1206 yılında Horasanın Nişabur kentinde doğdu.babası Seyyid İbrahim Sanidir. Annesi Ahmet Yesevinin kızı hatem Anadır.
Tarihi kaynaklar, Hacı Bektaş Velinin babası Seyyid İbrahin Sani ile annesi Hatem Ananın evliliklerinden 24 yıl sonra dünyaya geldiğini not düşmektedir. Hacı Bektaşı Veli, 1206 yılında dünyaya geldiğine göre, Hatem Ana ile İbrahim Sani, 1182 yılında evlenmiş demektir.
Ahmet Yesevi 1166 yılında 63 yaşında öldüğünde, kızı Hatem Ananın on yaşında bir çocuk olduğunu varsayarsak, 1206 yılında Hacı Bektaşı Veliyi 50 yaşında doğmuş oluyor ki, bu bize mantıklı gelmiyor. Bize göre Hatem Ana, Ahmet Yesevinin torunudur.
Hacı Bektaşı Veli ile ilgili değişik kaynaklar mevcuttur. Bunların içinde gerçeğe en yakın olanı, “Velayetname” anlatmaktadır.
Velayetnameyi, asıl adı İlyas olan Hızır Babanın oğlu Firdevs-i Tevil (Uzun Firdevs) yazmıştır.
II.Beyazit, Firdevs-i Tevil-i, Hacı Bektaş Velinin yaşamını araştırmak üzere görevlendirilmiştir, o da 1481 – 1501 yılları arasında uzun araştırmalar sonucu, Velayetnameyi derleyip yazmıştır. Daha sonra, Osmanlının gazabından korkarak, kaçıp İrana sığınmış ve orada ölmüştür. Velayetnamedeki soyağacına göre Hacı Bektaş Veli, İbrahim Mükerrem el Mücap aracılığı ile imam Musa-i Kazıma ulaşmaktadır.
Hacı Bektaş-ı Veli Ahmet Uesevi Ünüversitesinde okudu. 1219 Moğol istilasından sonra muhtemelen Seyyid İlyas ile birlikte amcası Seyyid Haydarın bulunduğu Azarbeycan Hoy kentine geldi. Bir süre orada kaldı. Hatta Kerbela ve Necefe giderek Ali, imam Hüseyin ve diğer Kerbela şehitlerini tevvaf edip, “Hacı” ünvanını da bu dönemde aldı.
Hac ziyaretinden sonra Anadoluya Maraş dolaylarından geldi. Gidip Amasyada Pir İlyası ziyaret ettikten sonra, gelip Sivasa yerleşti. Baba İshak isyanına katıldı. İsyanın bastırılması, kardeşi Seyyid Menteşin ve Baba İshakın asılması üzerine Hacı Bektaş-ı Veli ve diğer Erenler bir süre izini kaybettirdiler.
Saltuk ulularının anlatımlarına göre, Sarı Saltuk, onu ve bir çok Ereni bir süre Dersim dağlarında sakladı. Büyük isyanda Seyyid İlyasın asılması üzerineAnadolu Erenleri onu, “Baş Pirliğe getirdiler. Daha sonra Anadolu Selçukluları 1243 yılında Sivas önlerinde, Kösedağı savaşında, Moğol İlhanlılara yenilip güçsüz duruma düştüler. Üç yıl sonra da bu Seyyidlerin azılı düşmanı Gıyasettin Keyhüsrev 1246 yılında ölünce, ülke oğulları arasında üçe bölündü. Selçuklular, daha da güçsüzleştiler.
İşte Sarı Saltuk, bu sıralarda Hacı Bektaş Veli, Mahmut Hayrani, Doğan Ata, Ahmet Fakih, Karaca Ahmet ve daha bir çok Ereni Anadoluya gönderdi. Yanlarına da oğulları Seyyid İbrahim ve Seyyid İsmaili refakatçı olarak verdi. Hacı Bektaş Veli Sulucakarahöyüke yerleşti. Velayetnamede bunu doğrulamaktadır.
Sulucakarahöyük (Hacıbektaş), bir Çepni Köyü idi. (Çepniler, Oğuzların büyük bir boyudur. Daha Buhara civarında yaşarlarken Muhammed Buharınin ve oğlu Ebul Kasım Saltukun talipleri oldular. “Saltuklular” adlı kitabımda Çepnileri genişçe anlatıyorum.)
