425. Abdullah b. Huzafe
[Abdullah b. Huzafe] b. Kays b. Adi b. Sad b. Sehm b. Amr b. Hüsays. Annesi, el-Haris b. Abdümenat b. Kinaneoğullarından Temime bt. Hursandır. Abdullah b. Huzafe, Hafsa bt. Ömer b. el-Hattabın Resulallahtan önceki eşi Huneys b. Huzafenin kardeşidir. Huneys Bedire katıldı; Abdullah ise Bedire katılmadı. Mekkede Müslümanlığı eskidir. O -Muhammed b. İshak ve Muhammed b. Ömerin rivayetine göreİk inci Habeşistan hicretine katılan Muhacirlerdendir. Onu Musa b. Ukbe ve Ebu Maşer ise zikretmedi. O, Resulallahın mektubuyla Kisraya giden elçisidir. Bize Yakup b. İbrahim b. Sad ez-Zühri haber verdi. O babasından, o Salih b. Keysandan rivayet etti; (Salih) dedi ki: İbn Şihab dedi ki: Bana Ubeydullah b. Abdullah b. Utbe, İbn Abbasın kendisine şunu haber verdiğini haber verdi: Resulallah , mektubunu Kisraya Abdullah b. Huzafe es-Sehmi ile beraber gönderip, ona mektubu Bahreynin büyüğüne (hakimine) vermesini emretti. Bahreynin büyüğü (hakimi) de onu Kisraya verdi. Kisra mektubu okuduğunda onu yırttı. İbn Şihab dedi ki: Ben de el-Müseyyebin şunu dediğini zannediyorum: Bunun üzerine Resulallah tamamen dağılıp parçalanmaları için onlara beddua etti. Bize Musa b. İsmail haber verdi; dedi ki: Bize Ebu Avane anlattı. O Muğireden, o Ebu Vailden rivayet etti; (Ebu Vail) dedi ki: Abdullah b. Huzafe ayağa kalkıp, Ya Resulallah! Benim babam kim? dedi. O, “Senin baban Huzafedir. Ümmü Huzafe asil bir çocuk doğurdu. Çocuk yatağa (yatağın sahibine) aittir!” dedi. Bunun üzerine onun annesi, Ey oğulcuğum! Kuşkusuz sen bugün annenle büyük bir makama çıktın. (Ama) şayet diğerini söyleseydi nasıl olurdu? dedi. O, İçimdekini açıklığa kavuşturmak istedim! dedi. Bize Muhammed b. Ömer haber verdi; dedi ki: Bize İbn Ebu Zib anlattı. O ez-Zühriden rivayet etti; (ez-Zühri) dedi ki: Resulallah , Abdullah b. Huzafe es-Sehmiyi Minada insanlar içerisinde şunu (yüksek sesle) duyurmak için gönderdi: Ey insanlar! Resulallah , “Bu (günler), yeme, içme ve Allahı zikretme günleridir!” dedi! Muhammed b. Ömer dedi ki: Rumlar Abdullah b. Huzafeyi esir etmişti. Ömer b. el-Hattab onun hakkında Kostantine mektup yazdı. O da onu serbest bırakmıştı. Abdullah b. Huzafe, Osman b. Affanın halifeliğinde öldü. Bize Yezid b. Harun haber verdi; dedi ki: Bize Muhammed b. Amr haber verdi. O Ebu Selemeden, o Ebu Hüreyreden rivayet etti; (Ebu Hüreyre) dedi ki: Abdullah b. Huzafe ayağa kalkıp, Benim babam kim, ya Resulallah? dedi. O, “Ebu Huzafe b. Kays!” dedi. Bize Osman b. Ömer el-Basri haber verdi; dedi ki: Bize Yunus haber verdi. O ez-Zühriden, o Ebu Selemeden şunu rivayet etti: Abdullah b. Huzafe namaz kılmaya başlayıp kıraati açıkça (yüksek sesle) yaptı. Bunun üzerine Peygamber ona şöyle dedi: “Hayır, ey Ebu Huzeyfe! Bana işittirme, Allaha işittir!” Bize Yezid b. Harun haber verdi; dedi ki: Bize Muhammed b. Amr haber verdi. O Ömer b. el-Hakem b. Sevbandan, Ebu Said el- Hudriden şunu rivayet etti: Abdullah b. Huzafe Bedir ashabındandı. O şakacı biriydi. Muhammed b. Ömer dedi ki: Abdullah b. Huzafe, Bedire katılmadı.
