Ahura Mazda ilkin şefkatli ve kusursuzdur; bütün kötülükler ondan kaynaklanamaz. Zerdüşt’ün öğretisi ‘düalistik’ olarak adlandırılır. Zerdüştilikte, iki ilksel başlangıcın iyi ve kötü başlangıçlar kabul edilir karşıtlığı vardır: Gerek ruhani gerekse maddi bütün alemler iyi ve kötücül başlangıçlara bölünmüştür. İyi güçler Ahura Mazda’nın ve kötü güçler onun ikizinin Angra Mainyu başkanlığındadır.
Zerdüştilikte şahsa son derece önemli bir rol verilir, çünkü şahıs, ahlaki seçim yapmaya ehil olan biricik varlık savaşta can alıcı bir rol oynar. Her şahıs yaşamında iyi ve kötü arasında seçim yapmaya mecburdur. Kötüye karşı mücadelede en esas araçlar iyi düşünce, iyi söz ve iyi eylemdir.
Kötünün en sonunda galip olacağı zaman, bildiğimiz dinamik dünyanın sonu gelecek, durağan ve ideal varoluş durumuna dönüşecek. Zamanların sonunda bir Kurtarıcı ortaya çıkacak ve hastalıklı olanlar fiziksel olarak iyileşecekler. Zerdüşti cennet, cehennem ve dönüşümün Kurtarıcı tarafından gerçekleştirileceği ve Yeniden Dirilmenin eşlik edeceği son dünya kavramları muhtemelen Hıristiyanlık ve İslamiyet gibi sonra gelen dinlerdeki benzer fikirlere ilhanı kaynağı olmuştur.
Ahura Mazda’nın kendisi bir dizi Aryen tanrılarının yerini alır ve bu tanrıların fonksiyonları da onun özünün soyut ifadeleri olarak kabul edilir. Zerdüşt öğretisine göre, Ahura Mazda Kutsal Ruh ve Zerdüşt’ün vahiy sırasında gördüğü daha alt statüdeki altı tanrı tarafından yaratılmıştır. Ahura Mazda ile beraber, isimleri ilk kez Yasna Haptanhiiiti’de karşımıza çıkan Anıeşa Spenta (kelime anlamı “Cömert Ölümsüzler) denilen Yedi Tanrı’yı da yaratırlar.
Amesha Spenta zaman zaman “baş melekler” olarak işaret edilen en yüce ruhani varlıklar Ahura Mazda tarafından işlerinde yardım etmeleri için yaratılmışlardır. Her biri özel bir karaktere ve Ahura Mazda adına veya onun temsilcisi olarak hareket ettikleri belirli bir alana sahiptirler Pehlevicedeki isimleri: Vohuman, Ardvahist, Sahrewar, Spendarmad, Hordad, Amurdad’dır. En önemlileri, kutsal ateşe nezaret eden ve adalet yolunu ve ruhani bilgiyi vaad eden Aşa Vahişta ve kutsanmışları cennette karşılayan Vohu Manah (İyi Akıl)’dır.
Diğerlerine yolu göstererek Zerdüşt’e ilk görünen, “uysal, merhametli inek”in koruyucusu Ölümsüz Kutsal Vohu Mana (İyi Düşünce) ve onun nıüttefiği Asa-Vahista’dır (En iyi Doğruluk) ateşin koruyucusu. Khsathra Vairya metale, Spenta Armaiti yeryüzüne, Haurvatat ve Ameretat sulara ve bitkilere nezaret eder.
Kadim İran dininde soyut tanrıları doğa fenomenleriyle öylesine yakından bağdaştırma eğilimi vardı ki, karşılık gelen fenomenler tanrıların kişileştirilmesi olarak görülüyordu örneğin, Mithra veya Apanı Napat durumunda. Dolayısıyla, Anıeşa Spentalarm bile yedi tür varlığın hamileri veya koruyucuları oldukları düşünülüyordu: Gökyüzü, su, yeryüzü, bitkiler, sığırlar, insan varlığı ve ateş.
Tanrı tarafından yaratılan ve sonrasında dünyadan sorumlu olan Kutsal Varlıklar, bunların elementlerle ve doğa fenomenleriyle olan ilişkisi kadim Kürt dini Yezidilik ve Ehl-i Hak’m da ayırt edici bir özelliğidir.
Yazata. Zerdüştiler, Anıeşa Spentalardan sonra, Ahura Mazda’nın iradesini daha ayrıntılı yerine getiren Yazata adı verilen bir grup küçük ruhlar veya tanrıların varlığım kabul ediyorlardı. Avesta dilinde Yazata terimi “onore edilmeye veya övülmeye değer’: “tapınmaya değer saygı duyulası” anlamına gelmektedir. Yazatalar, hem cinsiyetleri kapsayan ve hem doğanın somut nesneleri kadar soyut fikirleri ve erdemleri temsil eden insan şekli almış varlıklardır.
Yazataların ayrı bir kimliği, onlara adanmış olan bireysel övgü ilahileri nedeniyle muhafaza edilmektedir. Avesta’da iki Yazata grubu birbirinden ayırt edilebilir: Hindo-İrani, yani hem Hint hem İranlılarda ortak olanlar: Mithra, Vayu, Verethraghna, Haonıa, vs., ve İrani Atar (ateş), Aredvi SüraAnahita (güçlü, kusursuz Anahita), Sraosa (kulak veren), Rasnu (gerçek, adalet), Asman (gökyüzü), Zanıyad (yeryüzü), vs. Yazataların en önemli görevlerinden biri, sunular ve kurbanlarla onlara başvuranlara çeşitli lütuflarda bulunmak ve yardım etmektir.
Khvarsed Yeştine (Günese İlahi) göre: “Güneş ışığı giderek ısındığı vakit, güneşin parlaklığı giderek arttığı vakit, o zaman ayağa kalkar göksel Yazatalar, yüzlerce ve binlerce: Onun Görkeminde bir araya gelirler, onun Görkemini aşağılara aktarırlar.
Fravaşiler evrenin yaratılmasından çok önce Ahura Mazda ile beraber var olan akıllı varlıklardır. Fravaşiler hem tanrısal olana, hem de insanları kötüye karşı uyararak ve koruyarak, yararlı ve faydalı olan her şeyin gelişmesini sağlayarak onlara yardım eder. Ameşa Spenta ve Yaza talar gibi, Fravaşilerin görevleri de ayrı ayrı Ahura Mazda tarafından bölüştürülmüştür.
