Muttalib b. Esed b. Abdüluzza b. Kusaydır. Musa b. Abdullahın çocukları şunlardır: Muhammed, İbrahim, Abdullah, Fatıma, Zeyneb, Rukayye, Külsum ve Hatice: Bunların annesi Ümmü Seleme bt. Muhammed b. Talha b. Abdullah b. Abdurrahman b. Ebu Bekir es-Sıddıktir.
2121. İdris el-Asğar b. Abdullah
[İdris el-Asğar İbn Abdullah] b. Hasan b. Hasan b. Ali b. Ebu Talib. Annesi, atike bt. Abdülmelik b. el-Haris eş-Şair b. Halid b. el-as b. Hişam b. el-Muğire b. Abdullah b. Ömer b. Mahzumdur. Muhammed b. Abdullah b. Hasan isyan ettiği zaman İdris b. Abdullah küçüktü. Ancak Hüseyn b. Ali, Fahta isyan ettiği zaman, onunla birlikte o da isyana katıldı. Hüseyn öldürülünce İdris Endülüs ve Berberi ülkesine kaçtı. Sonraki hayatını buralarda geçirdi. Burada pek çok çocukları oldu. Hatta o bölgelere hakim oldular. Fatıma bt. İdris adlı bir kızı Medinede ikamet etti. Bu kız, Muhammed b. İbrahim b. Muhammed b. Ali b. Abdullah b. Abbas b. Abdülmuttalib ile evlenmişti. Bu evlilikten yine Fatıma isminde bir kız dünyaya gelmişti. Muhammed b. İbrahim sonradan Fatımadan ayrılmıştı.
2122. Yahya b. Abdullah
[Yahya b. Abdullah] b. Hasan b. Hasan b. Ali b. Ebu Talib. Annesi Kureybe bt. Rukeyh b. Ebu Ubeyde b. Abdullah b. Zema b. el-Esved b. el- Muttalib b. Esed b. Abdüluzza b. Kusaydır. Yahya b. Abdullahın Muhammed isminde bir çocuğu vardır. Bu çocuğun annesi Kureyşten Hatice bt. İbrahim b. Talha b. Ömer b. Ubeydullah b. Mamer et-Teymidir. Halife Harun, Yahyayı aratmış, ancak o gizlenmişti. Yahya ondan korktuğu için Deyleme kaçıp gitti. Yahyanın etrafında çok adam toplanmıştı. Harun onun üzerine el-Fadl b. Yahya b. Halidi gönderdi ve ona eman verdi. İstediği şeyi de ona verdi. Yahya bu emanla gelip Harun ile görüştü. Medineye gitmek üzere izin istedi. Harun bu izni de verdi. Bundan sonra Yahya Medineye döndü ve burada vefat etti. Yahya, Hüseyn b. Ali ile birlikte Fahta isyana katılmış; o gün kurtulmuştu.
2123. Ali b. Hasan
[Ali b. Hasan] b. Hasan b. Hasan b. Ali b. Ebu Talib. Annesi, Fatımadır. O, Beni amir b. Sasaadan Ümmü Habban bt. amir b. Abdullah b. Bişr b. amir -Mülaibül-Esinne- b. Malik b. Cafer b. Kilabdır. Çok ibadet etmesi, fazileti, ictihadı ve vera sahibi olması sebebiyle kendisine es-Sacid [secde eden] denilirdi. Ali b. Hasanın çocukları şunlardır: Hüseyn: Orada isyan ettiği Fahın sahibidir. Emirül-Müminin Musanın halifeliği zamanında insanları kendisine çağırdı. O sene el-Abbas b. Muhammed, Süleyman b. Ebu Cafer, Musa b. İsa ve Muhammed b. Süleyman bir araya gelip maiyyeti ve askerleriyle birlikte toplandılar. Fahta Hüseyn b. Ali ile karşılaştılar. Onunla ve beraberindekilerle savaştılar. Üzerine fazlaca saldırınca arkadaşları hezimete uğradı. Onu öldürüp başını Emirül-Müminin Musaya gönderdiler. el-Hasan, Ali, Muhammed, Ubeydullah, Külsum, Rukayye, Fatıma ve Ümmül-Hasan: Bunların annesi Zeynep bt. Abdullah b. Hasan b. Hasan b. Ali b. Ebu Talibdir. Zeynep bt. Abdullah b. Hasan, aynı zamanda o zamanın abide hanımlarındandı. “Medinede Alinin eşinden daha çok ibadet eden kimse yoktur.” denirdi. Alinin hanımı ise Zeynep bt. Abdullah b. Hasan idi. Ebu Cafer el-Mansur, Abdullah b. el-Hasanın, kardeşlerinin ve diğer aile fertlerinin yakalanıp getirilmesini emrettiğinde, Ali b. Hasan da onlarla birlikte yakalandı ve Kufede el-Haşimiyyede hapsedildiler. Ali b. Hasan 145 senesinde hapiste vefat etti.
2124. Hasan b. Zeyd
[Hasan b. Zeyd] b. Hasan b. Ali b. Ebu Talib. Annesi, ümmü veleddir. Künyesi Ebu Muhammeddir. el-Hasan b. Zeydin çocukları şunlardır: Muhammed, el-Kasım ve Ümmü Külsum: Bu kız ile ilk Abbasi halifesi Ebül-Abbas evlenmiş, bu evlilikten iki kız çocukları olmuş; ancak daha küçük iken ikisi de ölmüştür. Bu üç çocuğun annesi Ümmü Seleme bt. Hüseyn el-Esrem b. Hasan b. Ali b. Ebu Talibdir. Ali, İbrahim, Zeyd ve İsa: Bunların annesi ümmü veleddir. İsmail ve İshak el-Aver: Bunların annesi ümmü veleddir. Abdullah: Annesi Reyyad bt. Bistam b. Umeyr es-Selil b. Kays b. Mesud b. Kays b. Halid Zül-ceddeyn b. Abdullah b. Amr b. el-Haris b. Hemmam b. Mürre b. Zühl b. Şeybandır. Hasan b. Zeydin künyesi Ebu Muhammeddir. Bildiği hadisler vardı. Sika ve güvenilir bir ravi idi. Ebu Cafer el-Mansur onu Medine valiliğine tayin etmişti. Burada beş yıl valilik yaptı. Sonra Ebu Cafer ona kızdı, onu sorguya çekti ve azletti. Onun her şeyine el koyup sattı ve kendisini de hapse attı. Hasandan sonra Abdüssamed b. Ali b. Abdullah b. Abbası valiliğe getirdi. O zaman babasının veliahti olan Muhammed el-Mehdi, Abdüssamed b. Aliye bir sır yazdı. O da şuydu: “Hasan b. Zeyde kötü bir şey yapmaktan sakın! Ona yumuşak davran ve ona karşı toleranslı ol.” Abdüssamed de böyle yaptı. Ancak Hasan, Ebu Cafer ölünceye kadar hapiste kaldı. Onu hapisten el- Mehdi çıkardı. Onun şerefini iade etti ve daha önce kaybettiği her şeyi ona verdi. el-Mehdi 168 senesinde hac için geldiğinde yanında Hasan b. Zeyd de vardı. Yolda iken yanlarındaki su bir hayli azalmıştı. Yanındakilerin susuzluktan öleceği endişesine kapıldı. Bu sebeple o sene haccetmeden yoldan geri döndü. Hasan b. Zeyd ise Mekkeye gitti. Günlerce hastalıktan şikayet etti. Sonra el-Hacirde vefat etti. 168 senesinde buraya defnedildi.
