Variyet nefsin goncasıdır, nefsi rahatlatır. Adam olmak aklın üstünlüğüdür, ruhu rahatlatır. Demek ki önemli olan, variyet değil, insanlıktır.
Paranın tanımı
Para, bilimsel olarak devlet tarafından bastırılan mal ile hizmet alımlarında değişim aracı olma işlevini yerine getiren değer tespitlerinde kullanılan ve tasarruf aracı olma gibi farklı fonksiyonları yerine getiren ekonomik bir birimdir.
Variyet yorumu
Paranın maddi gücüyle elde edilen servet, zenginlik, varlık, mal mülk, halidir. Dolayısıyla nefsin arzu ve istekleridir. Halk arasında paranın değeri, „Paran kadar konuş“ ölçütüdür.
Fazla variyetli olmanın huzuru, bir yere kadardır. Huzur ve barış içinde yaşamanın sırrı, adaletli paylaşımdır. Haksız yere kazanç sağlamamak, mevcut imkanları kötü niyete kullanmak veya kullanmamak insanlara bağlı, insanlık vasfına layık olmaya bağlıdır.
Adam olmak teorisi
Adam olmak düşünme, konuşma, kavrama yetisi gereği canlı yratıkların üstünü olan insanın, kendi bünyeside geliştirdiği üstünlük-yücelik halidir.
Adam sıfatının üstünlük-yücelik vasıfları sözünde duran, güvenilir, kararlı, duruşlu, erdemli, onurlu, haysiyetli, hoşgörülü, iyi niyetli, vs. niteliklerdir. Tüm bu nitelikleri bünyesinde barındıran sıfatın ismi „Adam“ sıfatıdır. Halk arasında onurlu insanın değeri, „adam gibi adam“ ölçütüdür.
Konu hakkında Mevlananın güzel bir sözü vardır; „Ne insanlar gördüm üzerindeki elbise elbise değildir, ne elbiseler gördüm içindeki insan insan değildir.“
Para veya variyet ile insan ilişkisi
Para, insanlık tarihinde ve insanların kendi aralarında yaptıkları ürün pazarlamasında kullandıkları bir araçtır. Insanlar, para aracılığıyla mal mük elde ederek variyet sahibi olabilmiş ve bu variyet sayesinde hayat şartlarını kolaylaştırıp huzur içinde yaşamayı hedeflenmişlerdir.
Variyet sahibi olmak suç sayılmaz ve değildir. Insanlık açısından faydalı, sağlıklı, uyumlu ve mükemmel olan elde edilen variyetin ahlaki değerlerle buluşturulmasıdır. Eğer bu buluşma sağlanırsa o zaman medeni insan konumu öne çıkmış olacaktır.
Ancak aşırı bir doyumsuzluk, isteklilik, aç gözlülük, benlik, kibirlik, vs. insanı nefsin kölesi yapar ki işte sağlıklı veya hoş olmayan da budur. Çünkü medeni, çağın insanı felsefesinde paylaşmak, yardımlaşmak, elinde tutmak vardır.
Diğer bir deyimle hayat paylaşmakla, yardımlaşmakla, sahip çıkmakla güzelleşir ve anlam kazanır. Yoksa Yunus Emrenin buyurduğu gibi, „Malda yalan mülk de yanlan var biraz da sen oyalan“ gerçeğiyle baş başa kalınır.
Variyet, adam gibi adam olmaya engelmidir?
Variyet, adam gibi adam olmaya engel değildir. Engel olan, insanın kendi nefsidir. O zaman variyete sahip olmadan önce nefse sahip olmak gerekir.
Sonuç itibariyle Bireycilikten bizlik anlayışına varmanın yani adam gibi adam olmanın yolu özünü dara çekmekten, araştırmaktan, sorgulamaktan, soruşturmaktan, yaşamaktan ve anlamaktan geçer.
Diğer bir deyimle adam gibi adam olmanın yolu, dikenli ve zor bir yoldur. Önemli olan da, dikenli ve zor olda yürümeyi başarmaktır. Başarabilene ne mutlu