Kırklar, batın alemi karşılığı kullanılan, Velayet Makamı (Ermişlik Mertebesi)dir. Bu öte-dünyada, zaman dışı bir evrende geçmekte olan bir olayın zahire yansılanışıdır.
Biz kırklarız, taptığımız Aliir,
Kırkımızın her biri çömert velidir,
Şah-ı Merdan cümlemizden uludur,
Medet Allah, ya Muhammed, ya Ali.
Kırklar, Şah-ı Merdan Ali ile beraber Kırklar meclisinde toplanan, Arif-i billah mertebesine (Allah gizemine, sırrına) ulaşmış ulu kişilerdir. Şah-ı Merdan Ali, bu velayet(ermişlik) makamının başıdır. Bu nedenle Şah-ı Merdan Aliye “Velayet Şah-i, Velayet rehberi, Velayet sultanı” gibi unvanlar verilmiştir.
Muhammed ile bile Miraca ağan benim
Ashab-ı suffey ile yalıncak olan benim
Sabır ile kanaatı viribidim bunlara
Kırk kişi bir gömlekten başın çıkaran benim.
O kırkındanbirine meşteri çaldımıdı
Kırkından kan akıtıp ibret gösteren benim.
Aden peygamber ile Havva yaratılmadan
Uçmaktan sürülüben 0 müfis olan benim.
Adımı Yunus taktım sırrım aleme çaktım
Bundan ileri dahi dilde söylenen benim,
Yunus
Kırklar meclisi, Alevi gizemciliğinin(tasavvufunun) özünü oluşturur. Kamillik aşamasını (ilim ve irfan) simgeleyen bu ermişlik makamında(Hakikat kapısında) her can eşittir. Bu makamda ırk, din, dil, renk, mevki, mertebe, cinsiyet farklılığı gözetilmez. Arınmış, gönlü temiz insanların ulaşabileceği bu son durakta, Hallac-ı Mnasurun da ifade ettiği gibi; “ben, o veya sen” yoktur, “biz” varız, hep biriz.
Rical-ül Gayp (Gayp Erenleri) alemidir. O takva sahipleri ki; gaybe (görünmeze) inanırlar. İbadeti (namazı) dosdoğru kılarlar. Verdiğimiz azıklardan yedirirler. (Bakara suresi, ayet 3). Işte bu Erenler aleme düzen verirler. Insanlara yardım ederler.
Kırklar, “hepimiz bir gönül, bir cihetiz; birimiz kırkız, kırkımız biriz” demeleri işte bundandır. Kırklar meclisi, ölmeden önce ölmenin(nefsini yenmenin) ve Hakk ile Hakk olmanın(ikilikten kurtulup birliğe varmanın) mertebesidir. Kırkların, Fatıma Ananın evinde toplanması ve 17sinin bacılardan oluşması, Alevilikte kadına verilen önemin ve eşit değerin bir göstergesidir. Alevi cemleri, Kırklar meclisinden kaynaklanır.