2125. Cafer b. Muhammed
[Cafer b. Muhammed] b. Ali b. Hüseyn b. Ali b. Ebu Talib. Annesi Ümmü Ferve bt. el-Kasım b. Muhammed b. Ebu Bekir es-Sıddıktir. Cafer b. Muhammedin çocukları şunlardır: İsmail el-Arec, Abdullah ve Ümmü Ferve: Bunların anneleri, Fatıma bt. el-Hüseyn el-Esrem b. Hasan b. Ali b. Ebu Talibdir. Musa b. Cafer: Abbasi halifesi Harun onu kendisinin mevlası es- Sindinin yanında Bağdat hapishanesinde hapsetti. Musa bu hapishanede öldü. İshak, Muhammed ve Fatıma: Fatıma, Muhammed b. İbrahim b. Muhammed b. Ali b. Abdullah b. Abbas ile evlenmiş ve onunla evli iken vefat etmiştir. Bu çocukların anneleri, ümmü veleddir. Yahya b. Cafer, Abbas, Esma ve Fatıma es-Suğra: Bu çocukların anneleri de farklı ümmü veledlerdir. Bize Halid b. Mahled el-Beceli haber verdi; dedi ki: Bana Abdurrahman b. Ebül-Mevali anlattı; dedi ki: Bana Hüseyn b. Ali b. Hüseyn haber verdi; dedi ki: Ali b. Hüseyn, Ebu Cafere, “Cafer kaç yaşına bastı?” diye sordu. Ebu Cafer de, “Yedi yaşına.” dedi. Ali b. Hüseyn de, “Ona namazı emret.” dedi. Bize Muhammed b. Ömer haber verdi; dedi ki: Cafer b. Muhammedi kölesi Muattibe şöyle derken işittim: “Malik b. Enese git. Ona şunu ve şunu sor. Sonra gelip onun söylediklerini bana haber ver.” Muhammed b. Ömer dedi ki: Halife Ebu Cafer el-Mansur, bu Muattibi yakalattı ve ona 100 sopa vurdurdu. Muattib, bu sebeple öldü. Cafer b. Muhammed, babasından, Nafiden ve Ata b. Ebu Rebahtan hadis rivayetinde bulundu. Muhammed b. Abdullah b. Hasan Medinede isyan edince, Cafer de el- Fur denilen yerdeki arazilerine kaçtı. Muhammed öldürülünceye kadar gözden ırak bir şekilde orada ikamet etmeye devam etti. Muhammed öldürülünce insanlar huzur ve emniyet buldular. Cafer de Medineye geri döndü. Ebu Cafer el-Mansurun halifeliği zamanında 148 senesinde vefat edinceye kadar Medinede ikamet etmeye devam etti. Vefat ettiğinde yetmiş bir yaşındaydı.
2126. İbrahim b. Muhammed
[İbrahim b. Muhammed] b. Ali b. Abdullah b. Abbas b. Abdülmuttalib. Annesi, ümmü veleddir. İbrahime el-İmam denirdi. Babası kendisine [emirlik işlerini tedvir konusunda] vasiyette bulunmuştu. Bu yüzden kendilerinin taraftar ve yardımcıları onunla irtibata geçerler, Horasanda bulunanlar dahi onunla mektuplaşırlar ve elçileri de ona gelirdi. Mervan b. Muhammed bu durumdan haberdar olunca üzerine adam gönderip onu yakalattı ve Şam diyarında hapse attı. İbrahim, 131 senesinde bu hapishanede öldü. Öldüğünde kırk sekiz yaşındaydı. Abbasoğullarından olan ailesi ve el-Müsevvideden ortaya çıkışı Kufedeydi. Halifelik için Ebül-Abbas Abdullah b. Muhammed b. Ali b. Abdullah b. Abbasa biat edilmesi, 132. senenin Rebiülevvel ayının ortalarında olmuştu. O zaman Ebül-Abbas yirmi altı yaşındaydı. Ebül-Abbasın annesi, Beni el-Haris b. Kabdan Rayta bt. Ubeydullah b. Abdullah b. Abdülmedan b. ed-Deyyandır. Kardeşi Ebu Cafer Abdullah b. Muhammed üzerine takdim edildi. Ebu Cafer ondan sonra gelmiş oldu.
2127. Abdullah b. Muhammed
[Abdullah b. Muhammed] b. Ömer b. Ali b. Ebu Talib. Annesi, Hatice bt. Ali b. Hüseyn b. Ali b. Ebu Talibdir. Lakabı Dafindir (gömen, defneden). Babasından ve diğerlerinden hadis rivayet etti. Az hadis rivayet edenlerdendir. Ebu Cafer el-Mansurun halifeliğinin son zamanlarında vefat etti.
2128. Kardeşi Ubeydullah b. Muhammed
[Ubeydullah b. Muhammed] b. Ömer b. Ali b. Ebu Talib. Ondan da hadis rivayet edilmiştir.
2129. Kardeşleri Ömer b. Muhammed
[Ömer b. Muhammed] b. Ömer b. Ali b. Ebu Talib. Annesi Hatice bt. Ali b. Hüseyn b. Ali b. Ebu Talibdir. Ondan hadis rivayet edilmiştir. Ömer b. Muammerin çocukları şunlardır: İbrahim, İsmail, Habibe ve Musa: Bunların annesi ümmü veleddir. Fatıma: Annesinin ismi bize bildirilmeti.
2130. Kudame b. Musa
[Kudame b. Musa] b. Ömer b. Kudame b. Mazun b. Habib b. Vehb b. Huzafe b. Cümah. Annesi, Nüfeya bt. Abdullah b. Akil b. Ebu Talibdir.
2131. Lut b. İshak
[Lut b. İshak] b. el-Muğire b. Nevfel b. el-Haris b. Abdülmuttalib b. Haşim b. Abdümenaf. Annesi, Ümmü İshak bt. Said b. Nevfel b. el-Haris b. Abdülmuttalibdir. Künyesi Ebül-Muğiredir. Az hadis rivayet eden alim ve abid bir zattı. Ebu Cafer el-Mansurun halifeliği zamanında vefat etti.
2132. Muhammed b. Lut
[Muhammed b. Lut] b. el-Muğire b. Nevfel b. el-Haris b. Abdülmuttalib b. Haşim b. Abdümenaf. Annesi, ümmü veleddir. Muhammed b. Lutun Utbe isimli bir oğlu vardır. Bu çocuğun annesi Utbe b. Utbe b. el-Haris b. Nevfel b. el-Haris b. Abdülmuttalibin kızıdır. Muhammed b. Lutun künyesi Ebül-Muğiredir. Ondan hadis rivayet edilmiştir. Ebu Cafer el-Mansurun halifeliği zamanında vefat etti. Az hadis rivayet edenlerdendir.
2133. Yezid b. Abdülmelik
[Yezid b. Abdülmelik] b. el-Muğire b. Nevfel b. el-Haris b. Abdülmuttalib b. Haşim. Yezid b. Abdülmelikin çocukları şunlardır: Abdülvahid: Annesinin ismi bize bildirilmedi. Halid ve Yahya: Bu iki çocuğun annesi ümmü veleddir. Yezid b. Abdülmelikin künyesi Ebu Haliddir. Ondan hadis rivayet edilmiştir. Keskin bir hafızası vardı. Sika ve güvenilir bir ravi idi. Hadisleri vardır. 167 senesinde Medinede vefat etti.
2134. ez-Zübeyr b. Said
[ez-Zübeyr b. Said] b. Süleyman b. Said b. Nevfel b. el-Haris b. Abdülmuttalib b. Haşim. Annesi Humeydedir. O Hamade bt. Yakup b. Said b. b. Nevfel b. el-Haris b. Abdülmuttalibdir. ez-Zübeyr b. Saidin çocukları şunlardır: el-Kasım: ez-Zübeyr, künyesini ondan alır. Muhammed el-Ekber ve Rukayye: Bu çocuklar küçük iken öldüler. Bunların anneleri Ümmül- Muğire bt. Süleyman b. Said b. Nevfel b. el-Haristir. İshak, et-Tahir, Büreyke, Ümmül-Kasım, Fatıma ve Ümmü Said: Bunların annesi ümmü veleddir. el-Hasan, Said, Muhammed el-Asğar, İbrahim, Suhayka, Sükeyne ve Zeyneb: Bunların annesi Hasan b. ez-Zübeyr b. el-Velid b. Said b. Nevfelin kızıdır. el-Fadl, Muhammed el-Evsat, Külsum el-Kübra ve Ayşe: Bunların anneleri farklı ümmü veledlerdir. Bu çocukların hepsi küçük iken ölmüşlerdir. ez-Zübeyr b. Said az hadis rivayet edenlerdendir. Ebu Caferin halifeliği zamanında vefat etti.
2135. Ömer b. Hamza
[Ömer b. Hamza] b. Abdullah b. Ömer b. el-Hattab. amir b. Lüeyden Ümmü Hakim bt. el-Muğire b. el-Haris b. Ebu Zibdir. Ömer b. Hamzanın Hamza isimli bir çocuğu vardır. Bu çocuğun annesi Fatıma bt. Salim b. Abdullah b. Ömer b. el-Hattabdır. Ebu Üsame ve diğerleri Ömer b. Hamzadan hadis rivayet etmişlerdir.
