Alevi inancının, bugünlere taşınmasında önemli bir yere ve konuma sahip olan Duaz-ı Imam, Deyiş, Ağıt ve mersiye gibi nefeslerin, Ulu Ozanlarımızın şahsiyetinde gerçekleştirilmiştir.
Farklı anlamlar taşıyan nefeslerin tümü, Deyişte bir vücut bulmuştur. Dolayısıyla Deyiş denildiği zaman, Alevi inancını çağrıştırır; Acıları simgeler, mazlumdan yana zalime karşı olmayı öğretir, feryad ve umudun dili olmuştur, vs.
Deyişlerle; Alevi inanç ilmihali yanı sıra, yol ulularımızın, Ehlibeytin, On İki Imamların, Ehli Beyt bendesinin çektikleri acı ve yaşadıkları zulümleri dile getirilmiş, eğitim ve öğretim hizmeti yerine getirilmiştir. Dolayısıyla cepte taşınan, eğitici kitap görevini yerine getirmişlerdir.
Duaz-ı Imam; Duazdeh kelimesi farsça olup, on iki sayısı anlamına gelir. On iki anlamına gelen Duazdeh On İki İmam için kullanılmış ve Dolayısıyla On İki Imamı ifade etmektedir.
Duaz; Cem ibadetlerinde On İki İmam adlarının içinde geçtiği nefeslerdir, deyişlerdir. On İki İmam yanısıra Muhammed ile beraber peygamberlerin, Şahı Merdan Alinin, Fatma Ananın, Ehli Beyt isimleri de yer almaktadır. Yukarda saydığımız Yol Ulularımızı anmak, zikretmek ibadettir, duadır ve Dolayısıyla Duaza, aynı zamanda dua anlamı da yüklenmiştir. Yani Duaz okunduğu zaman, dua ediliyor demektir.
Duazda yol ulularımızın ismi zikredilince cemaat, bir ağızda Allah Allah diyerek baş parmağına niyaz olur ve elini gönlünün üstüne koyarlar. Bu da teslimiyeti ve ikrarara bağlılığı ifade etmektedir.
Mersiye; Ehli Beytin yaşadığı vakalar canladırılır, dile getirilir. Örneğin kerbela vakasını işler, İmam Hüseyin ve Ehli Beytine bağlılığı, sevgiyi, muhabbeti dile getiren bir şiir türüdür.
Mersiyeler, genelikle On İki İmam ayında; Başta İmam Hüseyin olmak üsere Kerbela katliamı, On İki Imama yapılan haksızlıklar, zulümler ve çektikleri çefa dile getirilir. Dolayısıyla zalime, zalimin yandaşlarına lanet okumaktır, insanlık onuruna sahip öıkmaktır. Yukarda da belirtiğimiz gibi ınsanlara yaşanılmış olayları, acıları, zulümleri anlatır, öğretir ve bilgi sahibi eder.
Ağıt; On İki Imam, Ehli Beyt ve yol ulularının bir bütün olarak; Iyiliklerini, değerlerini, mertliğini, çömertliğini, saygınlığını, bıraktıkları boşluğu, acılarını matem diliyle okunan ezgi, sözlü şiir halidir.