426. Kardeşi Kays b. Huzafe
[Kays b. Huzafe] b. Kays b. Adi b. Sad b. Sehm. Onun annesi el-Haris b. Abdümenat b. Kinaneoğullarından Temime bt. Hursandır. Muhammed b. Ömer adının Kays b. Huzafe olduğunu söyledi. Hişam b. Muhammed b. es- Saib el-Kelbi ise şöyle dedi: o Ebu Kays b. Huzafedir; adı ise Hassandır. Muhammed b. Ömer dedi ki: O Mekkede Müslümanlığı eski bir kişidir. – Muhammed b. İshak ve Muhammed b. Ömerin rivayetine göre- ikinci hicretteki Habeşistan Muhacirlerdendi. Musa b. Ukbe ve Ebu Maşer ise onu zikretmedi.
427. Hişam b. el-as
[Hişam b. el-as] b. Vail b. Haşim b. Süayd b. Sehm. Annesi, Ümmü Harmele bt. Hişam b. el-Muğire b. Abdullah b. Ömer b. Mahzumdur. Mekkede Müslümanlığı eskiydi ve İkinci Habeşistan hicretine katıldı. Sonra Peygamberin Medineye hicret (haber)i kendisine ulaştığı vakit, ona yetişmeyi isteyerek Mekkeye geldi. (Ama) babası ve kavmi onu Mekkede hapsetti. Nihayet o Hendekten sonra Peygambere Medineye gelip bundan sonraki seferlere katıldı. O, yaşça kardeşi Amr b. el-asdan daha küçüktü. Onun nesli yoktur. Bize Affan b. Müslim ve Amr b. asım el-Kilabi haber verdiler; dediler ki: Bize Hammad b. Seleme anlattı; dedi ki: Bize Muhammed b. Amr haber verdi. O Ebu Selemeden, o Ebu Hüreyreden şunu rivayet etti: Resulallah dedi ki: “el-asın iki oğlu, mümindirler!” (Yani) Hişam ve Urve. Bize Amr b. Hakkam b. Ebül-Vaddah haber verdi; dedi ki: Bize Şube anlattı. O Amr b. Dinardan, o Ebu Bekir b. Muhammed b. Amr b. Hazmdan, o amcasından, o Peygamberden rivayet etti: (Peygamber) dedi ki: “el-asın iki oğlu, mümindirler!” Bize Abdullah b. Mesleme b. Kaneb haber verdi; dedi ki: Bize Abdülaziz b. Ebu Hazim anlattı. O babasından, o Amr b. Şuaybtan, o babasından, o el-asın iki oğlundan şunu rivayet etti; (el-asın iki oğlu) dediler ki: Resulallah döneminde, bir gün oturduğumuz bir meclisten daha çok memnun olduğumuz hiçbir mecliste oturmadık. (O gün) geldik, bir de baktık ki, Resulallahın odalarının yanında bulunan bir kısım insanlar, Kuran hakkında tartışıyorlar. Biz de onları gördüğümüzde onlardan ayrıldık. Resulallah ise odaların arkasında onların konuşmasını dinliyordu. Resulallah öfkelendirilmiş bir halde bizim yanımıza çıktı. Öfke onun yüzünden anlaşılıyordu. Nihayet onların yanında durup şöyle dedi: “Ey kavim! Bundan dolayıdır ki, sizden önceki ümmetler, peygamberleriyle ihtilafa düşmeleri ve kitabın bir kısmını bir kısmı ile çarpıştırmalarıyla doğru yoldan saptılar. Kuran, bir kısmına bir kısmı ile vurmanız için indirilmedi. Onun bir kısmı bir kısmını tasdik eder (doğrular). O halde ondan bildiğinizle amel edin. Sizin için müphem (kapalı) olana ise iman edin!” Sonra o bana ve kardeşime doğru döndü de, biz onun bizi onlarla