2136. Abdurrahman b. Abdullah
[Abdurrahman b. Abdullah] b. Muhammed b. Abdurrahman b. Ebu Bekir es-Sıddık. Ona İbn Ebu Atik de denirdi. Ondan da hadis rivayet edilmiştir.
2137. Hafs b. Ebu Bekir
[Hafs b. Ebu Bekir] b. Hafs b. Ömer b. Sad b. Ebu Vakkas. ez-Zühri ondan hadis rivayet etmiştir.
2138. Muaviye b. İshak
[Muaviye b. İshak] b. Talha b. Ubeydullah b. Osman b. Amr b. Kab b. Teym b. Mürre. Annesi, ümmü veleddir. Muaviye b. İshakın çocukları şunlardır: Talha ve İshak: Bu iki çocuğun annesi Beni Esedin Beni es-Sayda kolundan Ümmü Cemil bt. Meysere b. Umaredir. Ümmü Cemilin annesi ise ümmü veleddir. Ümmü İshak: Annesi ümmü veleddir. es-Sevri ve Şube, Muaviye b. İshaktan hadis rivayet etmişlerdir.
2139. Kardeşi Musa b. İshak
[Musa b. İshak] b. Talha b. Ubeydullah. Ondan da hadis rivayet edilmiştir.
2140. Muhammed b. İmran
[Muhammed b. İmran] b. İbrahim b. Muhammed b. Talha b. Ubeydullah et-Teymi. Künyesi Ebu Süleymandır. Annesi Esma bt. Seleme b. Ömer b. Ebu Seleme b. Abdülesed el-Mahzumidir. Esmanın annesi Hafsa bt. Ubeydullah b. Ömer b. el-Hattabdır. Hafsanın annesi, Esma bt. Zeyd b. el- Hattab b. Nüfeyldir. Muhammed b. İmranın Abdullah isimli bir çocuğu vardır. Bu çocuğun annesi ümmü veleddir. Muhammed b. İmran, Emevilerin Medine kadılığını yaptı. Abbasi halifesi Ebu Cafer Mansur da onu Medine kadılığına getirdi. İzzetli, şerefli ve salabetli bir adamdı. Az hadis rivayet eden ravilerdendir. 154 senesinde Medinede vefat etti. Ebu Cafere onun vefat ettiği haberi ulaştığında, “Bugün Kureyş duruldu ve sakinleşti.” dedi.
2141. Talha b. Yahya
[Talha b. Yahya] b. Talha b. Ubeydullah et-Teymi. Annesi, Ebu Musa el- Eşarinin kızı Ümmü Eban veya Ümmü Ünastır. Talha b. Yahyanın çocukları şunlardır: Yahya, Muhammed, Salih, İshak, Abdullah, İsa, Yakub, İsmail, Nuh, İbrahim, Yusuf, Davud, Suda, Ümmü Abdullah, Ayşe ve Ümmü Talha: Bu çocukların anneleri farklı ümmü veledlerdir. es-Sevri ve diğerleri Talha b. Yahyadan hadis rivayet etti.
2142. Bilal b. Yahya
[Bilal b. Yahya] b. Talha b. Ubeydullah et-Teymi. Annesi ümmü veleddir. Bilal b. Yahyanın çocukları şunlardır: Yahya, İshak ve İsa: Bunların annesi Rebia bir ümmü veleddir. Talha: Annesi Suda bt. Yahya b. İsa b. Talhadır. el-Hazin el-Kinani, Bilal b. Yahyayı şöyle medh etmiştir: Bilal b. Yahya gizlenmeyen parlak bir hilaldir. Herkes için bir hilal ve bir yol göstericidir. Musab “Bu beyit, es-Seri b. Abdurrahman b. Uveym b. Saidenindir.” dedi.
2143. Kardeşleri İshak b. Yahya
[İshak b. Yahya] b. Talha b. Ubeydullah et-Teymi. Annesi, Kelb kabilesinden el-Hansa bt. Zebban b. el-Ebred b. Mesad b. Adi b. Evs b. Cabir b. Kab b. Uleymdir. Yukarıda adı geçen Talha ve Bilalin erkek kardeşidir. İshak b. Yahyanın Muhammed isimli bir çocuğu vardır. Onun annesinin ismi bize söylenmedi. İshak b. Yahya, Mücahid, el-Müseyyeb b. Darim ve diğerlerinden hadis rivayet etti. Hadisçilere göre kardeşi Talha b. Yahya, İshaktan daha sağlam ve rivayetleri delil olan bir ravidir. İshak b. Yahyanın künyesi Ebu Muhammeddir. el-Mehdinin halifeliği zamanında Medinede vefat etti. Zayıf görülen ravilerdendir.
2144. Rebia b. Osman
[Rebia b. Osman] b. Rebia b. Abdullah b. el-Hüdeyr b. Abdüluzza b. amir b. el-Haris b. Harise b. Sad b. Teym b. Mürre. Annesi, Ümmü Yahya bt. el-Münkedir b. Abdullah b. el-Hüdeyr b. Abdüluzzadır. Rebianın künyesi Ebu Osmandır. Az hadis rivayet eden sika, güvenilir ve hüccet olan bir ravi idi. [Maddi] sıkıntısı vardı. Ebu Caferin halifeliği zamanında 154 senesinde yetmiş yedi yaşında iken Medinede vefat etti.
2145. Musa b. Muhammed
[Musa b. Muhammed] b. İbrahim b. el-Haris b. Halid b. Sahr b. amir b. Kab b. Sad b. Teym b. Mürre. Annesi, Ümmü İsa bt. İmran b. Ebu Yahyadır. Ebu Yahyanın adı Umeyrdir. Musa b. Muhammedin künyesi Ebu Muhammeddir. Ebu Caferin halifeliği zamanında 151 senesinde yetmiş yaşında iken vefat etti. İbn Ebu Zib ve diğerleri ondan hadis rivayet etmiştir. Çok hadis rivayet eden ravilerdendir. Münker hadisleri vardır.
2146. ed-Dahhak b. Osman
[ed-Dahhak b. Osman] b. Abdullah b. Halid b. Hizam b. Huveylid b. Esed b. Abdüluzza b. Kusay. Annesi, Beni Leys b. Bekrden amine bt. Abdullahtır. ed-Dahhak b. Osmanın çocukları şunlardır: Osman ve Abdürab: Bu ikisinin annesi Mesleme b. el-Muğire b. Abdullah b. Halid b. Hizamdır. Muhammed: Bu çocuğun annesi ümmü veleddir. ed-Dahhakin künyesi Ebu Osmandır. Sika ve güvenilir bir ravi idi. es- Sevri, İbn Ebu Füdeyk ve başkaları ondan hadis rivayet etti. Ebu Caferin halifeliği zamanında 153 senesinde Medinede vefat etti. Kendisinin nesli devam etmiştir. Çok hadis rivayet eden sika ve güvenilir bir ravi idi.
2147. Üsame b. Zeyd
[Üsame b. Zeyd] el-Leysi. Leys kabilesinin mevlasıdır. Künyesi Ebu Zeyddir. Yetmiş küsur yaşında iken 153 senesinde vefat etti. el-Kasım b. Muhammed ve başkalarından hadis dinledi. Çok hadis rivayet eden ravilerdendir. Ancak kendisi zayıf görülmüştür.
2148. el-Velid b. Kesir
Künyesi Ebu Muhammeddir. Beni Mahzumun mevlasıdır. 151 senesinde Kufede vefat etti. Ebu Seleme ve Kufelilerden bazı kimseler ondan hadis rivayet etti. Allah Resulünün siyer ve meğazisini çok iyi bilirdi. Rivayet ettiği bazı hadisler vardır. Hakkında ileri-geri bazı sözler söylenmişse de o, söylendiği gibi biri değildir.
2149. Cariye b. Ebu İmran
Künyesi Ebu İmrandır. Yetmiş dört yaşında iken 148 senesinde Medinede vefat etti. Şerefli ve abid bir insan olarak bilinirdi. Hadis rivayetinde de meşhurdu. Muhammed b. Ömer dedi ki: Eğer Cariyeye “Kıyamet yarın kopacak.” denilse bu durum, onun kendisini ibadete daha fazla vermesi için bir etki meydana getirmezdi. Rivayet ettiği hadislerin az bir kısmı hüccet sayılır. Biz Malike kendisinin muhalif olduğu bir konuda “Bize onu Cariye rivayet etti.” derdik; o da “Cariyenin arkasında kimse yoktur.” derdi. Malikin mescide girip orada bulunan Cariyenin yanına gidip ona selam verdiğini gördüm.
