Ehl-i Beyt dini bir kavram olarak, sadece Muhammedin cennet ile müjdelenmiş pak neslini (ev halkını) tanımlamak için kullanılan bir hitaptır. Bunlar; Şahı Merdan Ali, Fatma Ana, İmam Hasan ve İmam Hüseyindir. Ve aynı zamanda; “Pençe-i Ali Aba”da denir.
Alevi inancının temelini, Ehl-i Beyt sevgisi ve bağlılığı oluşturur. Muhammed „Ey halk! Biliniz ki bende insanım. Allahın daveti, bana yakında gelecektir. Bende onu kabul edeceğim. Işte ben size iki mühim ve en değerli emaneti miras bırakıyorum. Bunlardan birincisi Kuran-ım, ikincisi ise benim Ehli Beytim. Allahın huzurunda size Ehli Beytimi tavsiye ediyorum“ demiştir. Kuran-da „Ey Ehl-i Beyt, Allah sizi her türlü kirden arındırdı ve sizin tertemiz kalmanızı diler” (Ahzap suresi 33. Ayet) söylenmektedir.
Hz.Muhammed Mustafa, Ehli Beyt hakkındaki beyanları.
1- Bana ve Ehli Beytime dua ile selam getirmeyenin duası kabul olmaz.
2- Ehli Beytime eziyet eden, Allaha eziyet eder.
3- Ehli Beytim Nuhun gemisine benzer, ona sarılan ebedi kurtuluşa erer. Kim binmezse helak olur.
4- Ey insanlar, Allahı kendi nimeti ile sizi beslediği için seviniz. Beni de Allaha olan muhabbetinizle seviniz. Ehli Beytimi de bana olan muhabbetle seviniz.
5- Kuran ve Ehli Beyt ikizdir.
6- Her şeyin bir esası, bir temeli vardır. Dinin esası da Ehli Beytimdir ve onlara muhabbettir.
7- Benim şefaatim, ümmetimden Ehli Beytimi sevenleredir.
Allahın kelamı olan Kuran-da ve Muhammedin beyanlarından da verilen ilahi mesaj; Ehli Beyte uyulması gerettiği vurgulanmıştır. Lakin islam ümmetinden bazıları bırakın ilahi emre uymayı, dünya malına tamah gösterip Ehli Beyte olmadık düşmanlığı yapmışlardır.
Hz.Muhammed Mustafa, Ehli Beytinin başına geleceklerini biliyor ve Dolayısıyla ümmetine şu uyarılarda bulunmuştur: “Yahudiler 71 fırkaya bölündüler, Hıristiyanlar 72 fırkaya bölündüler, sizlerse (Müslümanlar) 73 fırkaya bölüneceksiniz. Ama bu 73 fırkanın içinde sadece bir tanesi doğru yolu bulacaktır. O da benim Ehli Beytime uyanlar olacaktır” demiştir. Ve Örnekler daha da çoğaltılabilinir.
Alevilikte inanç, ibadet, kurum ve sosyal ilişkiler doğrudan Ehli Beyt ilim irfanı üzerine kurulmuştur ve bütün bunlar Ehli Beyt üzerinde cisimleşmiştir. Bu bakımdan da Ehli Beyt, Aleviliğin bütününü teşkil edecek kadar belirleyicidir.
Alevilikteki, Ehli Beyt inancının merkezinde “Şahı Merdan Ali” bulunmakta ve Şahı Merdan Ali de „Muhammed Ali” ikilisiyle birlik oluşturmaktadır. Muhammed Ali, ikilisinin bütünlüğü tanrısal nurdur ve bu nur, On Iki Imama ve onların soyundan olan seyyidlere intikal etmiştir. Temel kurumlardan olan cem, musahiplik ve seyyidlik, Muhammed Ali ikilisi üzerine kurulmuştur. Bu kurumlar, Alevi olmanın temel şartları arasında yer alır ve de yerine getirilmesi zorunludur. Aynı zamanda kurumlar içerisindeki konumları da, kendi soylarından gelen Ehli Beyte miras kalmıştır.
Dolayısıyla Ehli beyt, Islam alemine ayet ve hadislerle Muhammedin bir vasiyeti ve takip edilmesi gereken nurdur. Ehli Beyt, Aleviliğin temel taşlarıdır. Ehli Beytsiz, bir islam ve Alevilik düşünülemez.
Şeriflik ve Seyyidlik, kavramları hakkında
Şerif ve Seyyid, genel anlamda soyu Muhammede dayanır. Şeriflik, soyu Muhammedin sevgili torunu İmam Hasandan ve Seyyidlik soyu ise, İmam Hüseyinden gelenlere denir.
Şeriflik, kelime manası; Şerefli, kutsal, soylu ve temiz anlamındadır.
Seyyidlik, kelime manası ise; Sıkıntıları kolaylıkla aşan, hafızası güçlü, yılmayan, yıkılmayan, zihin gücü ve ilim gücü zengin olan manasındadır. Kadınlar için Seyyide, sıfatı kullanılır.
Imam Hasan, askeri yönüyle yetkinken İmam Hüseyin ise, genelde ilim irfan yoluyla yetkindir. Dolayısıyla ümmetin(toplumun) ileri gelenleri, dini önderleridirler.
Şahı Merdan Ali, kendisinden sonra pirlik makamına geçecek kişiyi belirlemek için bir gün çoçuklarını topluyor ve soruyor; Kim yol ve erkanı iyi tanımlar?
Ve kimisi ben bir haftada, biri der bir ayda, biri der iki haftada v.s. İmam Hüseyin der ki ben bir saniyede tarifini yaparım.
Şahı Merdan Ali sorar ya Hüseyin nasıl yaparsın? Ve babası Şahı Merdan Aliye sorar ya baba! “Yolmu ulu yoksa sen mi ulusun?” Şahı Merdan Ali dara kalkarak şu cevabı İmam Hüseyine verir; “Tabiki yol uludur ya Hüseyin” der. Ve bu cevap üzerine İmam Hüseyin pirlik makamına laik görülmüştür.