[Cüveyriye] bt. el-Haris b. Ebu Dırar b. Habib b. aiz b. Malik b. Cezime. Cezime, el-Mustalıktır. Huzaa kabilesine mensuptur. Daha önce Müsafi b. Safvan Züş-Şüfr b. Serh b. Malik b. Cezime ile evliydi. Müsafi, Müreysi savaşında öldürülmüştür. Bize Muhammed b. Ömer haber verdi; dedi ki: Bize Abdullah b. Zeyd b. Kusayt anlattı. O babasından, o Muhammed b. Abdurrahman b. Sevbandan, o da Ayşeden şöyle dediğini rivayet etti: Resulallah Mustalıkoğullarının kadınlarını [savaş sonrasında] ele geçirdi. Bunlardan beşte birlik kısmını ayırdı. Sonra geriye kalanları insanlar arasında dağıttı. Atlılara iki, piyadelere ise bir pay verdi. Cüveyriye bt. el-Haris b. Ebu Dırar, Sabit b. Kays b. Şemmas el-Ensarinin payına düştü. Cüveyriye, amcası Safvan b. Malik b. Cezime Züş-Şüfrün bu savaşta ölen bir oğlu ile evliydi. Sabit b. Kays onunla, onu dokuz ukıyye karşılığında serbest bırakacağına dair anlaşma yaptı. Cüveyriye, görenleri kendisine hayran bırakacak derecede çekiciydi. Resulallah yanımda iken Cüveyriye geldi ve Resulallaha yaptığı anlaşma hususunda kendisine yardımcı olmasını istedi. Allaha yemin olsun ki, onu görür görmez Resulallahın yanına gelmesi hoşuma gitmedi. Zira Resulallahın da benim gördüğümü göreceğini anladım. Resulallaha, “Ya Resulallah! Ben kavminin lideri olan el-Harisin kızı Cüveyriyeyim. Ben de esir edildim ve taksim sırasında Sabit b. Kaysın payına düştüm. Azad edilmem karşılığında dokuz ukıyye üzerine benimle anlaştı. Bu işten kurtulmam için bana yardımcı ol!” dedi. Resulallah ise “Bundan daha hayırlısını ister misin?” deyince o, bunun ne olduğunu sordu. Resulallah “Senin ödemen gerekeni ben öder ve seninle evlenirim.” dedi. Cüveriye buna “Evet ya Resulallah!” cevabını verdi. Resulallah da “Ben de bunu yaptım.” dedi. Bu haber insanlara ulaşınca, “Sizler Resulallaha evlilik yoluyla akraba olanları köleleştirmek mi istiyorsunuz?” deyip Mustalıkoğullarından ellerine geçmiş olan tüm esirleri serbest bıraktılar. Bu evlilik sayesinde serbest bırakılanların sayısı 100 kişiyi buldu. Ben, kendi toplumuna bu derece faydalı olmuş bir başka kadın bilmiyorum. Bu hadise, Resulallahın Müreysi gazvesinden dönüşü esnasında oldu. Bize Muhammed b. Ömer haber verdi; dedi ki: Bize Mansur b. Ebül-Esved ve Süfyan b. Uyeyne anlattı. Onlar Zekeriyyadan, o da eş-Şabiden şöyle dediğini rivayet etti: Cüveyriye, köleleştirilenler arasında idi. Resulallah onu azat edip onunla evlendi. Bize Muhammed b. Ömer haber verdi; dedi ki: Bize Ebu Hatim Adi b. el-Fadl haber verdi. O İsmail b. Müslimden, o da el-Hasandan şöyle dediğini rivayet etti: Resulallah Cüveyriyeye iyilikte bulundu ve onunla evlendi. Bize Muhammed b. Ömer haber verdi; dedi ki: Bize Süfyan b. Uyeyne anlattı. O İbn Ebu Necihten, o da Mücahidden şöyle dediğini rivayet etti: Cüveyriye, “Ya Resulallah! Senin eşlerin, Resulallah seninle evlenmedi. deyip bana karşı gururlanıyorlar.” dedi. Resulallah buna, “Senin