2150. Abdülhamid b. Cafer
[Abdülhamid b. Cafer] b. el-Hakem el-Hakemi. Onun el-Fityunun çocuklarından olduğu da söylenmiştir. Onlar Evs kabilesinin haliflerindendi. Künyesi Ebül-Fadldır. Çok hadis rivayet eden sika ve güvenilir bir ravi idi. Yetmiş yaşında iken 153 senesinde Medinede vefat etti. Hüşeym ve diğerleri ondan hadis rivayet etmiştir. Yahya b. Said şöyle dedi: “Süfyan es-Sevri, Abdülhamid b. Cafere yönelik tenkitlerde bulunurdu. Ancak ikisinin arasındaki münasebetin ne olduğunu bilmiyorum.”
2151. Muhammed b. İshak
[Muhammed b. İshak] b. Yesar. Kays b. Mahreme b. el-Muttalib b. Abdümenaf b. Kusayın mevlasıdır. Künyesi Ebu Abdullahtır. Dedesi Yesar, Aynüttemr esirlerindendi. Muhammed b. İshak, Allah Resulünün meğazisini ilk olarak toplayan ve telif eden kişidir. asım b. Ömer b. Katade, Yezid b. Ruman, Muhammed b. İbrahim ve diğerlerinden hadis rivayet etmiştir. Fatıma bt. el-Münzir b. ez-Zübeyrden de hadis rivayetinde bulunmuştur. Fatıma, Hişam b. Urvenin eşiydi. Bu durum Hişama ulaştığı zaman “O, eşimin yanına gelmek istiyor!” demiş. Hişam bu sözüyle Muhammedin eşinden rivayette bulunmasını kabul etmemiş görünmektedir. Medineden ilk önce çıkanlardandır. İbrahim b. Saidin dışında Medinelilerden hiç kimse ondan rivayette bulunmamıştır. Muhammed b. İshak, el-Abbas b. Muhammed ile birlikte el-Cezirede bulunmuştur. Sonra Hirede Ebu Caferin yanına gelip onun için el- Meğaziyi yazmıştır. Bu sebeple Kufeliler kendisinden hadis dinlemişlerdir. el-Abbas b. Muhammed ile birlikte bulunduğu sıralarda Cezireliler de kendisinden hadis dinlemişlerdir. Daha sonra Rey şehrine geldi. Dolayısıyla Reyliler de ondan hadis dinlediler. Bu beldelerdekilerin ondan yaptığı rivayetler, Medinelilerin ondan yaptığı rivayetlerden daha çoktur. En sonunda Bağdata geldi. Muhammed b. İshakın oğlu bana haber verdi; dedi ki: 150 senesinde Bağdatta vefat etti ve el-Hayzüran Kabristanına defnedildi. alimlerden başkaları da dedi ki: Muhammed b. İshak 151 senesinde vefat etti. Çok hadis rivayet eden bir ravi idi. alimler onun rivayetlerini yazdılar. Bazı alimler ise onu zayıf buluyorlardı.
2152. Kardeşi Ömer b. İshak
[Ömer b. İshak] b. Yesar. Künyesi Ebu Hafstır. Muhammed b. Ömer dedi ki: Ben ona ulaştım ve onun rivayetlerini yazdım. Onun bildiği bazı hadisler vardı. Nafi b. Cübeyr b. Mutim ve diğerlerinden hadis almıştı. Az hadis rivayet edenlerdendir. Bildiğim kadarıyla 154 senesinde Medinede vefat etti.
2153. Kardeşleri Ebu Bekir b. İshak
[Ebu Bekir b. İshak] b. Yesar. Ondan hadis rivayet edilmiştir.
2154. Beredan b. Ebün-Nadr
O, Ömer b. Ubeydullah b. Mamer et-Teyminin mevlası İbrahim b. Salimdir. Künyesi Ebu İshaktır. Yetmiş dört yaşında iken 153 senesinde vefat etti. Said b. el-Müseyyeb ve diğerlerinden hadis rivayet etmiştir. Sika ve güvenilir bir ravi olup ondan rivayet edilen bazı hadisler mevcuttur.
2155. Davud b. Kays el-Ferra
[Davud b. Kays] el-Ferra. Ona ed-Debbağ da denirdi. Künyesi Ebu Süleymandır. Kureyş kabilesinin mevlalarındandır. Ebu Caferin halifeliği zamanında Medinede vefat etti. Bize Abdullah b. Mesleme b. Kaneb el-Harisi haber verdi; dedi ki: Medinede Davud b. Kays ile el-Haccac b. Safvandan daha faziletli kimse görmedim. Bize Muhammed b. Ömer haber verdi; dedi ki: Bana Halid b. el- Kasım anlattı; dedi ki: Hişam b. Abdülmelik, Halid b. Abdülmelik b. el-Haris b. el-Hakemi vali tayin etti. Halid minberde Ali b. Ebu Talib hakkında menfi sözler söylüyordu. Yine bir gün Allah Resulünün minberinde iken onun şöyle dediğini işittim: “Allaha yemin olsun ki, Allah Resulü Aliyi zekat toplamakla görevlendirdi. Halbuki Allah Resulü onun şöyle şöyle birisi olduğunu biliyordu. Fakat Fatıma o konuda Peygamber ile konuşmuştu.” Muhammed b. Ömer dedi ki: Bana, Ebu Kadid rivayet etti; dedi ki: Davud b. Kays el-Ferrayı gördüm; iki dizi üzerine çökmüş, insanlar onu susturuncaya kadar “Yalan söyledi! Yalan söyledi!” diyordu. Bize Muhammed b. Ömer haber verdi; dedi ki: Bana İbn Ebu Sebre anlattı. O da Salih b. Muhammedden şöyle dediğini rivayet etti: Uyumuştum. O gün Halid b. Abdülmelik hutbe okuyordu. Korkmuştum. Çünkü rüyada gördüm ki, kabir yarılmıştı ve bir adam oradan çıkıp şöyle diyordu. “Yalan söyledin! Yalan söyledin!” Namaz için kamet getirilip namaz kıldıktan sonra neler olduğunu sordum. Bana Halid b. Abdülmelikin konuştukları anlatıldı. Bize Muhammed b. Ömer haber verdi; dedi ki: Davud b. Kays, Muhammed b. Aclanın meclisinde oturuyordu. Muhammed b. Aclan vefat edince, dönüp kendisinin başka bir meclisinde oturdu. Davud, sika ve güvenilir bir ravi idi. Ondan rivayet edilen bazı sahih hadisler mevcuttur.
2156. Humeyd b. Ziyad el-Harrat
[Humeyd b. Ziyad] el-Harrat. Künyesi Ebu Sahr veya Ebu Subhtır. Abdullah b. Vehb, İbn Ebu Füdeyk ve başkaları ondan hadis rivayet ettiler.
2157. Muhammed b. Ebu Humeyd
Muhammed b. Humeyd ez-Züraki. Bazıları onun Hammad b. Ebu Humeyd olduğunu söylemişlerdir.
2158. Ebu Hazre
Adı, Yakup b. Mücahiddir. Künyesi Ebu Yusuftur. Muhammed b. Ömer dedi ki: Öyle zannediyorum ki o, Beni Mahzumun mevlalarındandır. Kıssacı idi. 149 veya 150 senesinde İskenderiyyede vefat etti. Az hadis rivayet edenlerdendir. Yahya b. el-Kattan ondan hadis rivayet etmiştir.
2159. Muhammed b. Abdullah
[Muhammed b. Abdullah] b. Ebu Hurre. Eslem kabilesinin mevlalarından. Künyesi Ebu Abdullahtır. 157 veya 158 senesinde vefat etti.
2160. Musa b. Ubeyde
[Musa b. Ubeyde] b. en-Neşit er-Rebezi. Künyesi Abdülazizdir. Bazı insanlar onun Yemenli olduğunu söylüyorlardı. Bazıları da vela ilişkisiyle Yemenle bağlantılı olduğunu söylemiştir. Ebu Caferin halifeliği zamanında 153 senesinde Medinede vefat etti. Çok hadis rivayet eden sika ve güvenilir bir ravi idi. Ancak hadiste hüccet sayılmamaktadır.
