İyi incelenmiş floralardaki bütün çeşitlerin listesi çıkarılarak, en çok değişen türlerin doğaları ve ilişkileri konusunda teorik düşüncelerin ışığında ilginç bazı sonuçlara varılabilir diye düşündüm. Bu, başlangıçta kolay bir işmiş gibi görünüyordu; ama bu konudaki değerli öğütleri ve yardımları için kendisine gerçekten gönül borcum olan Bay H.C. Watson birçok güçlük bulunduğunu bana hemen bildirdi; Dr. Hooker da, daha sonra, bunları önemle belirtti. Bu güçlüklerin tartışılmasını ve değişen türlerin oransal sayılarını bir gelecek çalışmam için saklayacağım. Dr. Hooker elimdeki taslağı okuyup cetvelleri inceledikten sonra, oldukça iyi saptandığını düşünerek, aşağıda söylenenleri buraya koymama izin verdi. Ama burada zorunlu olarak sözü edilen konu çok önemlidir ve daha sonra tartışılacak olan “varolma savaşı”, “ıranın ıraksaması” ve başka konular burada anılmadan edilemez.
Alphonse de Candolle ve başka bitkibilimciler, çok geniş alanlara yayılmış bitkilerin genellikle çeşitleri olduğunu gösterdiler; böyle olması beklenebilir, çünkü onlar farklı dış koşulların etkisinde kalmakta ve başka başka organik varlık topluluklarıyla yarışa (bunun aynı ölçüde ya da daha önemli bir olgu olduğunu ilerde göreceğiz) girmektedir. Ama elimdeki cetveller, sınırlı herhangi bir ülkede en çok rastlanan, kalabalık türlerin ve kendi yurtlarında en çok yayılmış türlerin (çok rastlanır olmaktan ve belirli bir ölçüde, çok yayılmaktan anlaşılanlar farklıdır), çoğu zaman bitkibilimsel çalışmalarda yeterince belirgin diye kütüğe geçirilen çeşitler türettiğini gösteriyor. Bundan ötürü, en gelişmiş, ya da başka bir söyleyişle, başat (dominant) türler, –çok yayılmış, kendi yurtlarında en yaygın ve en kalabalık olanlar– çoğu zaman, belirgin çeşitler ya da benim dediğim gibi, başlangıç durumundaki türler üretir. Ve bu, belki, öngörülebilir; çünkü çeşitlerin herhangi bir ölçüde kalımlı olabilmek için başka canlılarla zorunlu olarak savaşmaları gerekirken, önceden başat olan türler, pek büyük bir olasılıkla, biraz değişikliğe uğramış, ama atalarını aynı ülkedekilere başat kılmış kalıtsal niteliği gene de taşıyan döller verecektir. Burada, üstünlük konusunda söylenenlerle, yalnız birbiriyle yarışa giren ve özellikle aynı cinsten ya da sınıftan olan ve benzer yaşama alışkanlıkları bulunan biçimlerin anlatılmak istendiği anlaşılmalıdır. Türlerin bireylerinin çokluğuna ya da sık rastlanmasına gelince, karşılaştırma elbette aynı grubun üyeleriyle ilişkilidir. Ülkenin aşağı yukarı aynı koşullarda yaşayan bitkilerinden daha çok bireyi varsa ve daha çok yayılmışsa, daha yukarı bir bitkiye başattır denebilir. Böyle bir bitki, örneğin suda yaşayan bir konfervanın [bir su yosunu] ya da asalak bir mantarın sayısız bireyleri vardır ve onlar daha çok yayılmıştır diye daha az başat olmaz. Ama konferva ya da asalak mantar, yukarıdaki bakımlardan kendi hısımlarını geçerse, o zaman kendi sınıfında başat olur.
