Bu ada Rum Denizi (Akdeniz)ndedir. Burası Sakaliya (Sicilya) ve Akritiş (Girit) adalarından sonra bu denizdeki en büyük adadır. Meyveleri oldukça boldur.
Musa Endülüsün fethini tamamladıktan sonra askerlerinden bir kısmını 92 yılında deniz yoluyla bu adaya gönderdi, onlar da adaya çıktılar. Burada bulunan hristiyanlar bütün altın ve gümüş kaplarını bir araya toplayarak limanlarına götürüp bıraktılar, paralarını ise en büyük kilisenin tavanının altına yaptıkları bir bölmenin arasına sakladılar. Müslümanlar burada hadsiz hesapsız ve anlatılamayacak kadar çok ganimet ele geçirdiler, fakat savaşçılar da ganimetIerden haddinden fazla çaldılar. Müslümanlardan birisi limanda yıkamrke!: ayağı bir şeye takıldı. Onu çıkartınca altından bir leğen olduğunu gördü. Böylece Müslümanlar orada bulunan bütün altın ve gümüş eşyaları aldılar. Daha sonra Müslümanlardan birisi sözü edilen kilisenin içerisine girdiğinde bir güvercin gördü. Bir ok attı, ancak bu ok güvercine isabet etmeyip yapılan ikinci tavana isabet etti. Bir tahta parçası kırılıp düştü, arkasından bir kaç dinar yere döküldü. Böylece Müslümanlar orada bulunan bütün paraları da aldılar. Ganimetten çalmaları ise daha da arttı; öyle ki, kimisi bir kedi tutup kesiyor içini boşaltıp dinarları doldurduktan sonra karnını dikerek yola bırakıyor, bulunduğu yerden çıktıktan sonra da kediyi alıp içindekilerini cebine dolduruyordu bir başkası kılıcını kınının üzerine asıyor ve kınını altınla dolduruyordu.
Gemilerine binip yola koyulacakları sırada: “Allahım, sen bunları batır!” diye bir ses işittiler. istisnasız olarak hepsi suya batıp boğuldular. & arada batmış olanların büyük çoğunluğunun dinarları kuşaklarına bağlı oldukları görüldü.
135 yılında Abdurrahman bin Habib bin Ebi Ubeyde el-Pihri bu adaya tekrar bir gaza yapmış, burada bulunanları büyük ölçüde kılıçtan geçirdikten sonra cizye ödemek üzere barış akdetmişti. Böylelikle onlardan cizye alındı ve bu haliyle kaldı. Abdurrahmandan sonra da Müslümanlardan buraya gaza yapan olmadı ve Rumlar burada kaldı. 320 yılında o sırada Afrika Valisi bulunan Mansur bin Kaim el-Alevi Mehdiyye Limanından bir filo göndermiş, bunlar da Ceneveye uğrayarak şehri fethetmiş, Sardunya halkından pek çok kişiyi öldürmüş ve esir almışlar, ayrıca çok sayıda gemi yakmışlar, Ceneveyi tahrip ederek burada ne buldularsa ganimet olarak ele geçirmişlerdi.
460 yılında Daniyede deniz kuvvetlerinin başında bulunan Mücahid elAmiri Daniyeden buraya bir gaza tertip etmiştir. Mücahid burayı fethetmiş, çok sayıda kişi öldürmüş, kadınları ve çocukları da esir almıştı. Bizans hükümdarları durumu haber alınca askerlerini toplayarak kara yoluyla üzerine gitti ve oldukça büyük bir kalabalıkla karşısına çıktı. Bir-birleriyle çarpıştılar, Müslümanlar bozguna uğradı ve Sardunya Adasından çıkartıldılar. Bir takım gemiler ellerinden alındı, Mücahidin kardeşi ile Onun oğlu Ali esir düştü. Mücahid de kalanlarla birlikte Daniyeye geri döndü. Ondan sonra da bu adaya her hangi bir gaza yapılmadı.
Bu ada ile ilgili bütün haberleri -az olmaları hasebiyle- burada bir arada zikrettik, çünkü bu haberler dağınık olarak zikredilecek olursa gereken şekilde bilinemezler.
Bu yıl Mesleme bin Abdülmelik Bizans diyarına gaza yapmış, üç kale fethetmiş ve Susene halkını da Bizans diyarına sürmüştü. Diğer taraftan Kuteybe de bazılarına göre bu yıl Sicistana gazada bulunmuştur. Ayrıca Büyük Rutbil üzerine de gitmek istemiştir. Kuteybe Sicistana varınca Rutbil kendisine elçiler göndererek barış istedi. O da bunu kabul ederek geri dönmüş, Sicistana da Leysli Abdu Rabbih bin Abdullahı haraç toplama tahsildarı (amil) olarak görevlendirmiştir.
Bu yıl hac emirliğini Medine Valisi olan Ömer bin Abdülaziz yapmıştır.
Valiler kendilerinden daha önce söz edilen kimselerdi.
Basralı ve Nasr bin Muaviye soyundan gelen Malik bin Evs bin Hadesan Medinede doksan dört yaşında iken bu yıl vefat etti.