2161. Muaz b. Muhammed
[Muaz b. Muhammed] b. Amr b. Mihsan en-Neccari. Künyesi Ebül- Haristir. Otuz sene boyunca Ramazan aylarında Allah Resulünün mescidinde imamlık yapmıştır. alim bir zattı. 154 senesinde Medinede vefat etti.
2162. Ömer b. Nafi
Abdullah b. Ömer b. el-Hattabın mevlasıdır. Güvenilir bir ravi idi. Malik b. Enes ondan hadis rivayet etti. Az hadis rivayet edenlerdendir. Fakat hadisçiler onun hadisini hüccet olarak kullanmamışlardır. Ebu Caferin halifeliği zamanında Medinede vefat etti.
2163. Kardeşi Ebu Bekir b. Nafi
Abdullah b. Ömer b. el-Hattabın mevlasıdır. Ayna zamanda Abdullah b. Ömerden hadis rivayet etmiştir.
2164. Kardeşleri Abdullah b. Nafi
Abdullah b. Ömer b. el-Hattabın mevlasıdır. Künyesi Ebu Bekirdir. Ebu Caferin halifeliği zamanında 154 senesinde Medinede vefat etti. Ondan rivayet edilmiş olan bazı hadisler vardır. Zayıf bir ravidir.
2165. Yahya b. Abdullah
[Yahya b. Abdullah] b. Ebu Katade b. Ribi b. Beldeme b. Hunas b. Sinan b. Ubeyd. Adı, Beni Selime b. el-Hazrecdendir. Künyesi Ebu Abdullahtır. Annesi ümmü veleddir. Yahya b. Abdullahın Katade isminde bir oğlu vardı. Bu çocuğun annesi Hadide bt. Nadle b. Abdullah b. Hıraş b. Ümeyye b. Huzaadır. Kureyşten Beni Mahzumun halifidir. 162 senesinde vefat etti.
2166. Abdullah b. amir el-Eslemi
[Abdullah b. amir] el-Eslemi. Eslemden Beni Malik b. Efsadandır. Künyesi Ebu amirdir. Kuran okuyucularından (kari) idi. Ramazan ayında Medinelilerle birlikte olurdu. 150, 151 veya 152 senesinde Medinede vefat etti. Çok hadis rivayet eden, ancak zayıf bulunan bir ravidir.
2167. Haram b. Osman el-Ensari
[Haram b. Osman] el-Ensari. Beni Selimeden bir zattır. Muhammed b. Abdullah b. Hasanın isyanından önce vefat etti. 150 senesinde Medinede vefat ettiği söylenmiştir. Çok hadis rivayet eden zayıf bir ravidir.
2168. Amr b. Osman
Amr b. Osman b. Hani. Osman b. Affanın mevlasıdır. Hani, Ali b. Ebu Talibin oradan geçerken bir ev yapan, Alinin, “Bu ev kimindir?” diye sorduğu, “Haninindir” dedikleri kişidir. Ali de “Gerçekten Haninindir.” dedi. Haninin gözleri görmüyordu. Haninin çocukları, Osmanın katledilmesinden sonra Hemdan kabilesine intisap ettiler. Kufeliler Amr b. Osman b. Haniden hadis rivayet etmişlerdir.
2169. Abdullah b. Ebu Ubeyde
[Abdullah b. Ebu Ubeyde] b. Muhammed b. Ammar b. Yasir. Ans kabilesindendir. Onlar Beni Mahzumun idiler. Abdullah alim bir zattı.
2170. el-Muğire b. Abdurrahman
[el-Muğire b. Abdurrahman] b. el-Muğire b. el-Haris b. Ebu Zib. Ebu Zibin adı Hişam b. Şube b. Abdullah b. Ebu Kays b. Abdüvüd b. Nasr b. Malik b. Hısl b. amir b. Lüeydir. Annesi Büreyhe bt. Abdurrahman b. el- Haris b. Ebu Zib b. Şube b. Abdullah b. Ebu Kays b. Abdüvüd b. Nasr b. Malik b. Hısl b. amir b. Lüeydir. el-Muğire, kardeşi Muhammed b. Abdurrahman b. Ebu Zibden daha yaşlıdır.
2171. Kardeşi Muhammed b. Abdurrahman
[Muhammed b. Abdurrahman] b. el-Muğire b. el-Haris b. Ebu Zib. Ebu Zibin adı Hişam b. Şube b. Abdullah b. Ebu Kays b. Abdüvüd b. Nasr b. Malik b. Hısl b. amir b. Lüeydir. Annesi Büreyhe bt. Abdurrahman b. el- Haris b. Ebu Zibdir. Ebu Zibin annesi de, Ümmü Habib bt. el-as b. Ümeyye b. Abdüşems b. Abdümenaftır. Ebu Uhayha Said b. el-as, onun dayısıdır. Ebu Zib, Kaysere kadar gitmişti. Osman b. el-Huveyris b. Esed b. Abdüluzza – Osmana “Kureyşin Şeytanı” denirdi- onu Kaysere jurnal etmiş, Kayser de Ebu Zibi hapsetmişti. Neticede Ebu Zib hapiste öldü. Bize Muhammed b. Ömer haber verdi; dedi ki: Muhammed b. Abdurrahman b. Ebu Zibin künyesi Ebül-Haristir. amül-cuhafdiye bilinen 80 senesinde dünyaya geldi. İnsanların en faziletlilerinden ve veraı en yüksek olanlarındandı. Onun Kaderiyyeden olduğunu söyleyenler vardır; fakat o Kaderiyyeden değildi. Muhammed, onların görüşlerini kabul etmez ve onları ayıplardı. O, iyiliği çok seven bir adamdı. Herkes onun yanına gelir, o da bunu teşvik ederdi. Kimseyi yanından kovmaz, kimseye bir şey demezdi. Hasta olduğunda, insanlar onun ziyaretine gelirlerdi. Bu ve benzeri şeylerden dolayı onu kadercilikle itham ediyorlardı. Geceleri namaz kılmakla geçirir ve kendini tamamen ibadete verirdi. Eğer ona “Kıyamet yarın kopacak.” denilse, bu durum onun üzerinde, kendisini ibadete daha fazla vermesi konusunda, daha fazla bir etki yapmayacaktır. Bana kardeşi haber verdi; dedi ki: Muhammed, bir gün oruç tutar bir gün tutmazdı. Bir ara Şamda şiddetli bir yer sarsıntısı (racfe) olmuştu. Şamlı bir adam gelip ona racfenin ne olduğunu sordu. Muhammed anlatıyor, adam da dinliyordu. Sözünü bitirince -o gün kendisinin oruç tutmadığı bir gündü- ona, “Haydi gel, birlikte bir şeyler yiyelim.” dedim. O, “Bugün onu bırak!” dedi. [Kardeşi] dedi ki: “O günden ölünceye kadar hayatı hep aynı şekilde geçti. Yapmak istemediği şeylere karşı şiddetli bir hali vardı. Yiyeceği, ekmek ve zeytinyağından ibaretti. Bir sarığı, bir de gömleği vardı. Yazın da kışın da onları giyerdi. Hakkı söyleme bakımından insanların en keskini idi. Genç olmaya başlamasından yaşlılığına kadar hadisle meşgul oldu ve hadis öğrenmeye çalıştı.” Dedi ki: “Keşke küçük iken hadis tahsilinde bulunsaydım. Çünkü ben hadis şeyhlerine ulaşmıştım. Ancak bu hususta ihmalkarlık gösterdim. Büyüyüp akıllanıncaya kadar bu işi basite aldım.” Hadisin hepsini ezberlerdi. Onun kitabı yoktu. Herhangi bir şeye de bakmıyordu. Herhangi bir şeyde tespit edilmiş bir hadis de bulunmuyordu. Muhammedin ümmü veledi olan Selameye, “O hadisleri yazıyor muydu?” diye sordum. Selame, “Hayır! Onun yazılı hiçbir şeyi yoktu.” dedi. Ben ve kardeşim Şemle, ilk gün Muhammedin yanına küttabtan döndük. Annem yanımıza geldi ve bize elbise giydirdi. İbn Ebu Zibin bazı hadislerini yazdığım bana ait bir defteri aldım. Onu alıp Muhammede götürdüm. Kötü bir yazı ile yazılmış olan bu hadisleri kötü bir okuyuşla ona okudum. Okurken kekeledim. Muhammedin canı sıkıldı, defteri