Eşres bu yıl içerisinde Semerkand ve Maveraünnehir ahalisine elçiler göndererek onları islama davet etti, islamiyeti kabul ettikleri takdirde cizyenin kaldırılacağını duyurdu. Bu iş için Ebus-Sayda Salih bin Tarif (Dabbeoğullarının azatlısı) ile Rebi bin imran Temimiyi görevlendirdi. Ebus-Sayda:
“Ben islamı kabul edenlerden cizyenin kaldırılması ve Horasan Bölgesinin haracının erkeklerden alınması şartıyla gidiyorum.” dedi, Eşres: “Evet.” diyerek tasdik etti. Ebus-Sayda arkadaşlarına da şöyle dedi: “Bakın, çıkıp gidiyoruz; şayet amiller (haraç toplayıcıları) sözlerinde durmazlarsa onlara karşı bana yardım edecek misiniz?” Arkadaşları buna söz verince Semerkanda doğru yola çıktılar. Semerkandda Hasan bin Amarrata harp ve haraç işleriyle görevliydi. Ebus-Sayda Semerkand ve çevresindeki insanları cizyenin kaldınlacağı vaadiyle islama davet etti. insanlar islama girmekte adeta yanştılar. Gurek Eşres e: “Artık haraç inkisara uğradı.” diye haber yolladı. Eşres hemen Hasan bin Amarrataya haber göndererek: “Haraç Müslümanlar için bir kuvvet kaynağıdır. Bana ulaşan haberlere göre Suğd ahalisi arzu ettikleri için değil de, cizyeden kurtulmak için Müslüman olmuşlar. Sen kimlerin sünnet olduğuna bak, farzlan ikame et ve Kurandan bir sure oku, ondan sonra haracı kaldır.”
Daha sonra Eşres Hasan bin Amarratayı haraç toplama işinden azlederek bu işlerle Hani bin Haniyi görevlendirdi. Ebus-Sayda bunların Müslüman olanlardan cizye almalarına engeloldu. Hani Eşrese: “insanlar Müslüman oldular, mescider yaptırdIlar.” diye haber gönderdi. Eşres Ona ve öbür görevlilere (amillere) şöyle yazdı: “Siz önceden aldığınız kimselerden yine haracı alınız.” Bunlar tekrar Müslüman olanlardan cizye almağa başladılar. Yeni Müslüman olanlar cizye ödemekten imtina ederek yedi bin kadar kişiyle Semerkandın bir kaç fersah uzağına çekildiler. Ebu s-Sayda, Rebi bin imran Temimi, Heysem Şeybani, Ebu Fatıma Ezdi, Amir bin Kuşeyr, Behir Hucendi. Benan Anberi ve ismail bin Ukbe bu yeni Müslümanlara yardım etmek için onların yanına geldiler.
Eşres, ibn Amarratayı harp işlerinden de azlederek yerine Müceşşir bin
Müzalıim es-Sülemiyi tayin etti. Umeyre bin Saad Şeybaniyi de Ona destek olarak gönderdi.
Müceşşir göreve başlayınca Ebus-Sayda ve arkadaşlarını yanına çağırdı.
Ebus-Sayda ve Sabit Kutne geldiler. Müceşşir bunları hapsetti. Ebu s-Sayda:
“Hıyanet ettiniz ve verdiğiniz, sözden döndünüz.” dedi. Hani de: “Kan dökülmesine engelolan şey gadr ve hıyanet sayılmaz.” diye karşılık verdi. Sonra Ebus-Saydayı Eşrese gönderdiler.
Ebus-Saydanın arkadaşlan Hani ile savaşmak için toplanarak Ebu Fatımayı kumandan olarak seçtiler. Ebu Fatıma arkadaşlarına: “Eşrese bir daha yazmadan harekete geçmeyelim.” dedi. Yazdılar, ancak Eşres haraç koyma konusunda ısrar edince Ebus-Saydanın arkadaşları geri döndüler. Bunların reisIeri takip edilip yakalandı ve Merve gönderildi. Sabit hala hapisteydi. Hani haraç konusunda ısrar etti. Acem büyüklerini ve meliklerini hafife aldı, onlara kötü davrandı. Yeni Müslüman olmuş zayıf kişilerden de cizye alındı. Suğd ve Buhara halkı kafir olup Türklerden asker topladılar.
