4554- Bize, Ebu Bekir b. Ebi Şeybe ile Züheyr b. Harb ve Aliy b. Hucr rivayet ettiler. Dediler ki: Bize İsmail (yani İbn Uley-ye), İbn Ebi Arubeden, o da Abdullah Ed-Danacdan naklen rivayet etti.
Bize İshak b. İbrahim El-Han zait de rivayet etti. Lafız onundur.
Dedi ki: Bize Yahya b. Hammad haber verdi.
Dedi ki: Bize Abdül-aziz b. Muhtar rivayet etti.
Dedi ki: Bize İbn amir Ed-Danacın azad-hsı Abdullah b. Feyruz rivayet etti.
Dedi ki: Bize Hudayn b. Münzir Ebu Sasan rivayet etti.
Dedi ki:
Osman b. Affana şahid oldum. Kendisine Velid getirilmişti. Velid sabah namazını iki rekat kıldırmış; sonra: Size daha ziyade edeyim mi? demişti. Onun aleyhine iki zat şehadet etti. Biri Humran olup şarap içtiğine; diğeri de onu kusarken gördüğüne şehadette bulundu. Bunun üzerine Osman:
— Bu adam şarabı içmese kusmazdı! dedi. Ve: Ya Ali! Kalk da şuna dayak vur! emrini verdi. Ali de:
— Kalk ya Hasan şuna dayak vur! dedi. Hasan:
— Sen onun cefasını, sefasını sürene yükle! dedi. Galiba Osmana dargındı. Nihayet Ali:
— Ya Abdullah b. Cafer! Kalk da şuna dayak vur! dedi. O, dayağı vurdu. Ali de sayıyordu. Kırka varınca:
— Kes! dedi. Sonra şunları söyledi. Peygamber kırk değnek (hadd) vurdu. Ebu Bekir de kırk değnek vurdu, Ömer ise 80 değnek vurdu. Bunların hepsi sünnettir. Ama bence bu daha makbuldür.
Aliy b. Hucr kendi rivayetinde şunu ziyade etti: «İsmail
Dedi ki: Ben ondan Danacın hadisini de dinledim ama onu bellemedim.»
Bu hadiste bahsi geçen Velid , Velid b. Ukbe b. Ebi Muayttır. Küfede vali bulunuyordu. İçki içer, kötü ahlaklı bir adamdı. Küfede sabah namazını dört rekat kıldırmış; sonra cemaate dönerek:
«Size ziyade edeyim mi?» demiş. İlk saftaki cemaat:
— Sen bize vali olalı ziyadeye devam ediyoruz! Bize daha neyi ziyade edeceksin? Allah hayrını vermesini demişler ve cemaat kendisini mescidin çakılları ile taşlamıştı. Bu mesele Kufeye yayılmış; nihayet Osman Velidi huzuruna getirtmeye mecbur olmuştu:
“Ey müminler! Size bir fasik bir haber getirirse (hakikatini) soruşturun!” Süre-i Hucurat, ayet: 6. ayet-i kerimesi bu zat hakkında nazil olmuştur.
Hadis-i şerifin manası şudur: Velide hadd-i şeri lazım gelince, o gün halife bulunan Osman bu işi Aliye havale ederek ona ikramda bulunmuş. «Haddi sana bırakıyorum; kime istersen emret de vursun!» demek istemişti. Ali bunu kabul ederek dayak vurmayı Hasana teklif etmiş; fakat o Osmana dargın olduğu için dayak vurmaya yanaşmamış: «Sen onun cefasını, sefasını sürene yükle!» demişti.
Bu cümle Arapların bir ata sözüdür. Esmainin beyanına göre manası: «Onun pisliklerini, lezzetlerinden istifade edene havale et!» demektir, ki zamir hilafet ve vilayete aittir. Yani Osman ve yakınları hilafetin nimetlerinden nasıl istifade ediyorlarsa dayak vurmayı da kendileri yapsın! demek istemiştir.
Harr: Kötü ve şiddetli; Kaar da: Soğuk güzel ve afiyetti manalarına gelirler- Nihayet Abdullah b. Cafer dayak vurmayı kabul etmiş; Ali de başında bulunarak dayak adedini saymıştır. Sayı kırka baliğ olunca «Kes!» diyerek durdurmuş; ve: «Peygamber kırk sopa hadd vurdu; Ebu Bekir de kırk sopa vurdu; Ömer seksen dayak vurdu. Bunların hepsi sünnettir; ama bence bu daha makbuldür.» demiştir.
Görülüyor ki. Ali burada Velide kırk sopa vurdunnuş-tur. Halbuki «Sahih-i Buhari-de Abdullah b. Adiyden rivayet olunduğuna göre Ali aynı kaziyyede seksen dayak vurdurmuştur. Bu babta Kadi Iyaz şunları söylüyor: «Alinin maruf olan mezhebi, şarap hakkında seksen değnek vurmaktır. Meşhur rivayete göre Ömere seksen dayak hadd vurmasını da işaret etmiştir. Nitekim «El-Muvatta» ve başkalarının rivayetinden naklen yukarıda geçmişti. Bütün bunlar onun seksen dayak vurduğunu bildiren rivayeti tercih ettirmektedir.»
Bundan sonra Kadi Iyaz iki rivayetin arasını bulmuş: «Kırk dayağı iki başlı bir kamçı ile vurmuştur; mecmu yine seksen olur.» demiştir. Ona göre Ali nin: «Bence bu daha makbuldür.» sözündeki ismi işaretin, Ömerin vurduğu seksen dayağa raci olması ihtimali de vardır.