alıp attı ve “Çocuklar hiçbir şeyi güzel yapmıyorlar! Haydi, şimdi kalkıp gidin!” dedi. Biz de kalktık. Ertesi gün olunca, yine kitapları karıştırdık. Annem, “İbn Ebu Zibe gidin!” dedi. Kardeşim Şemle ona gitmeyeceğine dair yemin etti. Ben ise ona gittim. Beni görünce, “Gel! Gel! Falana git! Ondan kitabını al ve gel!” dedi. Bütün hadisleri bitirinceye kadar bana tahammül etti. Anladım ki o, bununla Allahın rızasını talep ediyordu. Daha sonra kardeşim de benimle birlikte gelmeye devam etti. Artık ikimiz ona sık sık gidip geliyorduk. Dünyadan göçüp gitmeden onun rivayet ettiği bütün hadisleri ondan aldık. Öyle ki, kendisi bir hadis hakkında şüphe edince bana döner ve “Şu şu konuda ne dersin? Ben sana hadisi nasıl rivayet ettim?” derdi. Ben de ona, “Bize şöyle şöyle rivayet ettin.” derdim. Benim dediğime dönerdi. Bize Muhammed b. Ömer haber verdi; dedi ki: İbn Ebu Zibi işittim. Mısırlı bir adam ona şöyle sordu: “Ey Ebül- Haris! Ben sana herhangi bir hadis okumadım ki, Bana rivayet etti diyeyim.” “Evet! Benim böyle bir alışkanlığım yoktur.” dedi. Bize Muhammed b. Ömer haber verdi; dedi ki: İbn Ebu Zib, Cuma günü namaza erkenden gider, imam çıkıncaya kadar namaz kılardı. Onu asla güneşe bakarken görmedim – Gündüzün ortasında namaz kılmayı mekruh sayan görüşü kastediyor.- Bize Muhammed b. Ömer haber verdi; dedi ki: İbn Ebu Zibi gördüm; Safa ve Merve arasındaki ecdadının evine gelir, onun kirasını alır, kendi hissesini aldıktan sonra diğer hisseleri sahiplerine dağıtırdı. Bize Muhammed b. Ömer haber verdi; dedi ki: İbn Ebu Zib, saçının beyazlığını değiştirmez, saçını boyamazdı. Bize Muhammed b. Ömer haber verdi; dedi ki: Muhammed b. Abdullah b. Hasan Medinede isyan edince İbn Ebu Zib evine kapandı. Muhammed b. Abdullah b. Hasan öldürülünceye kadar evinden çıkmadı. Bize Muhammed b. Ömer haber verdi; dedi ki: Bir adam İbn Ebu Zibin oturduğu meclise gelip oturduğunda, o mecliste bulunanlara “Arkadaşınız ne iş yapıyor?” diye sorardı. Eğer “Bilmiyoruz” derlerse, bu sefer “Onun evi nerededir?” diye sorardı. Eğer ikinci soruya da “Bilmiyoruz!” diye cevap verirlerse, onlara kızar ve şöyle derdi: “Siz neyi düzgün yapıyorsunuz? Bir adam sizin meclisinize gelip oturuyor, onun ne yaptığını bilmiyorsunuz, hastalandığı zaman da onu ziyaret etmiyorsunuz. Onun bir ihtiyacı varsa, ona yardım etmiyorsunuz.” Eğer o adamın evini bilirlerse, “Haydi kalkın! Ona gidiyoruz.” der; bizi o adamın evine götürür, biz de adamın halini-hatırını sorar, ona hasta ziyaretinde bulunmuş olurduk. Bize Muhammed b. Ömer haber verdi; dedi ki: Ben, İbn Ebu Zibin yanında otururken yaşlı bir adam geldi ve şöyle dedi: “Ey Ebül-Haris! O günü hatırla! Hamamda yarışma yapmıştık, biz hamamın altına hücüm etmiştik. Şöyle şöyle olmuştu.” Yaşlı zat anlatmaya devam ediyor, ancak İbn Ebu Zib bu durumu bilmiyormuş gibi sükut ediyordu. Adam daha fazlasını anlatınca İbn Ebu Zib, “Evet! Ben o zaman kötülenmiş ve değersiz bir durumda idim.” dedi. Bize Muhammed b. Ömer haber verdi; dedi ki: Ziyad b. Ubeydullah el-Harisi (Medine valisi), bazı işlerde görevlendirmek üzere İbn Ebu Zibi çağırdı; fakat o bu görevi kabul etmedi. Ziyad, “Görev alacaksın!” diye yemin etti. İbn Ebu Zib de görev almayacağına dair yemin etti. Bunun üzerine Ziyad, “Ona yazısını verin!” dedi. İbn Ebu Zib, “Onu kabul etmiyorum.” dedi. Ziyad, “İstese de istemese de ona yazısını verin! Onu ayağından tutup sürükleyin.” dedi. Sonra Ziyad, “İbnül-faile (Yapanın oğlu)!” dedi. İbn Ebu Zib ona, “Allaha yemin olsun ki, söylediklerinin cevabını yüz kere vermeyi senin heybetinden korktuğum için değil, Allah için terk ediyorum.” dedi. Ziyad, ona dediği ve yaptığı şeyden dolayı pişman oldu. Yanında bulunanlara onun hakkında şöyle dedi: “İbn Ebu Zib gibisine böylesi yapılmaz. Onun memleket insanı nezdinde büyük bir şerefi ve hürmete layık bir değeri vardır.” Ziyad, ona yaptığı şeyden dolayı çokça pişman ve üzüntülü olduğunu söyledi ve ilave etti: “Ben şimdi ona gidip onu razı edeceğim ve söylediğim şeyden dolayı ondan helallık dileyeceğim.” Ona, “Bunu yapmasan daha iyi olur. Bu konuda o seninle çetin bir münakaşa etti. Onun sana kötü bir söz söyleyip söylemeyeceğinden emin değiliz.” dediler. Bunun üzerine İbn Ebu Zibin kardeşi Taluta birisini gönderip onu çağırdı ve ona, “Bu yüz dinardır. Bunu al ve kardeşine ver. Bana hakkını helal etsin.” dedi. Talut, “Ben buna cüret edemem. O sana ebediyyen hakkını helal etmez.” dedi. Ziyad, “Bu dinarları al ve ona ulaştır.” dedi. Talut, “Eğer bunların senin tarafından gönderildiğini bilirse, bunları kabul etmez.” dedi. Ziyad, “Öyleyse bunları al; bunlarla ona faydası dokunacak bir şey yap.” dedi. Talut o paraları aldı, sonra onlarla bir cariye satın alıp o cariyeyi İbn Ebu Zibe verdi. O cariye ondan çocuk doğurduğu için onun ümmü veledi olmuştu. Cariyenin ismi Selame idi. İbn Ebu Zib bu cariyenin kendisine bu şekilde geldiğini bilmiyordu. Eğer bilseydi ebediyyen onu kabul etmezdi. Nihayet Ziyadın bu uyduruk işi kendisine söylenince ağlamış, çok üzülmüş ve şöyle demişti: “Eğer Allahtan korkmasaydım, bu cariyeyi de ona geri verirdim.” Bize Muhammed b. Ömer haber verdi; dedi ki: el-Hasan b. Zeyd (Medine valisi), her ay Ebu Zibe beş dinar gönderirdi. Ebu Cafer el-Mansur, el-Hasan b. Zeyde kızıp onu Medine valiliğinden azlettikten sonra yerine Abdüssamed b. Aliyi vali olarak tayin etti; ona Hasan b. Zeydi hapsetmesini ve onun sıkıştırılmasını emretti. el-Mehdi ise Abdüssamed b. Aliye, gizli olarak “Hasan b. Zeyde müsamahakar davranması ve onu sıkıştırmaması” yönünde haber göndermişti. Abdüssamed, içlerinde İbn Ebu Zibin de olduğu on kişiye haber gönderip, Hasan b. Zeydin yanına gidip, ona ve onda bulunan duruma bakmalarını emretmişti. Bu on kişi Hasanın yanına gidip ona ve durumuna baktılar. Hasanın yanından çıktıktan sonra onları Abdurrahman