beraber görmemiş olmasından dolayı kendimize gıpta ettik. Bize Ali b. Abdullah b. Cafer haber verdi; dedi ki: Süfyan b. Uyeyne şöyle dedi: (İnsanlar), Amr b. el-asa Sen mi daha hayırlısın, yoksa kardeşin Hişam b. el-as mı? dediler. O dedi ki: Size benim hakkımda ve onun hakkında (şunu) haber veriyorum ki, bizler kendimizi Allaha arz ettik. Allah onu kabul etti, beni ise terketti! Süfyan dedi ki: Hişam, seferlerin birinde, Yermuk veya başkasında öldürüldü. Bize Affan b. Müslim, Vehb b. Cerir b. Hazim ve Süleyman b. Harb haber verdiler; dediler ki: Bize Cerir b. Hazim anlattı; dedi ki: Abdullah b. Ubeydullah b. Umeyri işittim; dedi ki: Kureyşten bir halka Kabenin arkasında mesciddeki şu yerde otururken, birden Amr b. el-as tavaf ederek geçti. (Oradaki) topluluk, Size göre Hişam b. el-as mı daha faziletlidir, yoksa kardeşi Amr b. el-as mı? dedi. Amr, tavafını bitirdiğinde halkaya gelip onların yanında ayakta durdu. Beni gördüğünüz vakit ne dediniz? Kuşkusuz sizin bir şey dediğinizi biliyorum! dedi. Topluluk da, Seni ve kardeşin Hişamı andık da, Hişam mı daha faziletlidir, yoksa Amr mı? dedik dediler. Bunun üzerine o şöyle dedi: Tam bileni buldunuz. Bunun hakkında size (şunu) anlatacağım: Ben ve Hişam Yermuke katıldık. O ve ben, bize şehadet ihsan etmesi için Allaha dua ederek geceledik. Sabahladığımızda ise, (şehadet) ona ihsan edildi, ben ise ondan mahrum bırakıldım. O halde bunda size onun bana olan faziletini gösteren şey yok mudur? O sonra şöyle dedi: Niçin, bu delikanlıları meclisinizden uzaklaştırıyorsunuz? (Böyle) yapmayın! Onlar için (yer) açın, onları yaklaştırın, onlara anlatın ve onlara sözü kavratın. Zira onlar bugün topluluğun küçükleridirler ve neredeyse topluluğun büyükleri olmak üzeredirler. Biz de topluluğun küçükleri olmuştuk, sonra bugün topluluğun büyükleri olduk! Bize Muhammed b. Ömer haber verdi; dedi ki: Bana Sevr b. Yezid anlattı. O Zeydden, o Ziyaddan rivayet etti; (Ziyad) dedi ki: Hişam b. el-as, Ecnadin savaşında şöyle dedi: Ey Müslümanlar topluluğu! Bu sünnetsizlerin kılıca tahammülü yoktur. O halde benim yaptığım gibi yapın! [Ravi] dedi ki: Bunun üzerine Hişam, onların ortasına girip onlardan bir grubu öldürmeye başladı, nihayet öldürüldü. Bize Muhammed b. Ömer haber verdi; dedi ki: Bana Mahreme b. Bükeyr anlattı. O Ümmü Bekir bt. el-Misver b. Mahremeden rivayet etti; (Ümmü Bekr) dedi ki: Hişam b. el-as b. Vail, salih bir adamdı. Ecnadin günü olduğunda o, Müslümanlarda, düşmanlardan biraz geri çekilme görüp miğferi yüzünden attı ve düşmanın karşısında şu şekilde bağırarak ilerlemeye başladı: Ey Müslümanlar topluluğu! Bana, bana (gelin), ben Hişam b. el-asım, Cennetten mi kaçıyorsunuz? Nihayet öldürüldü. Bize