Hacı Bektaş Veli, Sulucakarahöyükü mesken tutarak, burada bir Dergah kurdu. Dergahı, ikinci Nişabur dergahı oldu. Bütün Anadolu Erenleri bu Dergaha bağlandılar.
Seyyid Ebul Vefa ve onun izleyicisi Seyyid İlyasla Anadoluya gelen “Babailik” öğretisi, Hacı Bektaşla birlikte “Bektaşilik” adını aldı.
Bir çok belgede belirtildiği üzere Hacı Bektaş Velinin soyu şöle gelmiştir: 1-Hz.Ali, 2-imam Hüseyin, 3-imam Zeynel Abbidin, 4-imam Muhammed Bakır, 5-imam Cafer-i Sadık, 6-imam Musa-i Kazım, 7-imam Ali-ül Rıza, 8-imam Muhammed Taki, 9-seyyid Musa Araç, 10-seyyid Muhammed (874 yılında Nişabur Dergahı piridir.), 11-seyyid Yahya, 12-seyyid Cafer, 13-seyyid Hüseyin, 14-seyyid Ubeydullah, 15-seyyid Muhammed, 16-seyyid İbrahim, 17-Hasan, 18-seyyid Muhammed sani, 19-seyyid Mehdi, 20-seyyid İshak, 21-seyyid Musa, seyyid Musanın soyu, üç evladından; seyyid Ali, seyyid İbrahim Sani ve seyyid Haydar Gaziden devam eder.
22-seyyid Ali, 23-seyyid İlyas, 24-seyyid Muhlis.
22-seyyid İbrahim Sani, 23-Hünkar Bektaş Veli, 24-Hızır Lale.
22seyyid haydar gazi, 23-seyyid Hüseyin gazi.
Bu dönemde Anadolu Erenleri, bir taraftan Selçuklulilhanlı işbirliğine karşı mücadele verirlerken, bir taraftan da Budist olan İlhanlı vali ve hanlarını islama kazanmaya çalışıyorlardı.
Velayetnamenin 10. bölümü sayfa 90 da: “Hacı Bektaşı Veli hasta yatağında öleceğini sezinleyince, Saru İsmaili çağırıp, yerine geçeçeklerin adlarını kendisine bildirdi: “Benden sonra yerime Fatma Ana oğlu Lale Cuvan geçsin” dedi”.
Buna göre:
1-Hızır Lale Cuvan (görev süresi: 1271 – 1321)
2-Mürsel Bali (görev süresi: 1321 – 1369)
3-Yusuf Bali (görev süresi: 1369 – 1399)
Mürsel ve Yusuf balıların, Hünkardan sonra doğdukları bir gerçektir. Kendinden sonra doğaçaklara böyle bir görev vermesi mümkün değildir. Bu ancak manevi bir anlam taşır.
Sarı İsmail ile ilgili bölümde: “Bir gün Sarı İsmail: “Acaba Hünkar bize nereyi yurt olarak verecek, nerede dem tutacağız” fikrine daldı. Hünkara malüm oldu. “İsmailim” dedi, “Ben göçtükten sonra sopanı at nereye düşerse orası yurdun olsun” buyurdu. Hünkardan sonraposta oturan Habip Emirciden izin aldı, Dergahtan çıkıp sopasını attı….” Bu cümleden anlaşıldığı kadarıyla Hacı Bekta Veliden sonra, Habip Emirci geçmiş.
1849 -1869 tarihlerinde 19 yıl Hacı Bektaş veli Dergahıında “Dedebaba Postu”nda oturan Ali Turabi Baba; 1605 – 1667 yılları arasında Hacı Bektaş velinin “Pir Postu” undaoturmuş, seyyid Yusuf Çelebi oğlu seyyid Haci Zülfikar Çelebinin defterinden yaptığı alıntı şöyledir: “Hünkar birgün Hakka yürüyeceğini anlayınca, halifesi Sarı İsmali, Habip Emirciyi ve Lale Cüvanı yanına çağırıp demiş, ki: “Fatma Ana Kadıncıkın oğlu Habip yerime otursun. O, 30 yıl hizmet edecek, ondan sonra Lale geçer. O, da 13 yıl hizmet eder.”
Bu vesiyetten sonra oğlu Habip, Hünkarın üzerini hırkası ile örttü. Erenlerin annesi Fatma Bacı, Habip Emircem Sultan, Hızır Lale Sultan, Karaca Ahmet, Sarı İsmail, Resul Baba, Seyyid Cemal, Kızıl Deli, Karadonlu Can Baba, Sarı Saltuk ve daha nicelerigelip ağlaştılar.
