Yel Ana – Türk, Altay, Tatar ve Macar mitolojilerinde Rüzgar Tanrıça. Cel (Çel, Şil, Cil) Ana da denir. Macarlar Szélanya (Yel Ana) adı da verirler.
Eskiden yaşamsal unsurlardan birisi sayılan havanın hareketli hali olan yel için algılanan canlılık içeriği daha sonra ruh, cin gibi kavramları da çağrıştırmaya başlamıştır. Macarlara göre dünyanın sonundaki büyük bir dağda bulunan bir mağarada yaşar ve bu mağaranın etrafında güçlü fırtınalar döner. Bu mağarayı koruyan Yel Ana kendisi güçlü bir kasırga olup eser. Divayevin verdiği bilgiye göre Özbekler; “Çal Mama! Çal Mama!” yani Yel Ana diye bağırarak kendisinden güçlü rüzgarları dindirmesini isterler.
“Yel/ Yil” sözcüğü, Türk boylarının birçoğunda rüzgar anlamının yanında “kötü ruh, zarar verici varlık” anlamında da kullanılır. Örneğin Hakas ve Teleğütlerde “Çil” şekliyle “kötü ruh”ları ifade eder. Bu anlayış, Anadoluda olduğu gibi, Azerbaycanda da insan organlarına yayılan ağrı ve sızıları anlatır. Bu ağrı, sızı ve hastalıkların, belli bir şeytani güçten kaynaklandığı düşünülür. İnsan vücudunu saran kötü ruhlar, orada ağrı meydana getirirler. Esinti anlamı vardır. Havanın yer değiştirmesi nedeniyle meydana gelen akım. Ruh, can, gizem gibi anlamlarla aynı kökten kaynaklanır. Rüzgar, esinti demektir.