"Enter"a basıp içeriğe geçin
Filter by Kategoriler
Kuran-ı Kerim
Hadisler ve İslam Tarihi
Alevilik
İncil
Tevrat
Avesta
Mitoloji
Diğer Kitaplar

Dede Kargın ocağı

Dede Kargın veya “Garkın”ın Ali soyundan mı geldiği, yoksa bir Türkmen beyi miolduğu tam olarak bilinmiyor. Onun bugüne dek bir soyağacına da rastlanmamıştır. Ondan en geniş bahseden Baba İlyasın torunu Elvan Çelebidir.
Elvan Çelebi, “Menekıbul Kutsiyye” adlı eserinde Dede garkını, Baba İlyasın baş halifesi olarak adlandırır. Dede Garkının Pir İlyasa bu denli yakın oluşu, akrabalık bağından ötürü mü? Aynı dönemde aynı okulda okumuş olmaları mı? pek bilinmiyor.
Moğol işgalinden sonra Dede Garkın ile Baba İlyas, Horasanda birlikte ayrılarak Van Gölünün doğusunda kalan Hoy kenti civarlarına geldiler. Elvan Çelebinin anlatımına bakılırsa Dede Garkın, dört yakın halifesi Pir İlyas ile birlikte Anadoluya gönderir. Bu halifeler; Haci Mihman, Şeyh Osman, Hacı Bığdan ve Ayna Dola (Aynuddevle) dir.
Bu anlatımdan anlaşılıyor ki Dede garkın, Horasandan ayrıldıktan sonra, bir süre Azerbeycanda kalıyor. Daha sonra o da Anadoluya geçiyor. Anadolu Selçuklu Sultanı I. Alaaddin Keykubat, onun gücünün ve etkinliğinin farkına varıp, yaklaşan Moğol tehlikesine karşı, onu Elbistana yerleştiriyor. Ona 17 köyü “ikta” olarak veriyor.
Elvan Çelebinin aktardıklarına göre Pir İlyas, Dede Garkının kendisine verdiği dört halifeden Aynuddevleyi Tokata yerleştiriyor. Bu Dede, Büyük isyan (Baba İshak İsyanı) da Kırşehir Malatya Ovasda Seçuklular tarafından ele geçirilmiş ve Gıyasettin Keyhüsrevin emriyle, Seyyid Nesimi gibi derisi yüzülerek öldürülmüş.
Dede Garkının diğer halifesi Şeyh Osman, gizlenerek kurtulmuş. 1246 da Gıyasettin Keyhüsrev öldükten sonra açığa çıkarak, Kırşehire yerleşip, orada yaşamış. Daha sonra Muhlis Paşa (Baba İlyasın sağ kalan oğlu) 1277 yılından sonra onu yanına alıp, oğlu Aşık Paşanın Hocası yapmış.
Pir İlyas, Dede Garkınnın üçüncü halifesi Mihman babayı ise kendi yanında İlyas Köyde alı koymuş. Ancak, Selçuklu komutanı Armağan Şah, Baba İlyası ve oğullarını Amasyada astığı zaman, ona ne olduğundan bahsetmiyor. Muhtemelen o da baba İlyasın saflarında savaşarak ölmüştür.
Elvan çelebi, Dede Garkının dördüncü halifesi Hacı Boğdana ne olduğu hakkında bir bilgi vermiyor.
Velayetname, Hacı Bektaş Velinin, Bozoka gelmeden önce, Elbistanda bulunduğunu yazmaktadır. Hatta orada Çoban İbrahim adında bir müridine (talibine), geyik derisinden yapılmış bir “börk” verdiğini ve daha sonra Şah İbrahimin torunları ile Dede Garkının torunları bu Geyik derisinden yapılmış “börk” yüzünden kavga ettiklerini anlatır.
Ali Turabi Dedebaba ise şunları aktarır: “horasan diyarından Yesevi kolunun en kudretli Sultanı idi. Hünkarın eli, ayağı, gözü, kulağı idi. Geyiklerin peşi sıra koşardı. Geyik postu giyer, başına vurur öyle gezerdi. Suluca Karahöyük yakınlarında “Kargın deresi” denen yerde otururdu. Hünkar, onu irşat için uzak diyarlara salmıştı. Evlatları, Çorum, Sivas, Malatya, Maraş illerinde yaşarlar.” Bunlara rağmen Dede Garkının günümüzde bir türbesi bilinmiyor.
Prof. Faruk Sümer; “Dede Garkının 16. yüzyılda Göksunda bir zaviyesi vardı. Ancak bu zaviyede mezarı yoktur” denmektedir.
Birecik ve Mardin yöresinde Dede Kargın adlı Köyler var ancak buralarda da her hangi bir türbeye raslanılmamıştır. Keza Konyaya bağlı Çumrada Dede Kırı adlı bir köy var, orada da mezar yok. Mucurun Dede Garkın köyünde de türbesi veya ocağı yoktur.
Ankara-Çubuk ilçesinin Kargın Köyünde oturanlar, bu soydan geldiklerini, Dede olduklarını, Ocakzade olduklarını söylemekteler. Ancak ellerinde herhangi bir soyağacı bulunmamaktadır.
Bir iddiaya göre: Dede Kargın Ocağının merkezi Malatyadır. Bu ocak mensubu Gürgür Dede (Şah Yunus) Kerbelaya gidip, bir secere elde etmek istemiş. (Nejat Birdoğan, Anadolu ve Balkanlarda Alevi Yerleşimi s.146)
Hacı Bektaş Veli araştırma dergisi 27. sayıda yayınlanan Dede Kargın Ocağı mensuplarından Ahmet Rıza Kargın tarafından hazırlanan son temsilcilerine ait soyağacı şöyledir:
Sarı Veli Dede

İbrahim

Mustafa

↓ ↓
Baş Ağa …………………….
↓ ↓
Abbas Yılmaz ↓ ↓
↓ Hüseyin Hacı Ahmet
↓ ↓ ↓
İbrahim Abbidin Yusuf Kargın
↓ ↓ ↓
Murat Ali Ahmet Rıza Kargın

Numan Yusuf Ali Rıza Hasan Hüseyin
↓ —
↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓
Ali Veli Volkan Selçuk Mustafa Hakan