Habip Hızır, Sarı İsmail, Aslan Nuş bir elden su döktüler. Peçeli er de yıkadı. Hızır imam oldu. Nice yetmiş saf durup namazını kıldılar.
Hünkar ahirete göçünce oğlu Emircem Hünkarın yerine geçti. Halifeler, Hünkarın vesiyetine uyarak, her biri bir diyara dağıldı.
Bilesiniz kiHünkar iki hatun aldı. Dünyalık hatun; Seyyid Nurretinin kızı Fatma Anadır. Habip Emircem, Hızır lale, seyyid Mahmut, Hatem ve Sakine evlatlarıdır. Seyyid Mahmut, çocuk yaşta Hünkardan önce vefat etti. Hünkar buna çok üzüldü.
Hünkarın dergahında iki Post durur. Biri Mücerret Post, biri müteehhil Post.
Mücerret Post: Dünyalık görmemiş pak ve arı Posttur.
Müteehhil Post: Evlenir, dünyaya nesiller getirir.” (Kaynak: Hacı Bektaş araştırma dergisi, sayı 27)
Ahmet Rıfat ve Georg Jacoba göre Hacı Bektaş Veli Postunda oturanlar:
1-Hacı Bektaşı Veli, 2-Seyyid Hıdır Lale Sultan (H.Bektaş oğlu), 3-Seyyid Resul Bali (Hıdır Lale oğlu), 4-Seyyid Yusuf Bali (Resul Bali oğlu), 5-Seyyid Mürsel Bali Sultan (Hıdır Lale oğlu), 6-Balım Sultan (Mürsel Bali oğlu), 7-Seyyid Kalender Efendi (Mürsel Bali oğlu), 8-Seyyid İskender Efendi (Kalender oğlu), 9-Seyyid Mahmut Efendi, 10-Seyyid Yusuf Bali Efendi, 11-Seyyid Bektaş Efendi, 12-Seyyid Resul Efendi, 13-Seyyid Resul Efendi, 14-Seyyid Bektaş Efendi, 15-Seyyid Hasan Efendi, 16-Seyyid Kasım Efendi, 17-Seyyid Yusuf Efendi, 18-Seyyid Zülfükar Efendi, 19-Seyyid Hüseyin Efendi, 20-Seyyid Abdulkadir Efendi, 21-Seyyid Elvan Efendi (1729 – 1730), 22-Seyyid Ali Efendi (1730 – 1731), 23-Seyyid Feyzullah Efendi (Şahkulu Sultan civarında meftum), 24-Seyyid Bektaş (Feyzullah oğlu 1761 – 1762), 25-Seyyid Abdullatif (Feyzullah oğlu 1763 – 1764), 26-Seyyid Feyzullah Şehit (Bektaş oğlu 1803), 27-Seyyid Hamdullah (Feyzullah oğlu 1824), 28-Seyyid Veliyuttin (Feyzullah oğlu 1827), 29-Seyyid Ali Celalettin (Veliyuttin oğlu 1871), 30-Seyyid Feyzullah (Veliyuttin oğlu 1878).
Tarihçi Peçeviye göre; “Hacı Bektaş Veliden sonra onun yerine posta Habip Çelebi geçti. Ondan sonra Resul Çelebi, onun oğlu Balım Sultan, onun oğlu İskender Çelebi, onun oğlu Kalender Çelebi ki, Kanuni Sultana isyan edip, 1527 yılında idam edilmiştir” demektedir.
Prof. E.R. Fığlalı: “Dedebaba” kolu Hacı Bektaştan sonra soyu özetle şu şekilde ortaya koyarlar: éPosta İdris Hocanın oğlu Hızır Bali geçmiştir. Sonra, 2-Resul Bali, 3-Mürsel Bali, 4-Balım Sultan geçmiştir. Balım Sultan, mücerret olduğu için onun soyu sürmemiş, onun kardeşi Kalender Çelebinin soyu ayrı bir kol olarak devam etmiş.
Ancak Balım Sultanın yerine; 5-Hacı İskender Dede “Dedebaba” olarak geçmiş. Sonra, 6-Emir Kasım Dede geçmiş. Sonra Resul Balinin torunu Mahmut oğlu 7-Hüdadad geçmiştir.
