İbrahim Nemrudla ve oğlunu kurban etmek suretiyle imtihan edilmesinden sonra Allah Onu tekrar imtihana tabi tuttu ve: Rabbi İbrahimi bir takım kelimelerle imtihan etti, İbrahim de bu kelimeleri tamamen yerine getirdi … (Bakara 124) buyurdu. Bu ümmetin ilk dönemde gelen alimleri, bu kelimeler konusunda ihtilafa düşüp farklı görüşler ileri sürdüler.
ikrimenin rivayet ettiğine göre İbn Abbas, Rabbi İbrahimi bir takım kelimelerle imtihan etti.. ayetini açıklarken şöyle diyor: “Bu din ile imtihan edilen İbrahimden başka hiçbir kimse bu dini ayakta tutamadı. Bu hususta Allah Onun hakkında: İbrahim, aldığı emirleri tastamam yerine getirdi. (Necm, 37) buyurur.”
Bu kelimeler (emirler) otuz tanedir. Bunların ilk onu Tevbe (Beraet), ikinci onu Ahzab, üçüncü onu ise Müminun surelerinde geçmektedir. Tevbe suresinde geçen on kelime hakkında Allah şöyle buyurur: Tevbe edenler, ibadet edenler, hamd edenler, seyahat edenler (oruç tutanlar veya cihad edenler), rüku edenler, secde edenler, iyiliği emredenler, kötülüğü nehyedenler, Allahın sınırlarını koruyanlar. Sen o müminlere (cenneti) müjdele. (Tevbe 112).
Ahzab suresinde geçen ikinci on kelime hakkında Allah şöyle buyurur: Şüphesiz ki (Allaha) ram olup boyun eğen erkeklerle (Allaha) ram olup boyun eğen kadınlar, iman eden erkeklerle iman eden kadınlar, taat ve ibadete devam eden erkeklerle taat ve ibadete devam eden kadınlar, sadık erkeklerle sadık kadınlar, sabreden erkeklerle sabreden kadınlar, mütevazi olan erkeklerle mütevazi olan kadınlar, sadaka veren erkeklerle sadaka veren kadınlar, oruç tutan erkeklerle oruç tutan kadınlar, avret yerlerini (haramdan) koruyan erkeklerle avret yerlerini (haramdan) koruyan kadınlar, Allahı çok zikreden erkeklerle Allahı çok zikreden kadınlar, (işte) bunlar için Allah mağfiret ve büyük mükafat hazırlamıştır. (Ahzab 35).
Müminun suresinde geçen üçüncü on kelime hakkında ise Allah şöyle buyurur: Namazlarında huşu gösteren, boş (faydasız) şeylerden yüz çeviren, zekatlarını veren, ırz (namus)larını koruyan, -ancak karılarına ve cariyelerine yaklaşmaları kınanmayarak bundan istisna edilmiştir. O halde kim bunların ötesine aşmak isterse, şüphe yok ki onlar haddi aşanlardır- emanetlerine ve ahidlerine riayet eden ve namazlarına devam eden müminler muhakkak felah bulmuşlardır. (Müminun 1-9).
Diğer alimler ise bu kelimelerin on hasletten ibaret olduğunu söylüyorlar. Tavus ve diğerlerinin İbn Abbastan rivayetine göre o şöyle diyor: “Kelimeler on hasletten ibarettir. Bunların beşi başta, diğer beşi de gövdede bulunur. Başta bulunanlar, bıyıkları kısaltmak, ağza su alıp çalkalamak, buruna su çekmek, misvak kullanmak ve saçları ayırarak taramaktır. Gövdede bulunanlar ise tırnakları kesmek, kasık kıllarını tıraş etmek, koltuk altı kıllarını yolmak, sünnet olmak ve büyük abdest bozduktan sonra def-i hacet mahallini yıkamaktır.”
Ebu Salih ile Mücahidin de içerisinde bulunduğu diğer alimler, bu kelimelerin, hac menasiki ile Allahın: …Ben seni insanlara imam yapacağım … (Bakara 124) buyruğundan ibaret olduğunu söylüyorlar.
Diğer bir grup alim ise bu kelimelerin yıldızlar, güneş, ay, ateş, hicret ve sünnet olmak gibi altı nesneden ibaret olduğunu söylemişlerdir. el-Hasen bu hususta şunları söylüyor: “Allah, İbrahimi yıldız, güneş ve ay ile imtihan edince, O, Rabbinin ebedi ve daim olduğunu öğrendi de yeri ve gökleri yaratan Allaha yöneldi, sonra vatanını terk edip hicret etti, oğlunu kurban etmek istedi ve kendisini kendi eliyle sünnet etti. ”
Bu hususta başka rivayet ve görüşler de vardır; fakat bunun gibi muhtasar tarih kitaplarında bunlara yer vermeğe ihtiyaç yoktur. Biz, bu kadarını ise kitabın fasılları arasında bir boşluk kalmasın diye zikredip alıyoruz.