b. Abdüssamed b. Ali çağırdı. Onların sözlerini dinledikten sonra durum hakkında el- Mehdiye haber vermek üzere, el-Mehdinin elçisi de yanındaydı. Abdüssamed onlara, “O adamı ve hapisteki durumunu nasıl buldunuz?” diye sordu. Onlar, “Biz onu genişlik ve hayır içinde gördük. Tabrisi olan ve yanında reyhan bulunan birisi olarak bulduk.” Onlar böyle söylerken İbn Ebu Zib bir şey söylemeyip susuyordu. Abdüssamed ona, “Sen ne diyorsun?” diye sordu. İbn Ebu Zib, “Bunlar sana yalan söylüyorlar ve seni aldatmaya çalışıyorlar. O adam gayet dar bir mekandadır. Pisliğini altına yapıyor. Onun kötü bir durumda olduğunu gördüm.” dedi. Çıkıp gitmek için kalktığında Abdüssamed ona, “Gel! Sen daha neler biliyorsun?” dedi. İbn Ebu Zib, “Bildiklerim sana söylediklerimdir.” dedi. Bize Muhammed b. Ömer haber verdi; dedi ki: Abdüssamed Medine valisi iken İbn Ebu Zib onun huzuruna çıktı ve bir şey hakkında onunla konuştu. Abdüssamed ona, “Ben seni riyakar birisi olarak görüyorum.” dedi. İbn Ebu Zib yerden bir odun parçası veya bir başka bir şey alıp, “Ben kime riyakarlık yapıyor muşum? Allaha yemin olsun ki, onun rızası yanında insanların hiçbir şeyi beni ilgilendirmez.” dedi. Bize Muhammed b. Ömer haber verdi; dedi ki: Ebu Cafer hacca gitmişti. [Bu münasebetle Medinede bulunduğu bir sırada] el-Hasan b. Zeyd ve İbn Ebu Zibi çağırdı. el-Hasan ile İbn Ebu Zibin birbirine olan düşkünlüklerinden faydalanmak istemişti. Ebu Cafere bildirildiğine göre İbn Ebu Zib, el-Hasan hakkında bilgi sahibi idi. Ebu Cafer ona, “Allah aşkına diyerek senden talep ediyorum. el-Hasan b. Zeyd hakkında ne biliyorsun?” dedi. İbn Ebu Zib, “Madem Allahaşkına dedin, ben de söylüyorum; o bizi çağırır, bizimle istişare eder. Biz ona hakkı söyleriz. O ise hak ile amel etmeyi bırakır. Hevasına göre iş yapar. Bir şeyi arzu ederse onu alır, arzu etmezse onu bırakır.” dedi. el-Hasan b. Zeyd, “Ey Müminlerin Emiri! Allahaşkına söylüyorum; keşke ona kendin hakkında da bir şey sorsan.” dedi. Ebu Cafer, İbn Ebu Zibe, “Allah aşkına! Benim hakkımda ne biliyorsun? Ben hak ile amel etmiyor muyum? Benim adil olduğum kanaatinde değil misin?” diye sordu. İbn Ebu Zib, “Allah aşkına söylüyorum; Senin adil olduğun kanaatinde değilim! Sen zalim bir kişisin! amir ve memur olarak zalimleri istihdam ediyorsun. Hayır ve fazilet ehlini bırakmışsın!” dedi. Bize Muhammed b. Ömer haber verdi; dedi ki: Muhammed b. İbrahim b. Muhammed b. Ali ve İbrahim b. Yahya b. Muhammed b. Ali bana anlattılar. Ayrıca bana İsa b. Aliden rivayetle haber verildi; dediler ki: İbn Ebu Zib o ağır sözleri söylediği zaman biz de Ebu Caferin yanındaydık. Tahminimize göre Ebu Cafer bu sözlerden sonra onu öldürecekti. Bu yüzden korkudan bir köşeye çekildik ve kanı üzerimize sıçramasın diye elbiselerimizi yüzümüze perde yaptık. Ebu Cafer çok kızmakla birlikte ona “Kalk ve çık!” dedi. Allah, İbn Ebu Zibi, Ebu Caferden korumuştu. İbn Ebu Zib çıkıp doğruca ümmü veledi olan Selamenin yanına gitti ve ona, “Hasan b. Zeydin seni satın almak için verdiği para ne kadardı, onu bana söyle!” dedi. Selame “Neden?” diye sordu. İbn Ebu Zib, “Ebu Cafer bana onun hakkında sorular sordu. Ben de ona şöyle şöyle dedim. Hasan da orada hazırdı.” dedi. Selame, “Allah için bunun bir bedeli bir karşılığı var mı?” dedi. Sonra Hasan b. Zeyd hapisten çıktı. Bu durum İbn Ebüz-Zinada rivayet edilmiş ve Hasan da şöyle demişti: “Allaha yemin olsun ki, onun sözü bana kötü gelmedi. Ben biliyorum ki, o bu sözüyle, Allahın rızasını dilemiştir. Bu söz sebebiyle ne dünyalık elde etmeyi, ne de Ebu Caferi razı etmeyi dilemiştir. Ona göre bu hak sözdü ve bununla Allahın rızasını dilemişti.” Ay başı olunca Hasan b. Zeyd ona verdiği beş dinara bir beş dinar daha ekleyerek, ölünceye kadar her ay ona on dinar vermeye başladı. Hasan şöyle dedi: “Bu ziyadeliği, o sadece Allah rızasını dilediği için yaptım.” Bize Muhammed b. Ömer haber verdi; dedi ki: Cafer b. Süleyman b. Ali ilk olarak Medine valisi olunca, İbn Ebu Zibe 100 dinar gönderdi. İbn Ebu Zib onun on dinarıyla Kürdi bir elbise aldı. Yaşadığı sürece onu giydi. Ondan sonra çocuğu da o elbiseyi otuz sene giydi. Onun durumu gerçekten çok zayıftı. Bağdattan kendisine davetiye gelince oraya gitti. Ona 1.000 dinar verdiler, o bunu kabul etmedi. Bunun üzerine ona, “Onu al, nerede harcamayı uygun görürsen orada harca.” dediler. O da bu parayı aldı. Medineye gitmek üzere yola çıktı. Kufeye geldiğinde hastalandı ve burada vefat etti, buraya defnedildi. Vefat ettiği gün yetmiş dokuz yaşındaydı. İbn Ebu Zib Medinede iken fetva verirdi. alim, sika, güvenilir, fakih, vera sahibi, abid ve faziletli bir zattı. Kaderiyyecilikle suçlanıyordu. Bu yüzden Malik b. Enes ile araları pek iyi değildi.
2172. Halid b. İlyas
[Halid b. İlyas] b. Sahr b. Ebu Cehm b. Huzeyfe b. Ganim b. amir b. Abdullah b. Ubeyd b. Avic b. Adi b. Kab. Annesi, Ümmü Halid bt. Muhammed b. Ebu Cehm b. Huzeyfe b. Ganimdir. Halid b. İlyasın İlyas adında bir oğlu vardır. Bu çocuğun annesi Ümmü Ganim bt. el-Yesa b. Sahr b. Ebu Cehm b. Huzeyfe b. Ganimdir.
2173. Musab b. Sabit
[Musab b. Sabit] b. Abdullah b. ez-Zübeyr b. el-Avvam b. Huveylid b. Esed b. Abdüluzza. Annesi ümmü veleddir. Musab b. Sabitin çocukları şunlardır: Abdullah, Ümmü Bekr, Müleyke, Rukayye: Bunların annesi ümmü veleddir. Musabın künyesi Ebu Abdullahtır. Ebu Caferin halifeliği zamanında 157 senesinde yetmiş iki yaşında iken Medinede vefat etti. Az hadis rivayet edenlerdendir.
2174. Nafi b. Sabit
[Nafi b. Sabit] b. Abdullah b. ez-Zübeyr b. el-Avvam. Annesi ümmü veleddir. Nafi b. Sabitin çocukları şunlardır: Abdullah ve Emetülcebbar: Bu iki çocuğun annesi amir b. Hamza b. b. Abdullah b. ez-Zübeyr b. el-Avvamın kızıdır. Nafiin künyesi Ebu Abdullahtır. Ebu Caferin halifeliği zamanında yüz elli beş senesinde vefat etti. Az hadis rivayet edenlerdendir.