Sabit, Nasr bin Seyyar vali oluncaya kadar hapiste kaldı. Nasr Onu Eşrese gönderdi, Eşres de hapsettirdi. Nasr Sabite iyilikte bulunmuştu. Sabit Onu methederek şöyle demiştir:
Eğer Nasr hakkındaki zannım doğruysa pek çok ganimet almadan ve Cabbarın mülküne el koymadan orduyu geri çevirmez. Ben senin kendinden öncekileri geçtiğin şeyi hatırlayacağım ey Nasr! Sen kabilemin ve arkadaşlarımın yavaş davrandığı, aciz kaldığı konuda beni müdafaa ettin.
Ben itaali üzerime gerekli olan bir imama isyan etmedim.
Eşres savaşmak için hareket edip Amüle geldi ve orada üç ay kaldı.
Katan bin Kuteybe bin Müslimi on bin kişiyle önden gönderdi. Bunlar nehri geçtiler. Suğd ve Buhara halkı bunları Hakan ve Türklerle beraber karşıladılar. Katanı siperinde kuşattılar. Hakan yağma için adamlarını gönderdi. Eşres, Abdullah bin Bistam bin Mesud bin Amrın kefaletiyle Sabiti serbest bırakarak Onu ve Abdullah bin Bistamı bir süvari bölüğüyle gönderdi. Bunlar gelip Amülde Türklerle savaştılar. Türklerin ele geçirdiği şeyleri kurtardılar ve Türkler geri dönmek zorunda kaldılar.
Eşres sonra Katanın yanına bir grup insan gönderdi. Yine Hayyanoğullarından Mesud komutasında bir seriyye gönderdi. Bunlar düşman karşısında tutunamayarak zayiatla Eşresin yanına döndüler. Bu defa düşman saldırıya geçti. ilk başta Müslümanlar can kaybı verdiler, fakat sonradan toparlanarak müşrikleri hezimete uğrattılar. Eşres Bikende gelip konakladı. Düşmanlar suyu kestiler. Müslümanlar bir gün bir gece kaldıktan sonra düşmanın suyu kestiği şehre yürüdüler. Merkez komutanı Katan bin Kuteybe idi. Susuzluktan zaten bitap düşmüş bulunan Müslümanlar düşmanla karşılaşınca yedi yüz kişi kadar can kaybı verdiler. Müslümanlar savaşamayacak haldeydiler. Haris bin Süreye halkı teşvik için: “Kılıçla ölmek dünyada da, Allah katında da susuzluktan ölmekten daha hayırlı ve daha sevaplıdır.” diye bağırarak ileri çıktı. Sonunda Türkleri suyun başından uzaklaştırmayı başardılar. Halk suya koşuştu ve kana kana su içti.
Sonra Sabit Kutne, Abdülmelik bin Disar Bahiliye uğrayarak: “Cihat etmek istiyor musun?” diye sordu. Abdülmelikin: “Bana biraz mühlet ver de yıkanıp güzel kokular sürüneyim.” demesi üzerine Sabit Abdülmelik yıkanıncaya kadar bekledi. Sonra birlikte çıktılar. Sabit arkadaşlarına: “Ben bunlarla savaşmayı sizden iyi bilirim.” diyerek onları savaşa teşvik etti. Düşmana saldırdılar. Savaş iyice şiddetlendiği sırada Sabit şöyle diyordu: “Allahım! Dün gece ibn Bistimın misafiriydim. Beni bu gece senin misafirin yap, Ümeyyeoğulları beni kelepçeli olarak görmesin.” Hep birden tekrar hücuma geçtiler. Arkadaşları geri döndüğü halde Sabit geri dönmedi. Binmiş olduğu at vurulunca şahlandı ve kendini vuranı tepeledi. Sabit savaşmağa devam etti ve sonunda vuruldu. Ölmeden önce savaş alanından çıkarılırken şöyle diyordu: “Allahım! ibn Bistamın misafiri olarak sabahladım, senin misafirin olarak akşamladım. Bana ikramın cennet olsun!” Düşmanlar Onu ve bir kaç Müslümanı daha katlettiler. Sahr bin Müslim bin Numan Abdi, Abdülmelik bin Disar Bahili öldürülenler arasındaydı. Katan ve ishak bin Muhammed bin Hibban bir süvari bölüğü oluşturup ölüm üzerine and içerek düşmana hücum ettiler, onlardan pek çok insan öldürdüler. Gece olunca da düşmanlar ayrılıp gittiler.
Eşres Buharayı muhasara altına aldı.