Bütün karanlıklar kötüdür. Karanlığı aydınlatan lekesiz olan ışıktır. Çünkü seher vakti, ilk ışığın habercisidir.
Gecenin karanlığını aydınlatan güneş ışığıdır, aklın karanlığını aydınlatan ilim ışığıdır, gönül karanlığını aydınlatan dostun muhabbet ışığıdır, vs. Dolayısıyla şafağa dua etmek, secdeye gelmek, tüm karanlıkları aydınlatan ışığın o ilahi kudretinden ötürüdür.
Alevi inancında, Günü aydınlatana güneş Muhammed Mustafayı ve Geceyi aydınlatan Ay ise, Şahı Merdan Aliyi simgeler. Güneş ile Ay, Muhammed Ali nurundan ışığını aldığı anlamında ifade edilir. Dolayısıyla Güneş ile Ay, aydınlığın simgesidir.
Ay gördüm Allah amentü Billahi,
Vudu billah, laillahe ilallah.
Eşhedü en la ilahe ilallah Muhammed‘den ya Resulullah ve
Aliyyün Veliullah.
Alıntı
Türkçe manası
Şahitlik ederim ki, Allah birdir.
Yine şahitlik ederim ki Muhammed Mustafa, Onun kulu ve peygamberidir.
Yine şahitlik ederim ki, Şahı Merdan Ali, Onun sırrına ermiş Velisidir.
Karanlığı, aydılatan güneş ve ay ışığına yapılan duanın batın-i anlamı
Hz.Muhammed Mustafanın, Güneşle eş tutulması, zahiri alemde insanların zahiri ilim ve irfan boyutunda, Muhammed Mustafanın ilim irfanıyla hidayete ulaşmayı sembolize eder.
Şahı Merdan Alinin Ay ile eş tutulması, insanların zahir ve batın ilim karanlığından kemalete, erdemliğe, olgunluğa Şahı Merdan Alinin ilim ışığıyla ulaşıldığını sembolize eder.
Örneklersek
Karanlığı aydınlatan ışığın Muhammed Ali nuru hakkı hürmetine Allahın birliğine, Mhammed Mustafanın peygamberliğine ve Şahı Merdan Alinin Veliahtlığına iman ediyorum. Onların nuru hakkı için, dileklerimizi kabul buyur ya Cenab-ı Hakk! Gibi dileklerde bulunulmaktadır.
Burada Gündüz ile geceyi aydınlatan ışık, Muhammed Ali nurunu sembolize etmektedir. Yani Muhammed Ali, aydınlığın simgesi olarak Güneş ve ay ile özdeşleşmiştir.
Dolayısıyla karanlığı aydınlatan Güneş ile Aya yapılmış olan dua, Muhammed Aliye yapılmıştır ve Onlar için secdeye gelinmiştir.
Muhammedle Ali zahir olunca,
Ay gün secde etti onlar doğunca.
Aşık Veli
Aşık Velinin dizlerininde vurgulandığı gibi, Muhammed Mustfa ve Şahı Merdan Alinin zuhur etmesi ile Gün ve Ay secdeye gelmiştir.
Diğer bir manada Güneşin ile Ayın, toprağın üzerindeki bereketin dağıtıcısı ve aynı zamanda da yaşamın koruyucusu anlamındadır. Bu bereket, Muhammed Ali bereketi ve sahiplenmesidir.
Sözlük…
Amentü; Iman etmek
Bilahi; Allah hakkı için, doğruyu söylemek. Inan ki, doğru söylüyorum, gerçekten gibi anlamlarda da kullanılır.
Amentü billahi; Allaha iman ederim ki.
Vudu; Allah, anlamındadır.
Eşhedü; Tanıklık etmek,
Eşhedü en la ilahe illallah; Tevhid kelimesidir. Allahın bir olduğunu ve Muhammed ise, Onun Resulü olduğunu ifade etmektedir.