2175. Musa b. Yakub
[Musa b. Yakub] b. Abdullah el-Asğar b. Vehb b. Zema b. el-Esved b. el-Muttalib b. Esed b. Abdüluzza b. Kusay. Annesi, es-Seriyye bt. Fedale b. Halid b. Baliye b. Herim b. Revaha b. Hucr b. Mais b. amir b. Lüeydir. Künyesi Ebu Muhammeddir. Ebu Caferin halifeliği zamanında vefat etti
2176. Halid b. Ebu Bekir
[Halid b. Ebu Bekir] b. Ubeydullah b. Abdullah b. Ömer b. el-Hattab. Annesi, Ensardan Ümmü Hüseyn bt. Halid b. Ebu Üseyd b. Rebia b. el- Bedi b. amir b. Avf b. Harise b. Amr b. el-Hazrec b. Saidedir. Halid b. Ebu Bekirin çocukları şunlardır: Abdullah: Nesebi devam etmiştir. İsmail ve bir kadın: Bunların annesi Ayşe bt. Ömer b. Ubeydullah b. Abdullah b. Ömer b. el-Hattabdır. Halid b. Ebu Bekir, el-Mehdinin halifeliği zamanında 162 senesinde vefat etti. Hadis ve [diğer rivayet cinsinden] rivayetleri çoktur.
2177. Kesir b. Zeyd
Künyesi Ebu Muhammeddir. O, Beni Sehm b. Eslemin mevlasıdır. Ona “İbn Safiye” denilirdi. Safiye, annesiydi. el-Muttalib b. Abdullah b. Hantab el-Mahzumi ve başkalarından hadis rivayet etti. Ebu Caferin halifeliği zamanında vefat etti. Çok hadis rivayet eden ravilerdendir.
2178. İsa b. Ebu İsa
[İsa b. Ebu İsa] el-Hannat. Ebu İsanın ismi Meyseredir. Kureyşin mevlasıdır. Künyesi Ebu Muhammeddir. O şöyle derdi: “Ben Hannat [Ölünün üzerine güzel koku serpen], Hayyat [Terzi] ve Habbatım [Meyveleri silkmek için ağacı sallayan]. Ben hepsine alıştım.” Ticaret için Kufeye gelmiş, orada eş-Şabi ile buluşmuş, ondan hadis dinlemiş ve rivayette bulunmuştur. Çok hadis rivayet eden bir ravi olmakla birlikte, hadisiyle ihticac edilmemiştir. Ebu Caferin halifeliği zamanında vefat etti.
2179. Musa b. Ebu İsa
Künyesi Ebu Harundur. Ondan da hadis rivayet edilmiştir.
2180. Ömer b. Ebu atike
Künyesi Ebu Hafstır. Abdullah b. Ömer b. el-Hattabın mevlasıdır. Hadiste sika ve güvenilir bir ravi idi. Ebu Caferin halifeliği zamanında 155 senesinde Medinede vefat etti. Az hadis rivayet eden ravilerdendir.
2181. Yahya b. el-Münzir
[Yahya b. el-Münzir] b. Halid b. Abdullah b. Halid b. Ebu Dücane. Ebu Dücanenin ismi Simak b. Hareşe b. Levzan b. Abdüvüd b. Nadr b. Zeyd b. Salebe b. el-Hazrec b. Saidedir. Annesi Ümmü Eban bt. Muhammed b. Sabit b. Simak b. Sabit b. Adi b. Süfyan b. Adi b. Amr b. İmruülkays b. Malik b. Salebe b. Kab b. el-Hazrec b. el-Haris b. el-Hazrecdir. Yahya b. el-Münzirin çocukları şunlardır: Abdülaziz, Abdullah ve Ümmü Said: Bunların annesi Simake bt. Süleyman b. Halid b. Abdullah b. Halid b. Ebu Dücanedir. Ebu Caferin halifeliği zamanında 152 senesinde Medinede vefat etti.
2182. Utbe b. Cebire
[Utbe b. Cebire] b. Mahmud b. Ebu Cebire b. el-Husayn b. en-Numan b. Sinan b. Abd b. Kab b. Abdüleşhel. Evs kabilesindendir. Annesi Beni Abdüleşhelden Ümmü Mahmud bt. Abdurrahman b. Ebu Cebire b. el- Husayn b. en-Numandır. Utbe b. Cebirenin çocukları şunlardır: ed-Dahhak ve Muhammed: Bu ikisinin annesi Beni Adi b. en-Neccardan Vehne bt. Sırme b. Abdullah b. Niyar b. Sırmedir. 124 senesinde yetmiş yaşında iken vefat etti.
2183. Yunus b. Muhammed
[Yunus b. Muhammed] b. Enes b. Fedale b. Adi b. Haram b. el-Heysem b. Zafer. Evs kabilesindendir. Annesi Beni Dühmandan Müslime bt. Müsafi b. Amire b. Cüheynedir. Yunus b. Muhammedin çocukları şunlardır: Muhammed, Yusuf, Davud, Musa (O, Sühayrdır), Harun (O, Huceyrdir) ve Hammad: Bunların annesi Ümmür-Rebi bt. Useym b. Müsafi el-Cühenidir. Yunusun künyesi Ebu Muhammeddir. Ebu Caferin halifeliği zamanında 156 senesinde, seksenbeş yaşında iken vefat etti.
2184. Ömer b. Suhban
[Ömer b. Suhban] el-Eslemi. Eslem kabilesinin mevlasıdır. Künyesi Ebu Hafstır. İbrahim b. Muhammed b. Ebu Yahyanın dayısıdır. 157 senesinde vefat etti. Abdullah b. Musa ve başkaları ondan hadis rivayet etti. Az hadis rivayet eden ravilerdendir.
2185. Eflah b. Said el-Kubai
Künyesi Ebu Muhammeddir. Müzeyne kabilesinin mevlasıdır. Ebu Caferin halifeliği zamanında 156 senesinde Medinede vefat etti. Az hadis rivayet eden sika ve güvenilir bir ravi idi.
2186. Eflah b. Humeyd
[Eflah b. Humeyd] b. Nafi. Ebu Eyyub el-Ensari ailesinin mevlasıdır. Künyesi Ebu Abdurrahmandır. Ona “İbn Sufeyra” denirdi. el-Kasım b. Muhammed, onun babasından ve başkalarından hadis dinledi. 158 senesinde seksen yaşında iken vefat etti. Az hadis rivayet edenlerdendir.
2187. Ubeydullah b. Abdurrahman
[Ubeydullah b. Abdurrahman] b. Abdullah b. Mevheb. Nevfel b. Abdümenaf ailesinin mevlasıdır. Künyesi Ebu Muhammeddir. 154 senesinde seksen yaşında iken vefat etti. Az hadis rivayet edenlerdendir.
2188. Osman b. Abdullah
[Osman b. Abdullah] b. Mevheb el-Arec. el-Hakem b. Ebül-as b. Ümeyye b. Abdüşems ailesinin mevlasıdır. Künyesi Ebu Abdullahtır. Medinede el-Lebbadin Sokağında ikamet ederdi. Yukarıda adı geçen Ubeydullah b. Abdurrahmandan daha sağlam bir ravi idi. el-Mehdinin halifeliği zamanında 160 senesinde vefat etti. Az hadis rivayet edenlerdendir.
2189. Yakup b. Muhammed
[Yakub b. Muhammed] b. Tahla. Kinane kabilesinden Beni Leys b. Bekir b. Abdümenatın mevlasıdır. Künyesi Ebu Yusuftur. Ebu Caferin halifeliği zamanında vefat etti. Az hadis rivayet edenlerdendir.
2190. Ebül-Gusn
Adı, Sabit b. Kaystır. Kinane kabilesinden Beni Gıfarın mevlasıdır. 168 senesinde 105 yaşında iken vefat etti. Birçok kimseyi görmüş ve ondan da birçok kimse hadis rivayet etmiştir. Hadiste şeyh idi. Ancak az hadis rivayet edenlerdendir.
2191. Muhammed b. Abdullah
[Muhammed b. Abdullah] b. Kesir b. es-Salt el-Kindi. Kureyşin halifidir. Medinede polis müdürlüğü, kadılık ve imar işleri başkanlığı yapmıştır. Ondan gelen bazı hadisler vardır ve ondan rivayette bulunulmuştur.
2192. Mahreme b. Bükeyr
[Mahreme b. Bükeyr] b. Abdullah b. el-Eşec. Künyesi Ebül-Misverdir. el-Misver b. Mahreme ez-Zührinin mevlasıdır. Çok hadis rivayet eden sika ve güvenilir bir ravi idi. el-Mehdinin halifeliğinin ilk zamanlarında Medinede vefat etti.