Muhammed b. Ömer haber verdi; dedi ki: Bana Abdülmelik b. Vehb anlattı. O Cafer b. Yaişden, o ez-Zühriden, o Ubeydullah b. Abdullah b. Utbeden rivayet etti; (Ubeydullah) dedi ki: Bana Hişam b. el-asın huzuruna varan bir kişi anlattı: Hişam, Gassan (oğulların)dan bir adama vurup akciğerlerini yardı. Bunun üzerine Gassan (oğulları), Hişama saldırıp kılıçlarıyla ona vurdular. Nihayet onu öldürdüler. Kuşkusuz atlar onu çiğnedi. Nihayet Amr ona geri dönüp onun etini topladı da, onu defnetti. Bize Muhammed b. Ömer haber verdi; dedi ki: Bana Sevr b. Yezid anlattı. O Halef b. Madandan rivayet etti; (Halef) dedi ki: Ecnadin gününde Rumlar hezimete uğradığında, ancak bir insanın geçebileceği bir yere vardılar. Rumlar onun için savaşmaya başladı, (önce) onlar ona (doğru) ilerlemiş ve onu geçmişlerdi. Hişam b. el-as b. Vail de ilerleyip onun için savaştı; nihayet öldürüldü ve yarığın üzerine düşüp onu kapadı. Müslümanlar o (yarığa) vardığında ise onu atlara çiğnetmekten çekindiler. Amr b. el-as, (Ey insanlar!) Allah onu şehit kılmış ve ruhunu yükseltmiştir. O ancak bir cesettir, o halde siz onu atlara çiğnetin! dedi. Sonra o onu çiğnetti, insanlar da onu izlediler. Nihayet onu parçaladılar. Hezimet sona erdiği ve Müslümanlar orduya geri döndüğü vakit de, Amr b. el-as geri dönüp onun etini, organlarını ve kemiklerini toplamaya başladı. Sonra onu bir deri sergi içerisinde taşıyıp gömdü. Bize Muhammed b. Ömer haber verdi; dedi ki: Bana Abdullah b. Ömer anlattı. O Zeyd b. Eslemden rivayet etti; (Zeyd) dedi ki: Onun öldürülmesi (haberi) Ömer b. el-Hattaba ulaştığında, (Ömer) şöyle dedi: Allah ona rahmet etsin! O, ne de iyi yardımcıdır, o İslam için vardı! Bize Muhammed b. Ömer haber verdi; dedi ki: Bana Ebu Bekir b. Abdullah b. Ebu Sebre anlattı. O İshak b. Abdullah b. Ebu Ferveden, o Yezid b. Ebu Malikten, o Ebu Ubeydullah el-Evdiden rivayet etti; Muhammed b. Ömer dedi ki: (Yine) bana Necih Ebu Maşer anlattı. O Muhammed b. Kaystan rivayet etti; Muhammed b. Ömer dedi ki: (Yine) bana Sevr b. Yezid anlattı; o Halid b. Madandan rivayet etti. Onlar (bütün raviler) dediler ki: Müslümanlar ile Rumlar arasındaki ilk vaka Ecnadin oldu ve (bu vaka) Ebu Bekir es-Sıddıkin halifeliğinde 13 senesinde Cemaziyelevvelde meydana geldi. O gün insanların başında (emir olarak) Amr b. el-as vardı.
428. Ebu Kays b. el-Haris
[Ebu Kays b. el-Haris] b. Kays b. Adi b. Sad b. Sehm. Annesi, Hadramevt ahalisinden bir ümmü veleddir. Ebu Kays, Mekkede Müslümanlığı eski bir kişidir. İkinci Habeşistan hicretine katıldı. Sonra gelip Resulallah ile beraber Uhuda ve bundan sonraki seferlere katıldı. Ebu Bekir es-Sıddıkin halifeliğinde 12 senesinde Yemame gününde şehit olarak öldürüldü.
