[Esma] bt. Ebu Bekir es-Sıddık b. Ebu Kuhafe Osman b. amir b. Amr b. Kab b. Sad b. Teym. Annesi, Kuteyle bt. Abdüluzza b. Esad b. Cabir b. Malik b. Hısl b. amir b. Lüeydir. Esma, Abdullah b. Ebu Bekir es-Sıddıkın anne-baba bir kız kardeşidir. Mekkede ilk dönemde Müslüman olmuş ve Resulallaha biat etmiştir. O, Zatün-nitakayn (iki kuşaklı) olarak anılır. Esma, Resulallah ile Ebu Bekir (Medineye hicret için Sevr adındaki) mağaraya gittikleri gece kuşağını alıp iki parçaya ayırmış; birini Resullulahın azık torbası için kullanmış, diğerini ise kırbanın (su kabının ağzına) kayış yapmıştır. Bundan dolayı kendisine Zatün-nitakayn (iki kuşaklı) denmiştir. Esma, ez-Zübeyr b. el-Avvam b. Huveylid b. Esed b. Abdüluzza b. Kusay ile evlenmiş ve ondan Abdullah, Urve, el-Münzir, asım, el-Muhacir, Hatice el-Kübra, Ümmül-Hasan ve Ayşeyi doğurmuştur. Bize Ebu Üsame Hammad b. Üsame haber verdi; dedi ki: Bize Hişam b. Urve anlattı. O babası ve Fatımadan, onlar da Esmadan şöyle dediğini rivayet ettiler: “Peygamber Medineye hicret etmeye karar verdiğinde onun azık torbasını Ebu Bekrin evinde hazırladım.” Esma dedi ki: Allah Resulünün azık torbasının ve su kabının ağızlarını bağlayacak bir şey bulamadık. Ebu Bekre, “Allaha yemin olsun ki, kuşağımdan başka onları bağlayacak bir şey bulamıyorum.” dedim. Ebu Bekir şöyle dedi: “Onu ikiye ayır. Bir parçasıyla su kabını, diğer parçasıyla da azık torbasını bağla.” Dediğini yaptım. Bundan dolayı “Zatün-nitakayn” (İki kuşaklı) diye isimlendirildim. Bize Ebu Üsame haber verdi; dedi ki: Bize Hişam b. Urve anlattı. O da babasından şöyle rivayet etti: Şamlılar (Abdullah) b. ez-Zübeyr ile savaşıyorlar ve ona “Ey Zatün-nitakaynin oğlu!” diye sesleniyorlardı. (Abdullah) b. ez-Zübeyr (Esmaya) dedi ki: Bu, kusuru açıkça sana ait olan bir ayıplamadır. Esma ona, “Onunla mı seni ayıpladılar?” diye sordu. “Evet!” dedi. Esma, “Vallahi o doğrudur!” dedi. Bize Ebu Üsame haber verdi; dedi ki: Bize Hişam b. Urve anlattı. O babasından, o da Esma bt. Ebu Bekirden şöyle dediğini rivayet etti: ez-Zübeyr benimle evlendiğinde yeryüzünde bir malı ve bir kölesi yoktu, atından başka bir şeyi bulunmuyordu. Esma dedi ki: Ben atına yem verir, yiyeceğini temin eder, tımarını yapardım. Su devesi için (hurma) çekirdeği öğütür, ona yem verir ve onu suvarırdım. (Zübeyrin) büyük kovasını diker, hamur yoğururdum, ancak iyi ekmek yapamazdım. Ensardan olan komşularım bana ekmek yaparlardı. Onlar samimi kadınlardı. Esma dedi ki: (Hurma) çekirdeklerini Resulallahın ikta olarak verdiği ez-Zübeyrin arazisinden başımın üzerinde taşırdım. Bu arazi 2/3 fersah uzunlukta idi. Esma dedi ki: Bir gün geldim, çekirdekler de başımın üzerinde idi. Resulallah ile karşılaştım, beraberinde ashabından bir grup vardı. Beni çağırdı, ardından beni terkisine almak için “Ihh Ihh” dedi. Ben ise erkeklerle birlikte gitmekten utandım, ez-Zübeyri ve onun kıskançlığını düşündüm. Esma dedi ki: ez-Zübeyr, insanların en kıskancı idi. Esma dedi ki: Resulallah benim utandığımı anladı ve geçip gitti. ez-Zübeyrin yanına gelip, “Resulallah ile karşılaştım, başımda da çekirdekler vardı. Peygamber ile birlikte bir grup sahabi vardı. Benim binmem için devesini çöktürdü, ancak ben utanıp senin kıskançlığını düşündüm.” dedim. ez-Zübeyr şöyle dedi: “Allaha yemin olsun ki, çekirdekleri taşıman, Peygamber ile birlikte