Birşeyin yararlı, faydalı veya doğru olup olmadığını anlamak için, düşünmek gerekir. Akıl devreye girer. Burada aklın verdiği karar, emin olmaktır.
Dolayısıyla yanılmamak için, akıl ve aklın algısı önemlidir. Yani doğru olan önce görmek, emin olmak ve sonrasında almak veya yemektir.
Örneklersek
Bir insanın ahsta olup olmadığından emin olmak için, kişinin muayene olması gerekir. Kişinin rahatsızlığı, onun ne derece hasta olup olmadığını belirlemez. Çünkü hastalığın derecesini belirleyecek olan, muayenedir.
Konunun daha net anlaşılması için, Muhammed Mustafa ile Şahı Merdan Alinin örneğine bakalım
Birgün Muhammed Mustaf‘a, Şahı Merdan Ali ve Ömer, Osman, Ebubekir oturmuş sohbet ederlerken vatandaşın biri yanlarına gelir ve kendilerine tas içinde Bal ikram eder.
Ömer bakar, bu bal demiş.
Osman da bal demiş ve
Ebu Bekir de bu baldır demiş.
Sıra Şahı Merdan Aliye gelmiş
Şahı Merdan Ali, Muhammed Mustafa‘nın yüzüne bakıp parmağını tasa banarak balın tadına baktıktan sonra evet bu baldır demiş.
Alıntıdır.
Hz.Muhammed Mustafanın, Şahı Merdan Ali hakkında söylemiş olduğu diğer bir manalı sözü
“Ey Ali! Anandan doğduğunu görmeseydim sana Allah diyecektim. Çünkü sana ulaştım fakat sırrına varamadım“ buyurmuştur.
Dolayısıyla olayın gerçeği Ömer, Osman, Ebu Bekir tasın içine bakarak bal demişler. Fakat Şahı Merdan Ali ise, tadına bakarak ve emin olduktan sonra bal demiştir.
Demek ki olması gereken ezberci olarak bakarsak sadece onun ne olduğunu tahmin edebiliriz, Oysaki tadına bakarsak ne olduğundan emin oluruz. Dolayısıyla ne olduğunu anlıyabilirsek tadına varabiliriz.
Elbetteki bu durum, hayatın her alanında geçerlidir. Hayatın manasına varmayınca, hayatı bilinçli yaşamak mümkün değildir.
Görmeden, bakmadan, yemeden veya içmeden verilen karar, tahmin kararıdır. Fakat gördükten sonra, tadına baktıktan sonra, yedikten sonra veya içtikten sonra verilen karar aklın ve mantığın kararıdır dolayısıyla doğru olan karardır.