mihrini arttırmadım mı, senin kavminden kırk kişiyi azat etmedim mi?” karşılığını verdi. Bize Muhammed b. Ömer haber verdi; dedi ki: Bize Cüveyriyenin mevlası Abdullah b. Ebül-Ebyad anlattı. O da babasından şöyle dediğini rivayet etti: Resulallah Mustalıkoğullarını esir aldı ve Cüveyriye de esirler arasında idi. Babası gelip fidye karşılığında onu serbest bıraktırdı. Daha sonra da Resulallah onunla evlendi. Bize Muhammed b. Ömer haber verdi; dedi ki: Bize Erkam ailesinin mevlası Muhammed b. Zeyd anlattı. O Mustalıkoğullarının mevlası olan dedesinden, o da Cüveyriyeden benzerini rivayet etti. Bize Muhammed b. Ömer haber verdi; dedi ki: Bize Ömer b. Osman anlattı. O Abdülmelik b. Umeyrden, o Harnik bt. el-Husayndan, o da İmran b. el-Husayndan şöyle dediğini rivayet etti: Müreysi savaşı gününde Mustalıkoğullarının kadınları için fidye verildi. Onlar Cahiliye döneminde bizimle rekabet ederlerdi. Bize Abdullah b. Cafer er-Rakki haber verdi; dedi ki: Bize Ubeydullah b. Amr anlattı. O Eyyubdan, o da Ebu Kılabeden şunu rivayet etti: Resulallah Cüveyriye bt. el-Harisi esir alınca babası Resulallahın yanına gelip. “Onun gibi biri esir edilmemeli. Onun için cömert davrancağım, onu serbest bırak.” dedi. Resulallah ise “Ne dersin, onu tercihinde serbest bırakırsak iyi davranmış olur muyuz?” deyince adam da “Ebette ki, hatta sana vermem gerekeni de ödeyeceğim.” dedi. Daha sonra babası, Cüveyriyenin yanına gidip “Şüphesiz ki, bu adam seni tercihinde serbest bıraktı. Bizi utanacağımız bir pozisyonda bırakma.” dedi. Cüveyriye ise “Şüphesiz ki, ben Resulallahı seçtim” deyince, babası “Allaha yemin olsun ki, bizi rezil ettin.” dedi. Bize Veki b. el-Cerrah, Abdullah b. Nümeyr ve el-Fadl b. Dükeyn haber verdiler. Onlar Zekeriyyadan, o da amirden şöyle dediğini rivayet etti: Resulallah Cüveyriye bt. el-Harisi azat edip onunla evlendi. Mihrini de “Mustalıkoğullarından bütün tutsakların serbest bırakılması” şeklinde verdi. Cüveyriye Resulallahın payına düşen tutsaklardan idi. Bize Muhammed b. Ömer haber verdi; dedi ki: Bize Malik ve Muhammed b. Abdurrahman Ebu Zib anlattılar. Onlar da ez-Zühriden şöyle dediğini rivayet etti: Cüveyriye Resulallahın eşlerindendi. Onun da örtünmesini emretmişti. Diğer eşleri için günleri taksim ettiği gibi onun için de taksim etmişti. Bize Muhammed b. Ömer haber verdi; dedi ki: Bize İshak b. Yahya b. Talha anlattı. O ez-Zühriden, o Malik b. Evsten, o da Ömerden şunu rivayet etti: Resulallah Cüveyriyenin örtünmesini emretmişti. Diğer eşleri için günleri taksim ettiği gibi onun için de taksim etmişti. Bize Süfyan b. Uyeyne haber verdi. O Muhammed b. Abdurrahmandan, o Küreybden, o da İbn Abbastan şöyle dediğini rivayet etti: Cüveyriye bt. el-Harisin adı Berre idi. Resulallah onun ismini değiştirdi ve Cüveyriye yaptı. Çünkü, “Berrenin yanından çıktı.” denmesi hoşuna gitmiyordu. Bize Muhammed b. Ömer haber verdi; dedi ki: Bize Abdullah b. Abdurrahman