deveye binmenden benim için daha ağırdır.” Esma dedi ki: Nihayet bu olaydan sonra Ebu Bekir bana bir hizmetçi gönderdi. Bana da atın tımarını yapmak kaldı. Böylece Ebu Bekir sanki beni azat etmiş oldu. Bize Kesir b. Hişam haber verdi; dedi ki: Bize el-Furat b. Selman anlattı. O Abdülkerimden, o da İkrimeden rivayet etti. Ayrıca Bize Abdullah b. Cafer er-Rakki haber verdi; dedi ki: Bize Ubeydullah b. Amr anlattı. O Abdülkerimden, o da İkrimeden şöyle rivayet etti: Esma bt. Ebu Bekir, ez-Zübeyr b. el-Avvam ile evli idi. ez- Zübeyr ona katı davranıyordu. Esma babasına gelip durumu ona şikayet etti. Ebu Bekir şöyle dedi: “Kızım, sabret. Muhakkak ki bir kadın, salih (dindar) bir kocaya sahip olur da kocası öldükten sonra başka biriyle evlenmezse (Allah) her ikisini Cennette bir araya getirir.” Bize Haccac b. Muhammed, Ebu asım en-Nebil ve Muhammed b. Abdullah el-Ensari haber verdiler. Onlar da İbn Cüreycden şöyle dediğini rivayet ettiler: Bana İbn Ebu Müleyke haber verdi. O da Abbad b. Abdullah b. ez-Zübeyrden rivayet etti. Abbadın Esma bt. Ebu Bekirden rivayet ederek İbn Ebu Müleykeye haber verdiğine göre: Esma, Peygambere gelip, “Ey Allahın Nebisi! Evimde hiçbir şeyim yoktur. Sadece ez- Zübeyrin bana getirdikleri vardır. ez-Zübeyrin bana getirdiklerinden dağıttığım zaman bana bir günah var mıdır?” diye sordu. Resulallah şöyle buyurdu: “Yapabildiğin kadar ölçülü dağıt, fakat cimrilik etme. Cimrilik edersen Allah da sana karşı cimrilik eder.” Bize Affan b. Müslim haber verdi; dedi ki: Bize Hammad b. Seleme anlattı. O Humeydden, o Ubeydden, o da Umeyrden şöyle rivayet etti: Esmanın boynunda bir şişkinlik olmuştu. Peygamber onu meshetmeye başladı ve “Allahım! Şişkinliğin çirkinliğini ve acısını gider.” buyurdu. Bize Yahya b. Abbad anlattı; dedi ki: Bize Hammad b. Seleme anlattı. O Ebu amir el-Hazzazdan, o da İbn Ebu Müleykeden şöyle rivayet etti: Esma bt. Ebu Bekir es- Sıddık, başı ağrıdığında elini başına kor ve şöyle derdi: Bedenim ve Allahın (benim için) bağışladıkları daha çoktur. Bize Ebu Üsame haber verdi. O Hişam b. Urveden, o Fatıma bt. el-Münzirden, o da Esma bt. Ebu Bekirden şöyle rivayet etti: Esma bir çeşit hastalığa yakalanmış ve sahip olduğu bütün kölelerini azat etmişti. Bize Ebu Üsame haber verdi. O Hişamdan, o Fatımadan, o da Esmadan rivayet etti. Fatıma dedi ki: Esma, kızlarına ve aile efradına şöyle derdi: İnfak edin ve sadaka verin, fazla olanı bekletmeyin. Fazla olanı beklettiğinizde hiçbir şeyi artıramazsınız. Sadaka verdiğinizde ise, yokluğunu hissetmezsiniz. Bize Ubeydullah b. Musa haber verdi; dedi ki: Bize Üsame anlattı. O da Muhammed b. el-Münkedirden şöyle rivayet etti: Resulallah, Esma bt. Ebu Bekire şöyle dedi: “Cimrilik etme. Cimrilik edersen Allah da sana karşı cimrilik eder.” Esma cömert bir kadındı. Bize Musa b. İsmail haber verdi; dedi ki: Bana Abdullah b. el-Mübarek anlattı; dedi ki: Bize Musab b. Sabit haber verdi. O amir b. Abdullah b. ez-Zübeyrden, o da babasından şöyle dediğini rivayet etti: Beni Malik b. Hısldan olan Kuteyle bt. Abdüluzza b. Abduesad, kızı Esma bt. Ebu Bekirin yanına geldi. Ebu Bekir onu Cahiliye döneminde boşamıştı. Kuteyle hediye olarak kuru üzüm, yağ ve bir çeşit akasya çiçeği getirmişti. Esma, onun hediyesini kabul etmekten veya onu evine almaktan çekindi ve Ayşeye haber gönderip, “Durumu Resulallaha