429. Abdullah b. el-Haris
[Abdullah b. el-Haris] b. Kays b. Adi b. Sad b. Sehm. Annesi, Şenuk b. Mürre b. Abdümenat b. Kinaneoğullarından Ümmül-Haccactır. Muhammed b. İshak dedi ki: Abdullah b. el-Haris bir şairdi, -ki o gürleyendir (el-Mübrık)- ve o, söylediği bir beyitle bununla adlandırılmıştır: Ben eğer gürlemezsem (iza lem ubrık), asla beni içine almaz, Ne arzdan açık arazili bir kara ve ne de bir deniz! O, Habeşistan Muhacirlerindendi ve Ebu Bekir es-Sıddıkin halifeliğinde 12 senesinde Yemame gününde şehit olarak öldürüldü.
430. es-Saib b. el-Haris
[es-Saib b. el-Haris] b. Kays b. Adi b. Sad b. Sehm. Annesi, Şenuk b. Mürre b. Abdümenat b. Kinaneoğullarından Ümmül-Haccactır. İkinci hicretteki Habeşistan Muhacirlerindendi. Taif gününde çıktı ve bundan sonra Fihl gününde, el-Ürdün arazisinde öldürüldü. Nesli yoktur. Fihl, Ömer b. el-Hattabın halifeliğinin başında 13 senesinde Zilkadede meydana geldi.
431. el-Haccac b. el-Haris
[el-Haccac b. el-Haris] b. Kays b. Adi b. Sad b. Sehm. Annesi, Şenuk b. Mürre b. Abdümenat b. Kinaneoğullarından Ümmül-Haccactır. İkinci hicretteki Habeşistan Muhacirlerindendi ve 15 senesinde Recebte Yermukte şehit olarak öldürüldü. Nesli yoktur.
432. Temim veya Nümeyr b. el-Haris
[Temim veya Nümeyr b. el-Haris] b. Kays b. Adi b. Sad b. Sehm de denir. Annesi, İbnetü Hursan b. Habib b. Süvae b. amir b. Sasaadır. Muhammed b. İshak tek başına dedi ki: O, Bişr b. el-Haris b. Kaystır. İkinci hicretteki Habeşistan Muhacirlerindendi.
433. Said b. el-Haris
[Said b. el-Haris] b. Kays b. Adi b. Sad b. Sehm. Annesi, İbnetü Urve b. Sad b. Hizyem b. Selaman b. Sad b. Cümahtır. Bilakis onun İbnetü Abduamr b. Urve b. Sad olduğu da söylenir. Said, ikinci hicretteki Habeşistan Muhacirlerindendi ve on beş senesinde Recebte Yermuk gününde şehit olarak öldürüldü.
434. Mabed b. el-Haris
[Mabed b. el-Haris] b. Kays b. Adi b. Sad b. Sehm. Annesi, İbnetü Urve b. Sad b. Hizyem b. Selaman b. Sad b. Cümahtır. Onun İbnetü Abduamr b. Urve b. Sad olduğu da söylenir. Hişam b. Muhammed Mabed b. el- Haris olarak zikretti. Muhammed b. Ömer, [ismini] Mamer b. el-Haris şeklinde söyledi.
435. Said b. Amr et-Temimi
Onların müttefiği ve anne bir kardeşleridir. Annesi, İbnetü Hursan b. Habib b. Süvae b. amir b. Sasaadır. Musa b. Ukbe ve Muhammed b. İshak adını Said b. Amr olarak zikrettiler. Ebu Maşer ve Muhammed b. Ömer ise, Mabed b. Amr şeklinde verdiler. İkinci hicretteki Habeşistan Muhacirlerindendi.
436. Umeyr b. Riab
[Umeyr b. Riab] b. Huzafe b. Süayd b. Sehm. Muhammed b. Ömer ismini bu şekilde zikretti. Hişam b. Muhammed b. es-Saib “O, Umeyr b. Riab b. Huzeyfe b. Müheşşem b. Sad b. Sehmdir.” dedi. Annesi ise Ümmü Vail bt. Mamer b. Habib b. Vehb b. Huzafe b. Cümahtır. Muhammed b. Ömer dedi ki: Umeyr b. Riab, ikinci hicretteki Habeşistan Muhacirlerindendi. [Kaynağımız olan alimlerin] hepsi rivayetlerinde onu zikrettiler. O, Aynüttemrde şehit olarak öldürüldü. Nesli yoktur.