Hüdadad, Kalender çelebi ile geçinemediği için, Kalender Çelebi öldürülmüş, onun taraftarları da Hüdadadı öldürmüşler. Bu nedenle Pir Evi 34 yıl Pirsiz kalmış. Sonra eski Vezirlerden 8-Sersem Ali Bba, “Dedebaba” ünvanı ile 1551 – 1570 yılları arasında 19 yıl Pir Evinde postta oturmuş.
Hacı Bektaş Veliden sonra bugüne kadar yukarıda isimleri sayılan sekiz kişi ve Sersem Ali Babadan sonra 28 kişi “Dedebaba” olmuştur. Bunların sonuncusu Bedri Noyandır.
Doç. Bedri Noyana göre liste şöyle devam etmiştir:
1-Hacı Bektaş Veli, 2-Hızır Balı, 3-Resul Balı, 4-Mürsel Balı, 5-Balım Sultan, 6-Emir Kasım dede, 7-Mahmut oğlu Hüdadad. 34 yıl Pir Evi boş kaldıktan sonra; 8-Sersem Ali Baba, Pir Evine “Dedebaba” olarak atanmış. Ondan sonra 28 “Dedebaba” ile devam etmiştir.
Prof. E. R. Fığlalı şöyle devam ediyor: “Çelebilerden Celalettin Ulusoy ise soyun şöyle devam ettiğini aktarmaktadır: “Hacı Bektaş Veliden sonra onun tek oğlu olan Seyyid Ali Sultan Pir Postuna oturmuştur. Seyyid Ali, Timurtaş ve Hızır Lale diye de anılır. Seyyid Ali Sultan, 1356 yılından sonra Rumeline geçip, Dimetokada bir Dergah kurmuştur. 1402 yılında Dimetokada vefat etmiştir. Seyyit Ali Sultan öldükten sonra geride iki evlat bırakmıştır. Resul Bali ve Mürsel Bali..
Büyük oğul Resul Bali (1361 – 1441) yılları arasında Hacı Bektaş Dergahında Pir Postunda oturmuş. Kardeşi Mürsel Bali Dimetokada kalıp, irşada devam etmiştir. Resul balının ölümünden sonra Hacıbektaşa gelip Pir Evinde posta oturmuş (1441 – 1483). O arada Dimetoka ocağı ile ilişkisini kesmemiş. Dimetokada bulunduğu sırada hastalanarak orada vefat etmiş ve babasının yanına gömülmüştür.
Mürsel Balinin ölümünden sonra Rumelindeki posta oğlu Balım Sultan oturmuştur (1484). 2.Beyazıt onu 1501 yılında Hacı Bektaşa göndermiş, 1516 yılına dek Pir Postunda oturmuş. 1516 yılında çocuksuz vefat edince yerine kardeşi Kalender Çelebi Pir Postuna oturmuş. O da 1528 yılında Osmanlı tarafından idam edilince, yerine büyük oğlu İskender Çelebi geçmiş. Sonra kardeşi Yusuf Bali geçmiş. Yusuf Bali 1569 yılında ölmüş. (Türkiyede Alevilik – Bektaşilik. Sayfa 192 Prof. E. R. Fığlalı).
Celaletin Ulusoyun listesi Şöyledir:
1-Hacı Bektaş Veli
2-Seyyid Ali Sultan (Hızır Lale-Timurtaş) 1310 – 1402
3-Resul Bali 1361 – 1441
4-Mürsel Bali 1384 – 1483
5-Balım Sultan 1473 – 1516
6-Kalender Çelebi 1476 – 1528
7-İskender Çelebi 1512 – 1548
8-Yusuf Çelebi 1516 – 1569
9-Bektaş Çelebi 1544 – 1581
10-Resul Çelebi 1546 – 1588
11-İskender Mürsel Çelebi 1551 – 1604
12-Hasan Çelebi 1563 – 1607
13-Bektaş Çelebi 1566 – 1632
14-Kasım Çelebi 1578 – 1646
15-Yusuf Çelebi 1582 – 1656
16-Zülfikar Çelebi 1605 – 1667
17-Hüseyin Çelebi 1609 – 1674
18-Abdulkadir Çelebi 1628 – 1685
19-Elvan Çelebi 1640 – 1729
20-Murtaza Ali 1646 – 1730
21-Feyzullah Çelebi 1676 – 1759
22-Bektaş Çelebi 1711 – 1761
23-Abdullatif 1724 – 1803
24-Şehit feyzullah Çelebi (Bektaş oğlu) 1742 – 1824
25-Hamdullah Çelebi (Feyzulla oğlu) 1762 – 1827
26-Veliyuttin Çelebi (Feyzullah oğlu) 1772 – 1828
27-Ali Celalettin Çelebi (Veliyuttin oğlu) 1808 – 1871
28-Feyzullah Çelebi (Veliyuttin oğlu) 1810 – 1878
29-Ahmet Cemalettin Çelebi 1862 – 1921
30-Veliyuttin Hürrem Çelebi 1868 – 1940
31-Ali Celalettin Ulusoy 1922 – 1990
32-Feyzullah Ulusoy 1920 – 1994
33-Veliyuttin Hürrem Ulusoy 1942 –
Bedri Noyana göre “Mürsel Bali, postu Habib Emirciye bırakarak dostu kızıl Deli Sultanın yanına Rumeline gitti. Orada Kızıl Delinin telkinleri sonucu, 90 yaşını aşmış olduğu halde, bir bulgar kızı ile evlendi. Bu evlilikten Balım sultan ve Kalender Çelebi doğdu.”