sor.” dedi. Resulallah şöyle buyurdu: “Kuteyleyi evine alsın ve hediyesini kabul etsin.” [Ravi] dedi ki: Allah Tebareke ve Teala şu ayetleri indirdi: “Allah, sizi, din konusunda sizinle savaşmamış, sizi yurtlarınızdan da çıkarmamış kimselere iyilik etmekten, onlara adil davranmaktan menetmez. Şüphesiz Allah, adil davrananları sever. Allah, sizi ancak, sizinle din konusunda savaşan, sizi yurtlarınızdan çıkaran ve çıkarılmanız için destek verenleri dost edinmekten meneder. Kim onları dost edinirse, işte onlar zalimlerin ta kendileridir.” Bize Hişam Ebül-Velid et-Tayalisi haber verdi; dedi ki: Bize Şerik anlattı. O er-Rükeyn b. er-Rebiden şöyle dediğini rivayet etti: Esma bt. Ebu Bekirin yanına gittim, o yaşlanmış, kocamış ve ama olmuştu. Onu namaz kılar halde buldum. Yanında da bir kişi vardı, adam ona şöyle dikte ediyordu: “Kalk, otur, yap.” Bize İsmail b. Abdullah b. Ebu Üveys haber verdi; dedi ki: Bana babam anlattı. O da Hişam b. Urveden şöyle rivayet etti: el-Münzir b. ez-Zübeyr, Iraktan gelince Esma bt. Ebu Bekire; gözlerini kaybettikten sonra eski, ince, Merv ve Kuhistan mamulü bir kumaştan bir elbise gönderdi. Hişam dedi ki: Esma eliyle o kumaşa dokundu, sonra “Üff! Kumaşını ona geri verin!” dedi. Hişam dedi ki: Bu, el-Münzirin ağırına gitti ve “Ey Anneciğim! Bu incelmeyecek bir kumaştır.” dedi. Esma, “Eğer incelmeyecekse, muhakkak ki o yumuşayacaktır.” dedi. Hişam dedi ki: Bunun üzerine el-Münzir ona Merv ve Kuhistan mamülü (başka) bir kumaş aldı. Esma (bu kumaşı) kabul etti ve “Bana, bunun gibisini giydir.” dedi. Bize Enes b. İyad haber verdi; dedi ki: Bana Muhammed b. Ebu Yahya anlattı. O, Muhammed b. Ziyadın mevlası İshaktan, o da Peygamberin sahabisi Ebu Vakıd el-Leysiden rivayet etti. Ebu Vakıd, kendisinin Yermuk savaşına katıldığına dair rivayet ettiği bir hadisi İshaka haber vererek dedi ki: Esma bt. Ebu Bekir, ez-Zübeyr ile evli idi. Ebu Vakıd dedi ki: Esmayı işittim, ez-Zübeyre şöyle diyordu: “Ey Ebu Abdullah! Allaha yemin olsun ki, düşmandan bir adam koşarak geçer, ayağı çadırımın ipinin sapına takılır, silah kendisine isabet etmediği halde yüzüstü düşerek ölürdü.” Bize Yezid b. Harun haber verdi; dedi ki: Bize Hammad b. Seleme haber verdi. O Hişam b. Urveden, o babasından veya Fatıma bt. el-Münzirden şöyle rivayet etti: Esma bt. Ebu Bekir, Said b. el-as döneminde hırsızlara karşı bir hançer edindi. (O dönemde) hırsızlar Medinede çoğalmıştı. Esma hançeri başının altına koyardı. Bize Kesir b. Hişam haber verdi; dedi ki: Bize el-Furat b. Selman anlattı. O Abdülkerimden, o da İkrimeden şöyle dediğini rivayet etti: Esma bt. Ebu Bekire, “Seleften herhangi bir kimse (Allah) korkusu sebebiyle kendinden geçer miydi?” diye sordum. Esma, “Hayır, ancak onlar (Allah korkusu sebebiyle) ağlıyorlardı.” dedi. Bize Ahmed b. Abdullah b. Yunus haber verdi; dedi ki: Bize Züheyr anlattı. O Ebu İshaktan, o da Musab b. Saddan şöyle dediğini rivayet etti: Ömer, (ashaba) maaş ödemeyi hükme bağladı. Esma bt. Ebu Bekir için 1.000 dirhem belirledi. Bize Affan b. Müslim haber verdi; dedi ki: Bize Hammad b. Seleme anlattı; dedi ki: Bize Hişam b. Urvenin anlattığına göre: ez-Zübeyr, Esmayı boşayınca Urveyi yanına aldı. Urve o zaman henüz küçüktü. Bize Enes b. İyad haber verdi. O Hişam b. Urveden, o da Fatıma bt. el-Münzirden şöyle dediğini rivayet etti: Allaha kavuşuncaya