Veli, ermiş ve Hakk ile Hakk olmuş Kamil-i Insandır.
Bu sıfat, Şahı Merdan Alinin sıfatıdır. Allaha ve peygamberine, dost olan Veliullahtır. Dolayısıyla Veli, Allahın sır dolu isimlerinden biridir.
Velilik-Velayet, makamına erişmenin sırrı; Geçici olan kendi beşeri nefsinden uzaklaşıp, Hakkın sıfatında sonsuzlaşmaktır. Diğer bir anlamda oluş ve bitişlerde kulun kendi iradesi yok olur veya kalkar, Allahın iradesi hakim olur.
Dolayısıyle Allah onu beşeriyetten arındırarak, üstün Velayete makamına erişmesini sağlar; Kendine dost ve kelamına ulaştırarak, sonsuzlaşmasını sağlar.
, dilersen ol Hakka ulaşmayı,
Pak eyle kalbini arıt özünü, terk eyle faniyi,
Hakk ile Hakk olup, dilersen sonsuzlaşmayı,
Hakk sende Arif ol, bil ölmeden evvel ölmeyi.
Özü, öze ulaştıran; Ham ervahlıktan erdemliğe, erdemlikten varlıklar birliğine ve Varlıklar birliğinden de Allahın birliğine ulaşmaktır.
Hz.Muhammed Mustafa, peygamberlik devri hakkında; “Peygamberlik devri benimle son bulmuş, velayet devri başlamıştır. Benden sonra insanlar Allahın emirlerini ve Islamiyeti en doğru şekilde Velilerden ögreneceklerdir. Benim Velim ve vasim Ebu Talib oğlu Alidir” demiştir.
Hz.Muhammed Mustafa; “Ey Ali, anandan doğduğunu görmeseydim, sana Tanrı diyecektim“ demesindeki mana; Tanrısal görünüşün en olgun örneği Şahı Merdan Alinin nesnel varlığıdır.
Şahı Merdan Ali beşeri alemde; İlmiyle, irfaniyle, edep erkaniyle en olgun ve yetkin insandır. Kamil ve erdemliğin bütün faziletlerine sahip olan Şahı Merdan Ali, Alevilerin ibadet ve inancının mıhenk taşı olmuştur. Tanrısal görünüşün onda tecelli etmesi; Bu insan üstü yetkinlik ve özelikleri nedeniyledir