Bedri Noyanın iddiasına göre: “Mürsel Bali ölünce, Kızıl Deli Sultan, onun oğlu Balım Sultanı yanına alıyor.”
Yani Kızıl Deli 1402 yılında ölmeden önce Balım Sultanı yanına aldığına göre, Balım Sultan en azında 1400 doğumlu olmalıdır. Bu durumda 1516 yılında Sulucakarahöyükte öldüğü zaman 118 yaşında olmalı ki, bu pek inandırıcı değil. Ayrıca onun kardeşi Kalender Çelebi, 1527 yılında başı vurulduğunda, yaklaşık 127 yaşlarında oluyor ve Osmalıya isyan ediyor. Bu hiç inandırıcı değil.
Celalettin Ulusoyun listesi de yanlıştır. Celalettin Ulusoya göre, Hacı Bektaş velinin tek oğlu olan Seyyid Ali Sultan veya Hızır Lale, 1356 yılından sonra Rumeline geçiyor, orada 1402 yılında vefat ediyor.
Hacı Bektaş velinin 1271 yılında vefat ettiği bir çok kaynak tarafından doğrulanmaktadır. Bu durumda oğlu Hızır lale, 1310 yılında doğmuş olamaz. Ayrıca onun iki oğlundan küçüğü olan Mürsel Bali, 1483 yılında vefat ettiğine göre, dedesi Hacı Bektaş Velinin ölüm tarihi ile kendi ölüm tarihi arasında tam 212 yıl var. Bunun da mantıksızlığı ortadadır. Keza ikinci kuşak torunu Kalender Çelebi ile büyük dedesi arasında tam 170 yıl oluyor ki, bunun olanaksızlığı ortadadır. Seyyid Ali Sultan, Hacı Bektaş Velinin oğlu değildir. (Bakınız Seyyid Ali Sultan Ocağına).
Yavuzla birlikte başlıyan Alevi Katliamı, Kanuni ve sonrasında da sürdürüldü. Bu dönemde geniş bir antipropağanda yapıldı. Karalama kampanyası yürütüldü. Bir taraftan da Safevi Devletiyle sürekli savaş sürüyordu.
Bütün bunlara rağmen Alevi-Bektaşi inancı yok edilmeyince, Kanuni Sultan Süleyman, Hacı Bektaş Dergahından yararlanmak için “Dedebaba” ünvanıyla Serder Ali Paşayı 1551 yılında İstanbuldan gönderip bu Dergahın başına oturttu.bir yandan da sürekli propağandalarla, Hacı Bektaş Velinin mücerret olduğunu (hiçevlenmemiş), dolayısıyla hiç erkek çocuk bırakmadığını, ondan sonra gelenlerin, “döl evladı” değil, “yol evladı” olduklarını, Anadolu Rumelindeki Aleviler arasında yaymaya çalışıyordu. Bu propağanda hala yapılmaktadır.
Gerek Bedri Noyan, gerekse bir çok tarihçinin çözemedikleri bir gerçek var, o da “Alevi Ocakları” girişinde anlattığımız nedenlerden dolayı, Hacı Bektaş Veli, çocuksuz ölseydi, onun yerine Ali soyundan gelmeyen birini Seyyidler o makama oturtmazlardı. Serdar Ali Paşa o makama Kanuni Sultan Süleyman tarafından (1551 – 1569) zorla oturtulmuştur. O da alaya alınarak “Sersem Ali Paşa” adıyla anılmış ve Ehl-i Beyt tarafından kabul görmemiştir.