kadar Esmanın aspurla (yalancı safran) boyanmış elbise dışında bir elbise giydiğini görmedim. İç gömlek giyeceği zaman bile onu aspurla boyardı. Bize arim b. el-Fadl haber verdi; dedi ki: Bize Hammad b. Zeyd anlattı. O Hişamdan, o da Fatıma bt. el- Münzirden şöyle rivayet etti: Esma, aspur katılarak boyanmış iç elbise ile ihrama girerdi. Bize Yahya b. Hammad haber verdi; dedi ki: Bize Ebu Avane anlattı. O Yezid b. Ebu Ziyaddan, o da Kays b. el- Ahnef en-Nehaiden şöyle dediğini rivayet etti: Bana el- Kasım b. Muhammed es-Sakafinin rivayet ettiğine göre Esma gözlerini kaybettikten sonra cariyeleri ile birlikte el-Haccacın yanına gitti ve “el-Haccac nerede?” diye sordu. “Burada değildir.” dediler. Esma dedi ki: Gelince, ona söyleyin; bu kemiklerin indirilmesini emretsin. Ona haber verin ki ben, Resulallahı şöyle derken işittim: “Sakif kabilesinde iki adam vardır. Biri kezzab [yalancı], diğeri zalim.” Bize İshak el-Ezrak anlattı. O Avf el-Arabiden, o da Ebüs-Sıddık en-Naciden rivayet ettiğine göre el-Haccac, Esma bt. Ebu Bekirin yanına gitti ve ona şöyle dedi: Senin oğlun şu Kabede doğru yoldan saptı. Allah da ona acı bir azabı tattırdı ve yapacağını yaptı. Esma ona “Yalan söyledin. O anne-babaya iyilik yapan, oruç tutan, namaz kılan biriydi. Fakat Allaha yemin olsun ki, Resulallah, bize şöyle haber vermiştir: “Sakif kabilesinden iki yalancı çıkacaktır. Onların sonuncusu ilkinden daha şerlidir. O dedikoducudur.” dedi. Bize el-Fadl b. Dükeyn haber verdi; dedi ki: Bize Hafs b. Gıyas anlattı. O Hişam b. Urveden, o Fatıma bt. el- Münzirden, o da Esma bt. Ebu Bekirden şöyle dediğini rivayet etti: Şöyle vasiyet ettim: Öldüğümde beni yıkayın, kefenleyin ve üzerime güzel koku serpin. Fakat kefenime koku serpmeyin, beni ateşle takip etmeyin. Bize Veki b. el-Cerrah haber verdi. O Hişam b. Urveden, o Fatıma bt. el-Münzirden, o da Esma bt. Ebu Bekirden rivayet ettiğine göre o şöyle vasiyet etmiştir: Kefenimin üzerine koku koymayın. Bize Abdullah b. Nümeyr haber verdi. O Hişam b. Urveden, o da babasından bu şekilde rivayet etti. Abdullah b. Nümeyr dedi ki: Esma bt. Ebu Bekir, ailesine şöyle dedi: Ben öldüğümde elbisemin üzerine buhur yakın, üzerime koku serpin. Fakat kefenime koku serpmeyin ve beni ateşle takip etmeyin. Bize Yezid b. Harun haber verdi; dedi ki: Bize Hammad b. Seleme haber verdi. O Hişam b. Urveden, o da Fatıma bt. el-Münzirden rivayet ettiğine göre Esma bt. Ebu Bekir şöyle dedi: Elbisemin üzerine buhur yakın, üzerime koku serpin. Fakat kefenimin üzerinden bana koku serpmeyin. Bize Man b. İsa haber verdi; dedi ki: Bize Malik b. Enes anlattı. O Hişam b. Urveden, o babasından, o da Esma bt. Ebu Bekirden rivayet ettiğine göre Esma, ailesine şöyle dedi: Ben öldüğümde elbisemin üzerine buhur yakın, sonra üzerime koku serpin. Fakat kefenime koku serpmeyin ve beni ateşle takip etmeyin. Bize Amr b. asım haber verdi; dedi ki: Bize Hemmam anlattı. O Hişam b. Urveden, o da Fatıma bt. el- Münzirden rivayet ettiğine göre Esma bt. Ebu Bekir şöyle dedi: Elbisemi askı üzerine koyup tütsüleyin, üzerime koku serpin, fakat elbisemin üzerine koku serpmeyin. (Kaynağımız olan alimler) dediler ki: Esma bt. Ebu Bekir es- Sıddık, oğlu Abdullah b. ez-Zübeyrin öldürülmesinden birkaç gün sonra vefat etti. Abdullahın öldürülmesi 73 yılı Cemaziyelevvel ayının 17sinde Salı günü idi.