anlattı. O Zeyd b. Ebu Attabdan, o Muhammed b. Amr b. Atadan, o Zeynep bt. Ebu Selemeden, o da Cüveyriye bt. el-Haristen şunu rivayet etti: Cüveyriyenin ismi Berre idi. Resulallah ismini değiştirip “Cüveyriye” diye isimlendirdi. Çünkü, “Berrenin yanından çıktı.” denmesi hoşuna gitmiyordu. Bize Kabisa b. Ukbe haber verdi; dedi ki: Bize Süfyan es-Sevri anlattı. O Talha ailesinin mevlası Muhammed b. Abdurrahmandan, o Küreybden, o da İbn Abbastan şöyle dediğini rivayet etti: Cüveyriyenin adı Berre idi. Resulallah onu Cüveyriye diye isimlendirdi. Resulallah sabah namazını kılmak için Cüveyriyenin yanından ayrıldı. Namazı kıldıktan sonra oturup güneş yükselinceye kadar bekledi. Namazgahında iken Cüveyriye gelip, “Ya Resulallah! Sen ayrıldıktan sonra ben ibadete devam ettim.” deyince Resulallah da şunu söyledi: “Senden sonra öyle sözler söyledim ki, şayet tartılsaydı senin söylediklerinden ağır gelirdi. Şunu söyledim: Yarattıkları adedince Allahı tesbih ederim. Zatının razı olacağı kadar tesbih ederim ve sözlerinin mürekkebi miktarınca tesbih ederim.” Bize Muhammed b. Abdullah el-Ensari haber verdi. O Said b. Ebu Arubeden, o Katadeden, o Said b. el- Müseyyebden, o da Abdullah b. Amrdan şunu rivayet etti: Resulallah bir Cuma günü Cüveyriye oruçluyken yanına girdi. Ona “Sen dün oruç tuttun mu?” diye sorunca, o da “Hayır!” cevabını verdi. Resulallah “Peki, yarın tutacak mısın?” deyince yine “Hayır!” demesi üzerine Resulallah “O halde orucunu boz!” emrini verdi. “Bize Affan b. Müslim haber verdi; dedi ki: Bize Hemmam anlattı; dedi ki: Bize Katade anlattı; dedi ki: Bana Ebu Eyyub el-Ateki anlattı. O da Cüveyriye bt. el- Haristen şunu rivayet etti: Resulallah bir Cuma günü Cüveriyenin yanına gitmişti. Cüveyriye o sırada oruçlu idi. Resulallah ona “Sen dün oruç tuttun mu?” diye sorunca, o da “Hayır!” cevabını verdi. Resulallah “Peki, yarın tutacak mısın?” deyince yine, “Hayır!” demesi üzerine Resulallah “O halde orucunu boz!” emrini verdi. Bize Muhammed b. Ömer haber verdi; dedi ki: Bana Abdülhakim b. Abdullah b. Ebu Ferve anlattı; dedi ki: Abdurrahman el-Arecden, Medinede bir mecliste şunu işittim: Resulallah Hayberde Cüveyriye bt. el-Harise seksen vesk hurma ve yirmi vesk de arpa verdi. Bunun buğday olduğu da söylenmiştir. Bize Muhammed b. Ömer haber verdi; dedi ki: Bana Abdullah b. Ebül-Ebyad anlattı. O da babasından şöyle dediğini rivayet etti: Resulallahın hanımı Cüveyriye bt. el-Haris, Muaviye b. Ebu Süfyanın hilafeti zamanında hicri 50 senesinde Rebiülevvel ayında vefat etti. Namazını o sırada Medine valisi olan Mervan b. el-Hakem kıldırdı. Bize Muhammed b. Ömer haber verdi; dedi ki: Bana Muhammed b. Zeyd haber verdi. O Cüveriye bt. el- Harisin mevlası olan ninesinden, o da Cüveyriyeden şöyle dediğini rivayet etti: Resulallah benimle yirmi yaşımdayken evlendi. Cüveyriye 50 yılında altmış beş yaşındayken vefat etti. Namazını da Mervan b. el-Hakem kıldırdı.