Insanı kutsallaștıran ve yüce kılan, kendi bedeni değil onun kutsal ruhu ve aklıdır. Dolayısıyla Alevi inancı, insanların bedeniyle değil onların akıl ve ruhlarıyla ilgilenir.
Aklın olgunlașması, ruhun tüm kötülüklerden arınmasını esas kılmaktadır. Bunun için de Dört Kapı Kırk Makam evrelerini, kendilerine sunmuștur.
Dört Kapı Kırk Makam evreleri olgunlașmanın, kendini bilmenin, yerini bilmenin, haddini bilmenin, nefsine hakim olmanın, akıl ve matık ekseninde düșünüp karar vermenin evreleridir. Diğer bir deyimle zahiri, yașamak ve batıni, düșünmektir.
Insanı tüm kötülüklerden arındıran, pak eden, erdemleștiren, medeni insan konumuna getiren Alevi inancı, zaman ile mekanların dıșındadır ve dıșında da görülmelidir. Çünkü arı, duru olan bir inanç, ne zaman limitine ve ne de mekanlara hapis edilebilinir.
Mekanların kutsallığı, maddelerin kıymet kazanması yani maddi ve manevi değerlerin kutsallığının, yücelmesinin özünde insan vardır. Dolayısıyla insanlardan ötürü mekanlar kutsanır, kutsallașır ve maddeler değer kazanır.
Dört Kapı Kırk Makam, ıșığı dogrultusunda; Ilim ıșığıyla engin gönüllü, marifet sahibi, șefkatli, merhametli, bağıșlayıcı, vs. manevi değerlere sahip olabilmiș kișiler; Erdemli, olgun, kamil insanlardır. Bu gibi insanlar değer görürler, ıșık saçarlar, Mürșid, Pir ve Rehber makamına erișip insanları irșad ederek gönül erenleri olurlar.
Dört Kapı Kırk Makam, evrelerinin amacı; Özde, sözde, közde, onurlu ve erdemli insan olmaktır.
Kamili Insan, sıfatı; Bilgiyi paylașan, ilim ıșığını yakan, ruhu kötülüklerden arındıran, onurlu yașamaya vesile olan, sevinci yansıtan, acıya derman olan, bir bütün olarak insanın, ham ervahlıktan olgun insan olmasını sağlamaktır.
Sonuç itibariyle Öz, kendini tanımaktır,
Söz, ilim irfan sahibi olmaktır,
Köz, eline diline beline sahip olmaktır,
Erdem, ahlaki değerlere sahip olmaktır,
Onur, üstün değerlerin tümünü kişiliğinde birlemektir,
Kamil Insan, ham ervahlıktan olgun insan sıfatına kavuşmaktır.