Bektaşilik, Fatih Sultandan itibaren dönem dönem Osmanlının hedefi haline geldi. 1527 – 1551 yılları arasında dergah kapatıldı. Keza 1826 Yılında ıı.Mahmut tarafından Yeni Çeri Ocağı kapatılınca, Hacı Bektaş veli Dergahı ile birlikte, bir çok Alevi Ocağı ve o arada doğrudan Hacı Bektaş Veli Dergahına bağlı Bektaşi Tekkeleri de kapatıldı. Malları satıldı. Vakıf arazileri ellerinden alındı. Bütün yazılı Belgeler, kaynaklar yakılıp yok edildi. Hemen bugün Alevi-Bektaşi Ocak ve Tekkeleri, Sünni “Nakşibendi Tarikatı”na verildi. O yıllarda, sadece İstanbulda 64 adet Nakşibendi Tekkesi olduğu tesbit edilmiştir.
Sadece İstanbulda kapatılan Bektaşi Tekkeleri şunlardır:
1-Merdivenköyde Şah Kulu Tekkesi
2-Rumeli Hisarında Şehitler Tekkesi
3-Rumeli Hasırnda Nafi Baba Tekkesi
4-Rumeli Hisarnda Nalbant Baba Tekkesi
5-Aksarayda Karaağaç Tekkesi
“Vehpi Koç Müzesinde bulunan bir belgede, 1870 yılında Hacı Bektaş Veli Dergahının Piri Seyyid Feyzullah, Karaağaç Tekkesinin başına Derviş Hasip Babayı “Dedebaba” olarak atamıştır.
6-Çamlıcada Tahir Baba tekkesi
7-Eyupte Karyağdı Tekkesi
8-Eyupte Baba Haydar Tekkesi
9-Halıcılar Köşkünde Feyzullah baba Tekkesi
10-Silivrikapıda Balı Baba Tekkesi
II.Mahmut, Bektaşiliği bütünüyle silmek istiyordu. Bunu başaramadı. Bektaşilik, halk arasında gizli gizli yaşatıldı. Abdul Aziz döneminde yeniden serbest bırakıldı. Yakılıp yıkılan tekkeler onarıldı.
1925 yılında Cumhuriyet döneminde çıkarılan “Tekkeler ve Zeviyeler kanunu” ile yeniden kapatıldı. 1961 yılından sonra kısmi özgürlük ortamında Hacı Bektaş dergahı yeniden faliyete geçti. 12 Eylülden sonra ise gelişen “Kökten Dinci” Şeriat akımlarına karşı, laikliğin güvencesi olan “Alevi-Bektaşi” hareketine, özellikle Cumhuriyetçi çevreler daha bir hoşgörü ile bakmaktadırlar.
Osmanlının kuruluş döneminden bu yana (yaklaşık 630-650 yıl sonra) ilk defa son yıllarda “Devlet Töreni” ile, Cumhurbaşkanı ve Başbakanların katılımı ile Hacı Bektaş Veliyi anma törenleri yapılmaktadır.
11. ve 12. yüzyıllarda Horasan ve Türkmenistanda üç Alevi akım öne çıktı. Bu akımlar:
1-Başını Seyyid Ebul Vefanın çektiği “Vefailik” akımı;
2-Ahmed Yesevi ile gelişen “Yesevilik” akımı;
3-Seyyid Kudbettin Haydar ile gelişen “Haydarilik” akımlarıdır.
Bu üç akım arasında önemli farklılıklar yoktur. Özü itibariyle aynıdırlar. Aralarında sadece nüans faklılıkları vardır. Her üç akımın Anadolu ve Rumelindeki sürdürücüleri, Baba İlyasın asılmasından sonra “İmamlık”, “Halifelik” makamına getirilen Hacı Bektaşı Veli tarafından “Bektaşilik” adı altında birleştirildi.
Murat Sertoğlu: “Bektaşilik, Türk dilinin korunmasında, yayılıp gelişmesinde büyük hizmetler görmüştür. Türk olmayan Bektaşiler bile ayin ve erkanlarında Türkçe kullanmışlar, nefeslerini Türkçe yazıp, Türkçe okumuşlardır” diyerek Bektaşilikin yaptığı görev ve işlevi ifade etmektedir.